انواع وضعیت قرار گیری جنین در رحم

چگونگی وضعیت قرار گیری جنین در رحم برای تصمیم گیری نهایی نوع زایمان چه به حالت طبیعی یا حالت سزارین در ۳ ماهه سوم زندگی جنین اهمیت ویژه بالایی دارد. این قرار گیری به گونه سفالیک ( سر داخل لگن )، بریچ ( پا ها داخل لگن ) صورت یا عرضی می تواند باشد تا در ادامه چرخشی را مابین هفته ۲۰ ام تا ۲۸ ام از خود به نمایش گذارد.جنین از پس گذشت هفته ۲۸ ام به بعد بارداری آنقدر بزرگ می شود که چرخش را حول یک محور دوار بسیار با اشکال رو در رو می کند. اما جای نگرانی ای برای سلامت مادر و جنین وجود ندارد، چون می توان با تغییر سبک زایمان وضعیت را به حالت نرمال بازگرداند.

قرار گیری جنین در رحم با چه حالات وضعیتی قابل تشخیص است؟

قرار گیری جنین در رحم با این حالات قابل تشخیص است:

• وضعیت سفالیک ( سر داخل لگن ):

در اکثریت ۹۵ درصدی زایمان ها، سر جنین رو به پایین و سوی واژن مادر است اما شکل های دیگر نیز دارد چون:

• وضعیت پشت سر رو به جلو:

در این وضعیت، سر جنین رو به پایین و نزدیک واژن مادر قرار گرفته به گونه ای که صورت او به پشت مادر است. سر جنین مایل به سینه و چانه روی خود سینه قرار دارد و پا ها به روی هم، شکلی متقارن به خود گرفته است.

• وضعیت پشت سر رو به عقب:

در این وضعیت، همچون قبل سر جنین رو به پایین و نزدیک واژن مادر قرار گرفته ولی تفاوتی که دارد این است که صورت بچه رو به جلوی بدن مادر می باشد. در تمامی هفته های پایانی بارداری تقریب به ۱۰ تا ۱۵ درصد جنین ها در این حالت قرار دارند، اما بیشتر آن ها قبل از تولد تغییر وضعیت می دهند و در حالت سابق باقی نمی مانند. این اشکال که در ۵ یا ۶ درصد زایمان ها وجود دارد اشکالی که ایجاد می کند این است که عمل زایمان سخت تر و در مدت زمان طولانی تر همراه می شود.

• وضعیت سر متقاطع:

در این وضعیت، باز هم سر جنین رو به پایین و نزدیکی واژن مادر فرم گرفته اما صورت جنین کمی به سوی پهلوی مادر کشیده شده است. این وضعیت نادر اصلا نتیجه مطلوبی ندارد و پزشکان برای زایمان از روش سزارین یا مکش استفاده می کنند.

• وضعیت صورت و پیشانی:

در این وضعیت، که کاملا آنرمال بوده پشت سر جنین رو به جلو قرار دارد، اما صورت جنین به جای سر رو به مجرای مادر فرم گرفته است. دلیل چنین وضعیتی برای چیست؟

چون چانه جنین به جای کشیدگی به سوی سینه، در سوی بالا قرار گرفته است.

• در وضعیت صورت:

از بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ تولد امکان پیشآمد دارد و به گونه ای است که تمامی صورت جنین وارد مجرای زایمان مادر می شود.

با معاینه واژن توسط متخصص زنان زایمان، به راحتی می تواند صورت جنین را لمس کند تا در صورت وجود شبهه سبک زایمان را از طبیعی به سزارین تغییر دهد.

در این وضعیت صورت جنین در هنگام زایمان دچار کبودی و تورم می شود که باز هم جای نگرانی ای نیست، چون از پس تولد با گذر زمان از میان می رود.

• در وضعیت پیشانی:

از بین ۷۵۰ تا ۱۷۰۰ تولد امکان پیشآمد دارد و به گونه ای است که پیشانی جنین در مجرای خروجی زایمان قرار می گیرد. در این صورت زایمان با اشکالات بسیار از حالت طبیعی به حالت سزارین تغییر پیدا می کند.

• وضعیت ترکیبی:

از بین ۴۰۰ تا ۱۲۰۰ تولد امکان پیشآمد دارد و به گونه ای است که یک عضو بدن جنین معمولا دست او به نزدیکی مجرای تولد، درست در نزدیکی سر قرار می گیرد. مراقبت و توجه بیشتری در این حالت نیاز است اما جای نگرانی نیست و از قبل دست جنین توسط پزشک به عقب هدایت می شود.

• وضعیت بریچ:

باسن جنین رو به پایین و نزدیک واژن مادر قرار دارد و درست سر به سوی بالا است. تنها ۳ یا ۴ درصد از بچه ها به هنگام تولد در این وضعیت فرم می گیرند اما بریچ حالت های دیگر هم دارد:

• بریچ ساده:

پا ها سو به بالا و کف نزدیک به صورت جنین

• بریچ کامل:

خم شدگی پا ها از زانو و فرم گرفته به حالت صلیبی روی سینه

• بریچ ناقص:

یک یا هر دو پا جنین سو به پایین و بی هیچ رقابتی به مجرای تولد وارد می شوند.

• وضعیت شانه:

جنین به حالت عرضی درون رحم قرار گرفته و شانه او درست در مقابل پهلوی مادر جای دارد. از بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ نوزاد متولد شده تنها یک نوزاد به وضعیت شانه با عمل سزارین چشم به دنیا باز می کند.

• وضعیت بند ناف و افتادگی آن:

اگر بند ناف تحت فشار های سنگین باشد و یا بینابین تولد مسدود شود، با قرار گیری سر جنین در خروجی مجرای زایمان جان او با خطر تهدید می شود.

اما چه تفاوتی میان وضعیت بند ناف و افتادگی آن وجود دارد؟

این تفاوت لحظه ای آشکار می شود که کیسه آب پاره شده و به پایین ریزش پیدا می کند. وضعیت بند ناف حقیقتی است که قبل از پارگی کیسه آب وارد کانال زایمانی شده و پزشک فرصت دارد تا در مورد چگونگی سبک زایمان تصمیم نهایی بگیرد. اما افتادگی بند ناف پس از پارگی کیسه آب شروع به رخ نمودن می کند. این وضعیت برای جنین و مادر کاملا بحرانی بوده و نقش عمل سزارین اولویت پیدا می کند.

روش های تغییر وضعیت جنین چگونه است؟

• روش های تغییر وضعیت جنین قبل از زایمان:

• تنها روش، روش سفالیک خارجی می باشد:

این روش که در مابین سنی ۳۲ تا ۳۷ ام هفته بارداری انجام می شود به گونه ای است که پزشک دستانش را به روی شکم مادر قرار می دهد و فرم یک دست به روی سر جنین و دست دیگر به روی باسن او را به خود می دهد. با کنترل گری ضربان قلب جنین، حرکات دست خود را به حالت تعادل سازی هماهنگ می کند تا جنین از حالت آنرمال به نرمال تغییر وضعیت دهد.

موفقیت این روش با نگاه کردن همیشگی رحم و مقدار مایع آمنیوتیک، ۳۰ تا ۶۱ درصد است و به تجربه و مهارت های پزشک بستگی دارد.

• روش های تغییر وضعیت جنین حین زایمان:

• روش سفالیک داخلی:

در حین زایمان با انبساط گیری کانال تولد، دسترسی به رحم آسانتر می شود و پزشک با چرخاندن سر جنین می تواند او را به سوی مجرای زایمان بکشاند.

• روش بریچ:

اگر بچه سالم، ۹ ماه بارداری کامل، لگن مادر باز و روند سبک زایمان طبیعی فراهم باشد. این زایمان با شرایط بی خطر و با اطمینان کامل انجام می شود.

چرا جنین در رحم مادر، گاها چرخشی ندارد؟

در ماه های پایانی بارداری، اگر به حالت طبیعی سر جنین سوی پایین به خود نگیرد و نقش عرضی فرم گرفته باشد، نیاز به چرخش جنین نیز وجود دارد.

اما چه عواملی عمل چرخش را برای جنین سخت تر می کند؟

نارس بودن جنین

پایین بودن زیاد جفت

اشکال فرم خاص رحم

افراط یا تفریط شدگی مایع آمنیوتیک

تنگی بیش از حد لگن

اما گاه این عدم چرخش جنین علت خاصی ندارد.

با چگونگی داستان چرخش جنین آشنا شوید

این چرخش جنین در شکم مادر در هفته ۳۷ ام بارداری باید توسط پزشک ماهر انجام شود.

مادر به سطحی می خوابد و پا هایش را خم می کند. سپس پزشک به کمک عمل سونوگرافی و توجه به ضربان قلب جنین عمل چرخش دهی جنین را با تجویز دارو شل کنندگی مادر از قبل، آغاز می کند. او روی ناحیه سر جنین فشار می آورد تا به سوی پایین بچرخد و هر دو پای او به بالا کشیده شود. بهتر است بدانید که پس از انجام این روش درمانی مادر باید چند روز تحت نظر پزشک باقی بماند.

اگر مایع آمنیوتیک کم باشد و رحم فرمی غیر متعارف به خود گرفته باشد، هرگز نباید این روش برای جنین انجام بگیرد.

برای تغییر وضعیت جنین به حالت نرمال از راهکار های زیر بهره بگیرید

1. آهسته پیاده روی کنید.
2. به روی توپ ورزشی بنشینید.
3. هنگام نشستن، لگن را بالاتر از زانو قرار دهید.
4. اگر در طول روز مدت زیادی را به حالت نشسته می گذرانید، زمانی را برای پیاده روی خود اختصاص دهید.
5. به هنگام نشستن روی صندلی، از یک بالشتک نرم کمک بگیرید.

روش زایمان مادر با توجه به وضعیت قرار گیری جنین چگونه است؟

در همان روز زایمان، معاینات پزشکی مداوم تکرار می شود تا پزشک از ثابت ماندن حالت و

قرار گیری جنین در رحم مطمئن باشد. انجام سونوگرافی حتی به هنگام آخرین لحظات بارداری و حین زایمان کاملا ضروری است تا در صورت مشاهده هر گونه اختلال نامتعارف، روش های چرخش سر جنین به سوی پایین انجام بگیرد. اما اگر باز هم نشد، جراحی سزارین تنها راه نجات بخش جنین و مادر خواهد بود.

برای کسب دانش بیشتر از مقالات چگونگی مراقبت از بند ناف نوزاد، همه چیز درباره زایمان زودرس و نگاهی به رشد رحم در ماه های بارداری لینک های قرار داده شده را کلیک کنید و به مطالعه بپردازید.

منبع : آرگا