در این مطلب سعی داریم پیرامون بیماری ها و آفات زرشک صحبت کنیم. گیاه و میوه زرشک دارای آفات و امراض مختلفی هستند که آگاهی از آن ها می تواند در نگهداری و پرورش صحیح این درختچه به شما کمک کند.
بیماری ها و آفات زرشک
کشور ایران بزرگترین تولید کننده زرشک در جهان می باشد که در این بین خراسان جنوبی با در اختیار داشتن نزدیک به ۹۷ درصد اراضی زیر کشت این درختچه، ۹۵ درصد تولید زرشک دنیا را در اختیار دارد. ممکن است این درختچه یا میوه آن با بیماری و آفاتی مواجه شود که محصول را تحت تاثیر قرار دهد.
از این رو در این مطلب سعی شده شما را با انواع بیماری و آفات زرشک آشنا نموده تا قبل از بروز هر مشکلی نسبت به پیشگیری اقدام نمایید.
زنگ سیاه گندم
زرشک میزبان حد واسطی برای زنگ سیاه که یکی از بیماری های سخت علاج گندم است می باشد. این قارچ دوره زندگی اش را روی زرشک سپری می کند. از این رو بایستی همواره سعی داشت محل زرشک کاری از مزارع گندم دورتر باشد تا اسپورهای قارچ روی بوته های گندم منتقل نشود.
برخی شرایط جوی مانند رطوبت و گرما هم می توانند به این بیماری شدت بخشند. رعایت تناوب زراعی از شدت بیماری زنگ گندم می کاهد.
در مورد زنگ سیاه با آنکه فرم اسیدی خود را روی برگ های گونه هایی از زرشک بر جای می گذارد به دفعات در نقاطی از کشور و جهان که مطلقا بوته زرشک وجود ندارد این زنگ سبب خسارت بر غلات می شود. برای این پدیده دلایل مختلفی ذکر شده است از جمله:
اسپورهای تولید کننده بیماری روی غلات می توانند از روی دریاها عبور کرده و در غلات بیماری ایجاد کنند. دوم این که وجود میزبان های دیگری از خانواده گندمیان عامل بیماری را در مناطق مختلف فعال نگه می دارد. پدیده دیگری که در سال های اخیر مورد توجه واقع شده است ایجاد نژادهای فیزیولوژیکی توسط پاراسکسوالیته می باشد.
به هر روی با توجه به این که اصولا پراکنش و میزان خسارت در اثر زنگ سیاه از زنگ زرد کمتر می باشد و دلایل اشاره شده هیچ دلیل علمی و امکانات عملی برای نابود کردن بوته های زرشک قابل تصور نیست. از این رو برای مبارزه با زنگ ها ضروری است از روش مناسب دیگری استفاده و در حفظ و حراست درختچه های زرشک کوشش لازم به عمل آید.
سفیدک سطحی
سفید سطحی زرشک قارچی است که انگل زرشک می باشد.
مگس گیلاس
مگس گیلاس آفت درختان آلبالو و گیلاس بوده ولی به درختچه زرشک نیز حمله می کند. لارو آن از میوه زرشک تغذیه می کند.
پروانه تخم انگشتری
برخی از درختان میوه و درختان جنگلی از جمله افرا، توسکا، ممرز، گیلاس وحشی، راش، صنوبر، گوجه جنگلی، گلابی جنگلی، بید، بلوط و غان، میزبان این آفت می باشند. لارو پروانه انگشتری برگ خوار بوده و حتی رگبرگها را نیز مصرف می کند و تار می زند. بعد از این که به صورت یک پروانه بالغ درآمد. تخم ها را به شکل دسته ای و کنار هم دور شاخه شبیه حلقه انگشتر قرار می دهد.
در این زمان اگر شاخه ها هرس شوند در انهدام آفت موثر می باشد و در موقع دگردیسی و لاروی از سموم فسفره هم می توان استفاده کرد. قابل ذکر است آفت پروانه تخم انگشتری بیشتر در استان های شمالی، تهران، کردستان، مرکزی و خراسان انتشار دارد.
پروانه ابریشم باف ناجور
این آفت همه چیز خوار است که علاوه بر زرشک بر روی درختان گلابی، گوجه و تاک نیز دیده می شود. لارو پروانه ابریشم باف روز را در پناهگاه به سر برده و شب با سرعت زیاد از برگ های درختان تغذیه می کند. به نحوی که در مدت کوتاهی درختچه زرشک فاقد برگ می شود.
این پروانه آفتی بسیار پلی فاژ و دشمن درجه یک گیاهان جنگلی محسوب می شود و میزبان آن درختانی مانند ممرز، راش، افرا، توسکا، صنوبر، سیب جنگلی، نسترن، بلوط، زرشک و بید زالزاک می باشد. این آفت بیشتر در استان های شمالی مشاهده می شود و در مبارزه مکانیکی در سطح کم بستن نوارهای پارچه ای، مقوایی یا کنفی به دور درختان برای نابود سازی لاروها سفارش شده البته از مبارزه شیمیایی هم می توان کمک گرفت.
کرم برگ خوار
حشره کامل این آفت به شکل شیپره ای بوده که لارو آن در ابتدای فصل بهار از برگ های زرشک تغذیه می کند. این کرم ها علاوه بر برگ از بخش های دیگر میوه نیز تغذیه می کنند و در زمستان به شکل لارو زیر پوست درخت باقی می مانند و در سال دو مرتبه تخم ریزی دارند. میزبان دیگر این آفت درخت سیب، گلابی، به و گیلاس گزارش شده است.
زنبور سرشاخه خوار
مهمترین آفت زرشک بی دانه در نواحی جنوب خراسان این آفت است. لاروهای زنبور سرشاخه خوار از بخش چوبی شاخه های جوان زرشک تغذیه کرده که در نتیجه باعث ضعیف شدن درختچه و میوه می شوند که سال بعد رنگ و کیفیت پایین تری دارد.
شته زرشک
شته زرشک از مهمترین آفات آن محسوب می شود که روی برگ ها و نوک شاخه های در حال رشد زندگی و از شیره زرشک تغذیه می کند. سرعت ازدیاد آن شدید بوده و از دید اقتصادی قابل توجه می باشد. این آفت به نهال زرشک خسارت زیادی وارد می کند و سبب کند شدن رشد گیاه می شود.
گاهی مواقع در نهال های جوان نیز سبب خشک شدن نهال می شود. تخم های شته در زمستان روی شاخه های زرشک به شکل نقاط ریز سیاه که اغلب به شکل کلونی هستند قابل مشاهده می باشد. در مبارزه مکانیکی با شته از صابون پالیزین و یا محلول آب تنباکو، آب صابون و فلفل روی جوانه هایی که مورد هجوم شته واقع شده اند استفاده می شود.
بهتر است برای این کار از سمپاش استفاده شود. تله نوری نیز از روش های مکانیکی مبارزه با شته محسوب می شود. در مبارزه بیولوژیکی از کفشدوزک که دشمن اصلی شته است استفاده می شود. از این رو در مزارعی که کفشدوزک وجود دارد حتی المقدور از سموم شته کش استفاده نکنید. و بالاخره در روش شیمیایی می توان به کمک سمپاشی با سم گیاهی تند اکسیر شته زرشک را نابود کرد.
در صورت تمایل برای آشنایی با آفات درخت توت و آفات درخت انجیر روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا
