نشانه های بیماری سلیاک و بررسی درمان و عوارض این بیماری

یکی از عارضه های گوارشی سلیاک می باشد که وراثتی و ژنتیکی است. این عارضه در حساسیت به پروتئین هایی به نام گلوتن ایجاد شود. در نظر داشته باشید که اگر فرد مبتلا به سلیاک یک مواد گلوتن دار دریافت کند سیستم ایمنی فعال می‌شود و به سلول های روده حمله می کند. این حمله سیستم ایمنی می تواند قسمت جذبی روده را از بین ببرد و بدن نمی تواند چربی ها، پروتئین ها، کربوهیدرات ها را جذب کند و کمبود مواد معدنی در بدن رخ می دهد.

آشنایی بیشتر با بیماری سلیاک

سلیاک یکی از بیماری های خود ایمنی می باشد که می تواند تمام عمر شما همراهی می کند. افرادی که این بیماری را دارند نباید گلوتن مصرف کنند.

نشانه های سلیاک

در نظر داشته باشید که این بیماری نشانه هایی دارد که در ادامه آن ها را به طور خلاصه برای شما مطرح می کنیم.

1. سوء جذب ناشی از روده باریک
2. کم خونی
3. اسهال مزمن
4. درد شکم
5. اختلال رشد
6. خستگی مزمن
7. تهوع و سردرد
8. نفخ
9. یبوست
10. زخم های دهانی
11. ریزش مو

افراد مشکوک به سلیاک

افرادی هستند که بیش تر از سایرین به این بیماری دچار می شوند. این افراد کسانی هستند که اقوام درجه یک آن ها مبتلا به سلیاک هستند. در واقع با توجه به ارثی بودن و ژنتیکی بودن این بیماری اگر کسی در خانواده شما دچار این بیماری هست بهتر است شما هم آزمایش بدهید.

نحوه تشخیص

دو راه برای تشخیص این بیماری وجود دارد که عبارت اند از نمونه برداری از روده و آزمایش خون. باید بدانید که راه های بسیار زیادی برای تست های خونی وجود دارد ولی معروف ترین راه آن اندازه گیری tTG_lgA می باشد. باید بدانید که اگر جواب این آزمایش مثبت شد پزشک شما توصیه می کند نمونه برداری از روده را انجام دهید تا از داشتن یا نداشتن این بیماری آگاهی پیدا کنید. البته نمونه گیری از روده توسط پزشک متخصص گوارش انجام می شود. این نمونه گیری را از روده باریک انجام می دهد و میزان آسیب دیدگی آن را بررسی می کند.

نکته : در نظر داشته باشید که قبل از انجام آزمایش خون و نمونه برداری برای تشخیص بیماری نباید از مصرف گلوتن پرهیز کنید.

آیا برای این بیماری درمانی وجود دارد؟

در حال حاضر نمی توان گفت درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. تنها راه درمان سلیاک پرهیز از رژیم های دارای گلوتن می باشد. افراد مبتلا نباید از غذا ها و فرآورده هایی مانند نان و گندم و جو مصرف کنند. بیماران باید غذا هایی مانند سس ها و دارو ها را شناسایی کنید و آن ها را از رژیم های های دارویی و غذایی خود حذف کنید تا عوارض این بیماری را کاهش دهید. البته باید بدانید که برخی از غذا های فرآوری شده گلوتن مخفی دارند و اگر از آن ها اطلاعی نداشته باشید ممکن است با مصرف آن ها عوارض سلیاک دامن گیر شما شود با این حال باید همیشه برچسب غذایی را نگاه کنید و از فاقد گلوتن بودن آن مطمئن شوید. در نظر داشته باشید که بیماران ممکن است علامت های مختلفی از خود نشان دهند ولی در برخی از موارد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند با این حال باز هم آسیب های بسیار زیادی به روده واردمی سود که در برخی از موارد ممکن است غیر قابل جبران باشد.

عوارض سلیاک درمان نشده

این بیماری گوارشی اگر درمان نشود می تواند عوارض بسیار زیادی داشته باشد که این عوارض عبارت اند از :

کم خونی و فقر آهن

یکی از مصرات این بیماری کم خونی هایی می باشد که بسیاری  از افراد را به آن دچار می کند. در نظر داشته باشید که کم خونی برای بانوان بیش تر از مردان رخ می دهد.

شروع زود هنگام پوکی استخوان

پوکی استخوان ها عوامل بسیار زیادی دارد. البته باید بدانید که اکثر پوکی های استخوان به دلیل عدم جذب ویتامین D از روده ها می باشد. وقتی فردی به سلیاک مبتلا است بدن فرد نمی تواند ویتامین ها را جذب کند در نتیجه دچار پوکی زود هنگام استخوان ها می شود.

نازایی و  سقط جنین

نازایی و سقط جنین می تواند دلایل ارثی داشته باشد ولی یکی از علل آن کمبود ویتامین ها و پروتئین ها می باشد. با داشتن سلیاک نمی توانید صاحب بچه شوید ولی اگر آن  را درمان کنید می توانید صاحب فرزند شوید.

کمبود ویتامین ها و مواد معدنی

با کاهش جذب مواد از روده ها املاح معدنی بدن کاهش می یابد و می تواند اثرات بسیار منفی بر کیفیت زندگی شما داشته باشد و همیشه شما را خسته تر از آن چه هستید جلوه می دهد.

حملات عصبی

در نظر داشته باشید که سلیاک می تواند تظاهرات عبی ایجاد کند. این حملات شامل میگرن های عصبی، حملات صرع و آلزایمر و زوال عقل می باشد. بهتر است برای جلوگیری از این اتفاقات سلیاک را درمان کنید.

هرپتی فرم

یکی از نشانه های پوستی سلیاک می باشد و به صورت تاول و برآمدگی هایی می باشد که عموما قرینه اند. این بر آمدگی ها اغلب در آرنج، زانو، شانه و نشیمنگاه ایجاد می شود. باید بدانید که همه گروه های سنی ممکن است به این بیماری دچار شوند. معمولا در سنین ۳۰ به بالا رایج تر است. عمدتا این بیماری را اگزما تشخیص می دهند. در نظر داشته باشید که این بیماری با پیروی از رژیم غذایی مناسب وفاقد گلوتن د مان می شود و گاها نیازی به مصرف دارو نیست.

کورون و کولیت اولستراتیو

التهابات روده ای در افرادمبتلا به سلیاک بسیار بیش تر از افراد دیگر می باشد. کورون یکی از بیماری های التهابی گوارشی می باشد و کولیت اولستراتیو هم یکی از بیماری های روده ای می باشد که زخم های بزرگ در روده ها ایجاد می کند. برای تشخیص این نوع بیماری باید از کولونوسکوپی استفاده کنید.

افزایش باکتری ها در روده

افزایش رشد باکتری ها در روده باریک با داشتن بیماری سلیاک افزایش می یابد. افزایش رشد باکتری های روده می تواند مشکلات بسیار بادی را برای شما بوجود بیاورد

کارکرد نامناسب پانکراس

نارسایی پانکراس یکی از مشکلاتی می باشد که در آن پانکراس قادر نیست آنزیم های لازم گوارشی را برای هضم مواد غذایی ترشح کند در نتیجه کارکردی نامناسب دارد.

عدم تحمل مواد غذایی

بیماری سلیاک می تواند میل شما را به غذا های دیگر از بین ببرد و در نهایت تحمل این مواد را برای شما کم می کند. برخی از تحقیقات نشان داده است افرادی که از رژیم غذایی بدون گلوتن استفاده می کنند اگر دچار سندروم روده ای هستند بهتر است با پزشک خود مشورت کنند.

حساسیت به گلوتن و سلیاک

باید بدانید که اگر تست گلوتن شما منفی شد لزوما به سلیاک مبتلا نیستید. ممکن است فقط حساسیت به گلوتن داشته باشید و با مصرف گلوتن علامت هایی شبیه به سلیاک داشته باشید. باید بدانید که راه های اختصاصی برای تشخیص حساسیت به گلوتن وجود ندارد و تنها راهی که می توانید آن را تشخیص بدهید انجام تست های تشخیص سلیاک است. باید بدانید که تشخیص حساسیت به گلوتن زمانی تایید خواهد شد که تشخیص سلیاک منفی بوده ولی شما با مصرف مواد دارای گلوتن علامت هایی مانند سلیاک را داشته باشید. این حساسیت ها با پیروی از رژیم های غذایی که گلوتن ندارند درمان می شود و نیازی به مصرف دارو ندارد.

خود درمانی نکنیم

اگر علامت های سلیاک را تشخیص دادید بهتر است از خود درمانی بپرهیزید. به پزشک مراجعه کرده و تحت نظر او قرار بگیرید تا زمانی که آزمایش های شما کامل نشده است نباید رژیم غذایی خود را تغییر دهید. در صورتی که تشخیص پزشک بیماری سلیاک بود زیر نظر خودش و یا یک مشاور تغذیه می توانید از رژیم غذایی فاقد گلوتن استفاده کنید.

شانس خوب شدن بیماری

این بیماری درمان قطعی ندارد اما شانس بهبودی علامت های آن را می توان تخمین زد. با توجه به تحقیق هایی که در این زمینه صورت گرفته است حدودا ۸۰ درصد از افرادی که سلیاک در آن ها تشخیص داده می شود می توانند به طور کامل نشانه های این بیماری را با مصرف رژیم فاقد گلوتن از بین ببرند. و حدودا ۲۰ درصد از افراد مبتلا ممکن است با مصرف رژیم های خاص باز هم علامت های بیماری در آن ها مشاهده شود.

رژیم خاص برای افراد مبتلا به سلیاک

همانطور که می دانید این افراد باید غذا هایی مصرف کنند که گلوتن در آن ها وجود ندارد. د ر ادامه برخی از این موارد را برای شما مطرح می کنیم.

غذا هایی که گلوتن ندارند

• مرغ و ماهی و گوشت
•  سبزیجات
• حبوبات مثل نخود و لوبیا و عدس
• سییب زمینی
• میوه های تازه
• مواد صنعتی که فاقد گلوتن می باشند و روی آن ها ذکر شده است
• نان و برنج و ماکارانی های بدون گلوتن
• بیسکوئیت های بدون گلوتن

نکته : در نظر داشته باشید که یکی از عواملی که باعث می شود بیماران به رژیم غذایی پاسخ ندهند دریافت نا آگاهانه گلوتن در رژیم های غذایی می باشد. ممکن این به هر دلیلی شما از موادی استفاده کنید که اطمینان دارید گلوتن ندارند ولی دارای گلوتن مخفی هستند. برای همین هم بهتر است در رژیم غذایی افراد مبتلا به سلیاک از یک مشاور تغذیه یا یک پزشک برای مشورت بگیرید.

سلیاک در تمام عمر

باید بدانید که سلیاک درمانی ندارد و شما باید برای کاهش علامت های  آن در تلاش باشید و از رژیم های مناسب استفاده کنید. این بیماری خود ایمنی می باشد و هرگز از بین نمی رود. در واقع اگر شما از رژیم هایی استفاده کنید که فاقد گلوتن هستند می توانید آسیب های وارد شده به روده ها را کم تر کنید و علامت های آن را کاهش دهید. رژیمی که گلوتن ندارد می تواند از بدخیمی های بسیاری جلوگیری کند. قبل از شروع رژیم فاقد گلوتن افراد دچار کمبود هایی از جمله کمبود ویتامین D، کمبود کلسیم و کمبود آهن هستند. پزشک می تواند با انجام تست های مختلف دارو های مورد نیاز را برای شما تجویز کند. این تجویز دارو در بیش تر موارد می تواند فقط یک مکمل مولتی ویتامین فاقد گلوتن باشد. در نظر داشته باشید که هر ۳ ماه باید به گزشک مراجعه کنید تا کمبود های تغذیه ای شما درمان شود. به طور میانگین پس از ۱۲ ماه باید میزان آنتی بادی های شما به سطح طبیعی برسد. و پزشکان پس از چند سال به تکرار آندوسکوپی می پردازند و نمونه گیری از روده را دوباره انجام می دهند تا ببینند رژیم مصرفی شما تاثیر هایی برای بهبود زخم های روده داشته است یا خیر.

سلیاک مقاوم به درمان

این نوع از سلیاک فقط ۵ درصد از افراد را شامل می شود. این افراد پس از پیروی از رژیم غذایی فاقد گلوتن احساس بهبودی و رضایت ندارد و هنوز خوب نشده اند. بنابراین پزشک دوباره آندوسکوپی را انجام دهید. باید بدانید که در این نوع از بیماران مبتلا آسیب های روده ای درمان نمی شود. در این نوع از سلیاک با توجه به صلاح دید پزشک دارو دریافت می کنند و دارو درمانی را شروع می کنند. در وقع دارو درمانی می تواند روش موثری برای این ۵ درصد از افراد مبتلا به سلیاک باشد.

تفکرات غلط در باره سلیاک

یک سری از مردم تفکرات نادرستی درباره سلیاک دارند که در ادامه به آن ها می پردازیم.

سلیاک و نادر بودن آن

مردم فکر می کنند سلیاک یکی از بیماری های نادر می باشد در صورتی که تحقیق های انجام شده نشان می دهد که از هر ۱۰۰ نفر یک نفذگر دارای سلیاک است و این موضوع نشان دهنده شایع بودن آن می باشد.

سلیاک یک حساسیت است

باید بدانید که سلیاک حساسیت یا عدم تحمل مواد غرگذایی نیست بلکه یک بیماری ارثی و ژنتیکی می باشد که بدن با دریافت گلوتن پاسخ های خود ایمنی ایجاد کرده و به روده ها آسیب می رساند.

سلیاک مخصوص کودکان است

این تفکر غلط است که فقط کودکان دچار این بیماری می شوند زیرا این بیماری ارنگثی است و ممکن است دوره کمون طولانی داشته باشد و در سنین بالا تر خود را نشان دهد. شایع ترین سن بین ۴۰ تا ۶۰ سالگی می باشد.

یک ذره گلوتن آسیب نمی زند

باید بدانید که یک اتم و یا یک مولکول گلوتن ممکن است  به شما آسیب برساند. در واقع بهتر است در رژیم غذایی و موادی که مصرف می کنید دقت کامل داشته باشید تا بتوانید علامت های این بیماری را کاهش دهید

منبع : آرگا