همه چیز درباره بیماری های خود ایمنی

همیشه داشتن بدنی سالم و با نشاط برای همه انسان ها از گذشته تا به امروز یک امر مهم بوده است، امروزه به علت پیشرفت علم پزشکی و پژوهش های انجام شده بسیاری از بیماری ها قابل درمان می باشند، تعدادی از بیماری ها که همواره انسان های زیادی را با خود درگیر کرده بیماری های خود ایمنی هستند که در این مقاله به شناخت و بررسی آن ها خواهیم پرداخت.

بیماری های خود ایمنی را بیشتر بشناسیم

این گونه بیماری ها امروزه بیش از گذشته در میان مردم شایع شده اند و تحقیقات نشان داده است حدود ۲۵ درصد افرادی که یک نوع از این بیماری را دارند به نوع دیگری از آن نیز مبتلا خواهند شد.

تعریف

در حالت عادی سیستم ایمنی بدن می تواند عناصر خارجی را از سلول هایش تشخیص دهد اما در بدن افرادی که دارای این گونه بیماری ها هستند سیستم ایمنی بدن که وظیفه محافظت از بدن را در برابر عوامل خارجی مانند میکروب ها و باکتری ها و ویروس ها دارد، دچار نوعی اختلال شده و قسمت هایی از بدن را به طور اشتباه جزء عناصر خارجی تشخیص داده و سلول های مدافع و جنگجو را برای مقابله با آن ها می فرستد و در این شرایط بدن دچار بیماری خود ایمنی می شود.  برخی از این بیماری ها یک عضو از بدن را مورد حمله قرار می دهند اما برخی دیگر تمام بدن را درگیر می کنند.

علت حمله سیستم ایمنی به بدن

به دلیل زیاد شدن این گونه بیماری ها محققان فاکتورهایی مانند عفونت ها، مواد شیمیایی، داشتن رژیم غذایی نامناسب، داروها، شیوه زندگی، فرضیه بهداشتی، سموم محیطی را عامل هایی برای تضعیف سیستم ایمنی و اختلال در آن می دانند و تعدادی از مبتلایان نیز زمینه ارثی دارند. اما هنوز هیچ گونه پاسخ قطعی برای ایجاد این اختلال پیدا نشده است.

برخی از علائم و نشانه های این بیماری

همانطور که می دانید این بیماری انواع مختلفی دارد بنابراین علائم گفته شده مختص نوع خاصی از آن ها نمی باشد، همچنین در برخی از این بیماری ها نشانه ها برای مدتی حضور دارند و بعد از بین می روند و دوباره ظاهر می شوند. در صورت داشتن هر کدام از علائم سریعا به پزشک متخصص مراجعه فرمایید.

• درد عضلانی
• نفخ شکم
• تب پایین
• التهاب و قرمزی
• مشکل تمرکز
• ریزش مو
• خستگی
• ضایعه پوستی
• اسهال
• کاهش وزن
• بی حس شدن و گزگز دست و پا

ارتباط این گونه بیماری ها با ژنتیک

ژن ها نقش موثری در این گونه بیماری ها دارند، وقتی فردی در خانواده مبتلا به یکی از انواع این بیماری شود امکان مبتلا شدن اعضای خانواده او نه تنها به همان نوع بلکه به گونه های دیگر این بیماری نیز افزایش پیدا می کند. اما این که بگوییم تنها ژن ها در مبتلا شدن موثر هستند اشتباه است زیر عوامل محیطی نیز تاثیر بسیاری دارند.

میزان تطابق بروز یک عارضه خود ایمنی خاص در دوقلو های همسان بین ۲۵ تا ۵۰ درصد است، اما بین دوقلوهای غیر همسان بین ۲ تا ۸ درصد می باشد و این خود نشان دهنده این است که این گونه عارضه ها و اختلالات به شدت تحت تاثیر ژن ها واقع شده اند.

برخی از شایع ترین بیماری های خود ایمنی

تا به امروز بیش از ۸۰ نوع از این گونه بیماری ها شناخته شده اند که در این مقاله به شایع ترین آن ها پرداخته می شود:

۱- دیابت نوع ۱ :

سیستم ایمنی به سلول های سازنده ی انسولین در لوزالمعده حمله و آن ها را نابود می کند. این بیماری به رگ های خونی، قلب، کلیه، چشم ها و اعصاب آسیب می زند.

۲- روماتیسم مفصلی :

سیستم ایمنی بدن به مفصل ها حمله کرده و باعث بروز گرما، قرمزی، درد و سفتی در آن ها می شود، احتمال این نوع عارضه از سی سالگی به بعد وجود دارد.

۳- پسوریازیس :

پسوریازیس یک نوع عارضه پوستی است که موجب تسریع رشد سلول های پوستی می شود و باعث پوسته شدن پوست می شود.

۴- ام اس :

غلاف های سلول های عصبی نوعی پوشش دهنده هستند که از سلول های عصبی بدن در برابر آسیب ها محافظت می کنند، بیماری ام اس عملکرد غلاف ها را دچار اختلال کرده و باعث اختلال در پیام رسانی بین بدن و مغز می شود. این بیماری در ابتدا با علائمی مانند بی حسی، ضعف و یا گزگز شدن دست و پا خود را نشان می دهد و با گذشت چند سال آسیب های جدی تری به بدن وارد می کند.

۵- التهاب روده :

در این بیماری خود ایمنی به قسمت های مختلف دستگاه گوارش آسیب وارد می شود و انواع گونانی دارد که التهاب روده نام کلی این بیماری می باشد.

۶- لوپوس منتشر :

این بیماری علاوه بر آسیب هایی که به پوست وارد می کند می تواند برای مغز، مفاصل و کلیه ها نیز خطر آفرین باشد، در صورت داشتن علائمی مانند احساس خستگی شدید و یا درد مفاصل به پزشک مراجعه کنید.

۷- کم خونی مزمن :

این بیماری به دلیل کمبود یک نوعی پروتئین در بدن به وجود می آید، سلول های معده وظیفه ساختن این پروتئین را به عهده دارند، این پروتئین برای جذب ویتامین B 12 ضروری است، در صورت کمبود این پروتئین فرد به کم خونی مبتلا می شود. از علائم آن می توان به کاهش وزن، سرگیجه، ضعف، تنگی نفس، بی حسی دست و پا و رنگ پریدگی اشاره کرد.

۸- بیماری آدیسون :

این بیماری غدد کلیوی را دچار اختلال می کند، این غده ها که وظیفه تولید هورمون های آلدوسترون و کورتیزول را برای تنظیم شکر و کربوهیدرات ها به عهده دارند دچار اختلال شده و فرد با کاهش وزن، ضعف و افت قند خون رو به رو می شود.

۹- سندروم شوگرن :

در این بیماری غده هایی که مربوط به مرطوب نگه داشتن چشم و دهان می شوند دچار اختلال شده و همچنین به مفصل ها آسیب می زنند و در نتیجه فرد دچار خشکی چشم، خشکی دهان و درد مفاصل می شود.

۱۰- تیروئیدیت هاشیموتو :

این بیماری تولید هورمون تیروئید را دچار اختلال کرده و باعث کم کاری آن می شود، از علائم آن می توان به خستگی، افزایش وزن، ریزش مو و التهاب غده تیروئید اشاره کرد.

۱۱- گریوز :

این بیماری خود ایمنی نیز غده تیروئید را مورد آسیب قرار می دهد و باعث می شود فعالیت آن زیاد شده و بیش از اندازه تولید شود، علائم آن کاهش وزن، افزایش ضربان قلب، برافروختگی و حساسیت به گرما و بیرون زدگی چشم ها می باشند.

۱۲- میاستنی گراویس :

تکانه های عصبی برای کنترل ماهیچه ها به مغز کمک می کنند، در این بیماری سیستم ایمنی بدن به تکانه ها حمله کرده و ارتباط بین اعصاب و ماهیچه مختل می شود، در نتیجه سیگنال ها نمی توانند ماهیچه ها را به سمت انقباض هدایت کنند. از نشانه های آن ضعف عضلانی شدید هنگام فعالیت می باشد، این اختلال معمولا عضلات مربوط به حرکات چشم، باز شدن پلک، بلع و حرکات صورت را تحت تاثیر قرار می دهد.

۱۳- واسکولیت خود ایمنی :

در این نوع عارضه سیستم ایمنی بدن به رگ های خونی حمله کرده و باعث التهاب در رگ ها می شود، شریان ها و ورید ها را باریک می کند و در نتیجه خون کمتر با فشار پایین تری در رگ ها جریان می یابد.

۱۴- سلیاک :

افراد دارای بیماری سلیاک، غذاها و خوراکی های حاوی گلوتن مانند جو و غلات را نمی توانند مصرف کنند، گلوتن که نوعی پروتئین است با وررود به روده علائمی مانند حس التهاب و سوزش، درد شکم و اسهال را به همراه خواهد داشت.

روش تشخیص و درمان

برای تشخیص بسیاری از این نوع بیماری انجام چندین آزمایش که توسط پزشک تجویز می شود الزامی است، پزشک با ارزیابی نتایج آزمایش ها و علائم فرد نوع بیماری را تشخیص می دهد. معمولا آزمایش های آنتی بادی ضد هسته ای از اولین و ضروری ترین آزمایشات برای تشخیص هستند، اگر جواب این آزمایش مثبت باشد به آن معنا است که فرد به یک بیماری خود ایمنی مبتلا است اما با آزمایشات دقیق تر و بیشتر نوع بیماری تشخیص داده می شود.

روش های درمانی که امروزه برای این گونه بیماری ها استفاده می شوند متاسفانه قادر به درمان کامل بیمار نیستند اما می توانند واکنش بیش فعال سیستم ایمنی را کنترل کرده و باعث کاهش التهاب ها شوند. داروهایی نیز برای کاهش علائم و دردها تولید شده اند، ضمن اینکه داشتن رژیم غذایی مناسب و انجام ورزش روزانه نیز در بهبود علائم بی تاثیر نخواهند بود.

منبع : آرگا