از دیدگاه اسلام نماز جماعت فریضه ای بسیار ارزشمند می باشد و از جمله مستحبات موکد به شمار می آید، در بسیاری روایات بر اقامه نماز دسته جمعی تاکید فراوان شده است و ترک بی دلیل آن جایز نمی باشد. زیرا ثواب این نماز بسیار بیشتر از نماز فرادا می باشد و باعث آشکار شدن اسلام، اخلاص و توحید می گردد. اولین نمازی که به جماعت اقامه شد، نماز رسول اکرم (ص) و حضرت علی (ع) است. اقامه این نماز احکامی و دستورهای دارد، که می توانید در ادامه با آن ها آشنا شوید.
آشنایی با احکام نماز جماعت
اهمیت نماز در اسلام به خصوص نماز جماعت بر هیچ مسلمانی پوشیده نیست، آشنایی با احکام نماز جماعت به ما کمک می کند تا در شرایط مختلف آشنایی بهتری با حکم خواندن صحیح نماز جماعت داشته باشیم.
خواندن نماز جماعت بهتر از نماز اول وقت است که فرادا خوانده شود، بنابراین مستحب است انسان صبر کند تا نماز را به جماعت بخواند. همچنین نماز جماعتی را که مختصر بخواند، از نماز فرادا که آن را طولانی کند، بهتر می باشد.
زمانی که نماز جماعت برگزار می شود، مستحب است کسی که نمازش را به صورت فرادا خوانده، دوباره با جماعت بخواند و اگر بعد متوجه شود که نماز اولش باطل بوده، نماز دوم او کفایت می کند .
در احکام نماز جماعت آمده است که حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بی توجهی جایز نیست و شایسته نیست که انسان بدون دلیل نماز جماعت را ترک کند.
خواندن نمازهای واجب به خصوص نمازهای یومیه به جماعت مستحب است و خواندن نماز صبح و مغرب و عشا به جماعت برای همسایه مسجد و کسانی که صدای اذان مسجد را می شنوند، در احکام نماز جماعت بسیار تاکید شده است. در روایتی آماده است که اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند هر رکعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند هر رکعتی ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بیشتر شوند، ثواب نمازشان بیشتر می شود تا به ده نفر برسند و عده آنان که از ده نفر بیشتر شود، اگر تمام آسمان ها کاغذ و دریاها مرکب و درخت ها قلم و جن و انس و ملائکه نویسنده شوند، نمی توانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند.
چنانچه امام جماعت یا مأموم بخواهد نمازی را که به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند، در صورتی که جماعت دوم و اشخاص آن غیر از اول باشد، اشکال ندارد.
کسی که در نماز وسواس و یا دچار شک می شوند، بهترین راه برطرف نمودن وسواس و شک خواندن نماز به صورت جماعت است.
چنانچه پدر یا مادر به فرزند خود امر کند، که نماز را به جماعت بخواند، بنابر احتیاط واجب باید نماز را به جماعت بخواند، زیرا اطاعت پدر و مادر واجب است و نماز را به قصد استحباب بخواند.
در احکام نماز جماعت بیان شده است که هنگامی که امام جماعت نماز یومیه می خواند، هر کدام از نمازهای یومیه را می شود به او اقتدا کرد، اما در صورتی که نماز یومیه اش را احتیاطاً دوباره می خواند، فقط در صورتی که مأموم احتیاطش با امام یکی باشد، می تواند به او اقتدا کند.
بنابر احتیاط واجب نباید نماز عید فطر و قربان را در زمان غیبت امام علیه السلام با جماعت خواند، ولی اگر به قصد رجاء باشد، اشکال ندارد، البته نمازهای مستحبی به جماعت خوانده نمی شود. مگر نماز استسقاء که برای آمدن باران خوانده می شود.
چنانچه که امام قضای نماز یومیه بخواند، می توان به او اقتدا کرد، اما اگر نمازش را احتیاطاً قضا می کند و یا قضای احتیاطی نماز کس دیگر را می خواند، حتی اگر برای آن پول دریافت نکرده باشد، اقتدای به او اشکال دارد، اما اگر انسان یقین پیدا کند که، از آن کسی که برای او قضا می خواند، نماز فوت شده باشد، در این صورت اقتدای به امام جماعت اشکال ندارد.
در صورتی که امام در محراب باشد و شخصی پشت سر او اقتدا نکرده باشد، کسانی که دو طرف محراب ایستاده اند،چنانچه به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند، نمی توانند به او اقتدا نمایند، اگرچه کسی کسی هم پشت سر امام اقتدا کرده باشد، اقتدا کردن کسانی که دو طرف او ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند اشکال دارد، بلکه باطل است .
چنانچه انسان نداند، نمازی را که امام می خواند، نماز واجب یومیه یا نماز مستحب است، به امام نمی تواند اقتدا نماید.
چنانچه صف های جماعت تا در مسجد برسد، کسی که مقابل در پشت صف ایستاده نمازش صحیح می باشد،همچنین نماز کسانی که پشت سر او اقتدا می کنند، صحیح می باشد. اما نماز کسانی که دو طرف او ایستاده اند و صف جلو را نمی بینند، باطل است.
چنانچه به واسطه درازی صف اول، کسانی که دو طرف صف ایستاده اند، امام را نبینند می توانند، اقتدا کنند و نیز در صورتی که به واسطه درازی یکی از صف های دیگر، کسانی که دو طرف آن ایستاده اند، صف جلوی خود را نبینند، می توانند اقتدا نمایند.
کسی که پشت ستون ایستاده، اگر از طرف راست یا چپ به واسطه مأموم دیگر به امام متصل نباشد، نمی تواند به امام اقتدا کند. بلکه اگر از دو طرف هم متصل باشد، ولی از صف جلو حتی یک نفر را هم نبیند، جماعت او صحیح نمی باشد.
چنانچه جای مأموم بلندتر از جای امام باشد، اگرچه بلندی به مقدار متعارف زمان قدیم باشد، مثل آن که امام در صحن مسجد و مأموم در پشت بام بایستد اشکال ندارد. اما در صورتی که مثل ساختمان های چند طبقه امروزه باشد، نماز جماعت اشکال دارد.
جای ایستادن امام نباید از جای مأموم بلندتر باشد، اما در صورتی که مکان امام مقدار خیلی کمی بلندتر باشد، اشکال ندارد. همچنین در صورتی که زمین سراشیب باشد و امام در طرفی که بلندتر است، بایستد و در صورتی که سراشیبی آن زیاد نباشد و طوری باشد که به آن زمین مسطح بگویند، اشکالی ندارد.
بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آماده نماز، و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده، می تواند تکبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آن است، که صبر نماید تا تکبیر صف جلو تمام گردد.
در احکام نماز جماعت اینطور بیان شده است که هرگاه بداند نماز امام باطل است، به عنوان مثال بداند امام وضو ندارد، چنانچه خود امام ملتفت نباشد، نمی تواند به او اقتدا کند.
چنانچه بین کسانی که در یک صف ایستاده اند، بچه ممیز یعنی بچه ای که خوب و بد را متوجه می شود، فاصله بیافتد، در صورتی که ندانند، نماز او باطل است، می توانند اقتدا کنند.
چنانچه بداند نماز یک صف از صف های جلو باطل است، نمی تواند در صف های بعد اقتدا نماید، اما در صورتی که نداند نماز آنان صحیح است یا نه، می تواند اقتدا نماید.
چنانچه مأموم بعد از نماز بفهمد، که امام عادل نبوده و یا این که کافر بوده، یا به جهتی نمازش باطل بوده، به عنوان مثال بی وضو نماز خوانده است، نمازش صحیح می باشد.
اگر انسان در بین نماز جماعت، نیت فرادا کند، نماز صحیح است.
چنانچه مأموم به واسطه عذری بعد از حمد و سوره امام نیت فرادا کند، لازم نیست حمد و سوره را بخواند، ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادا کند، باید مقداری را که امام نخوانده بخواند.
چنانچه در بین نماز شک کند، که اقتدا کرده یا نه و در حالی باشد که وظیفه مأموم است، مثلا به حمد و سوره امام گوش می دهد، باید نماز را به جماعت تمام کند. اما اگر مشغول کاری باشد که هم وظیفه امام و هم وظیفه مأموم است مثلا در رکوع یا سجده باشد، باید نماز را به نیت فرادا تمام کند.
چنانچه در بین نماز جماعت نیت فرادا نماید، بنابر احتیاط واجب نباید دوباره نیت جماعت کند. اما درصورتی که مردد شود، که نیت فرادا کند یا نه و بعد تصمیم بگیرد نماز را با جماعت تمام کند، نمازش صحیح می باشد.
احکام نماز جماعت؛ در صورتی که شک کند، که نیت فرادا کرده یا نه، باید بنا براین قرار دهد، که نیت فرادا نکرده است .
در نماز جماعت باید بین مأموم و امام پرده و مانند آن که پشت آن دیده نمی شود، فاصله نباشد. همچنین بین انسان و مأموم دیگری که انسان به واسطه او به امام متصل شده است. اما در صورتی که امام مرد و مأموم زن باشد، اگر بین آن زن و امام یا بین آن زن و مأموم دیگری که مرد است و زن به بواسطه او به امام متصل شده است، پرده و مانند آن باشد، اشکال ندارد.
چنانچه بعد از شروع به نماز بین مأموم و امام یا بین مأموم و کسی که مأموم به واسطه او متصل به امام است پرده یا چیز دیگری که پشت آن را نمی توان دید فاصله شود، نمازش فرادا می شود، و صحیح می باشد.
چنانچه زمانی که امام در رکوع است، اقتدا کند و به رکوع امام برسد، اگرچه ذکر امام تمام شده باشد، نمازش به طور جماعت صحیح می باشد و یک رکعت حساب می شود. ولی اگر به مقدار رکوع خم شود و به رکوع امام نرسد، نمازش به طور فرادا صحیح می باشد و باید آن را تمام نماید.
چنانچه زمانی که امام در رکوع است، اقتدا کند و به مقدار رکوع خم شود و شک کند، که به رکوع امام رسیده یا نه، نمازش صحیح است و فرادا می شود.
چنانچه موقعی که امام در رکوع است، اقتدا کند و پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود، امام سر از رکوع بردارد، می تواند نیت فرادا کند، یا این که صبر کند، تا امام برای رکعت بعد برخیزد و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند. اما در صورتی که برخاستن امام به قدری طول بکشد، که نگویند این شخص نماز جماعت می خواند، باید نیت فرادا نماید.
چنانچه اول نماز یا بین حمد و سوره اقتدا کند و پیش از آن که به رکوع رود امام سر از رکوع بردارد، نماز او به طور جماعت صحیح است، و باید رکوع کند و خود را به امام برساند.
در احکام نماز جماعت اشاره شده است که چنانچه موقعی برسد، که امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز می باشد، اگر بخواهد به ثواب جماعت برسد، باید بعد از نیت و گفتن تکبیره الاحرام بنشیند و تشهد را با امام جماعت بخواند ولی سلام را نگوید و صبر کند، تا امام سلام نماز را بدهد، بعد بایستد و بدون آن که دوباره نیت کند و تکبیر بگوید، حمد و سوره را بخواند و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند.
نباید مأموم جلوتر از امام بایستد، و حتی مساوی او هم بایستد، اشکال دارد و بنابر احتیاط واجب باید کمی عقب تر از امام بایستد، اگر چه قد او بلندتر از امام باشد، که در رکوع و سجود سرش جلوتر از امام باشد.
چنانچه بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام به قدر گشادی بین دو قدم فاصله باشد اشکال ندارد، و نیز در صورتی که بین انسان به واسطه مأمومی که جلوی او ایستاده و انسان به وسیله او به امام متصل است به همین مقدار فاصله باشد، نمازش اشکال ندارد و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای کسی که جلوی او ایستاده، هیچ فاصله نداشته باشد.
چنانچه در نماز بین مأموم و امام یا بین مأموم و کسی که مأموم به واسطه او به امام متصل می شود، بیشتر از یک قدم بزرگ فاصله بیافتد، نمازش فرادا می شود و صحیح است.
چنانچه مأموم به واسطه کسی که طرف راست یا چپ او اقتدا کرده به امام متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد، چنانچه به اندازه گشادی بین دو قدم هم فاصله داشته باشند نمازش صحیح می باشد.
چنانچه در رکعت دوم اقتدا کند قنوت و تشهد را با امام می خواند و احتیاط آن است، که موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند کند و باید بعد از تشهد با امام برخیزد و حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد، حمد را تمام کند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند، یا نیت فرادا کند و نمازش صحیح است، ولی اگر در سجده به امام برسد، بهتر است که احتیاطاً نماز را دوباره بخواند.
چنانچه نماز همه کسانی که در صف جلو هستند، تمام شود یا همه نیت فرادا نمایند، در صورتی که فاصله به اندازه یک قدم بزرگ نباشد، نماز صف بعد به طور جماعت صحیح، و اگر بیشتر از این مقدار باشد. نماز فرادا می شود و صحیح می باشد.
در بخشی از احکام نماز جماعت آمده است که چنانچه امام در رکعت سوم یا چهارم باشد و مأموم بداند، در صورتی که اقتدا کند و حمد را بخواند به رکوع امام نمی رسد، بنابر احتیاط واجب باید صبر کند، تا امام به رکوع رود، بعد اقتدا کند.
چنانچه موقعی که امام در رکعت دوم نماز چهار رکعتی است اقتدا کند، باید در رکعت دوم نمازش که رکعت سوم امام است، بعد از دو سجده بنشیند و تشهد را به مقدار واجب بخواند و برخیزد، و اگر برای گفتن سه مرتبه تسبیحات وقت ندارد، یک مرتبه بگوید و در رکوع یا سجده خود را به امام جماعت برساند.
کسی که می داند، در صورتی که سوره را بخواند، در رکوع به امام نمی رسد، باید سوره را نخواند. اما اگر خواند نمازش صحیح می باشد.
چنانچه در رکعت سوم یا چهارم امام اقتدا کند، باید حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد، باید حمد را تمام کند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند، ولی در صورتی که در سجده به امام برسد، بهتر است که احتیاطاً نماز را دوباره بخواند.
کسی که یقین دارد، اگر سوره را بخواند به رکوع امام جماعت می رسد، اگر سوره را بخواند و به رکوع نرسد نمازش صحیح می باشد.
براساس احکام نماز جماعت گفته شده است که کسی که اطمینان دارد، که اگر سوره را شروع کند یا تمام نماید، به رکوع امام می رسد، احتیاط واجب آن است، که سوره را شروع کند. یا چنانچه شروع کرده تمام نماید.
چنانچه به خیال این که، امام جماعت در رکعت اول یا دوم است، حمد و سوره نخواند و بعد از رکوع متوجه شود که در رکعت سوم یا چهارم بوده نمازش صحیح می باشد. ولی اگر پیش از رکوع متوجه شود، باید حمد و سوره را بخواند و در صورتی که وقت ندارد، فقط حمد را بخواند و در رکوع یا سجده خود را به امام جماعت برساند.
چنانچه امام ایستاده باشد و مأموم نداند، که در کدام رکعت است می تواند اقتدا کند ولی باید حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و در صورتی که بعد متوجه شود که امام در رکعت اول یا دوم بوده نمازش صحیح می باشد.
چنانچه موقعی که مشغول نماز مستحبی است، نماز جماعت برگزار شود، در صورتی که اطمینان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت برسد، مستحب است نماز را رها کند و مشغول نماز جماعت شود، بلکه اگر اطمینان نداشته باشد که به رکعت اول می رسد، مستحب است به همین دستور رفتار کند.
چنانچه به خیال این که امام در رکعت سوم یا چهارم است حمد و سوره را بخواند و پیش از رکوع یا بعد از آن بفهمد، که در رکعت اول یا دوم بوده نمازش صحیح است.
کسی که یک رکعت از امام عقب مانده،می تواند وقتی امام تشهد رکعت آخر را می خواند، برخیزد و نماز را تمام کند و یا انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگه دارد و صبر کند تا امام جماعت سلام نماز را بگوید و سپس برخیزد.
چنانچه نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد، لازم نیست نیت نماز فرادا کند.
چنانچه موقعی که مشغول نماز سه رکعتی یا چهار رکعتی است، جماعت برگزار شود، چنانچه به رکوع رکعت سوم نرفته و اطمینان ندارد،که اگر نماز را تمام کند به جماعت برسد، مستحب است به نیت نماز مستحبی نماز را دو رکعتی تمام کند و خود را به جماعت برساند.
چنانچه به امامی را که عادل می دانسته، شک کند که به عدالت خود باقی است یا نه، می تواند به او اقتدا نماید.
امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و عادل و حلال زاده باشد و نماز را به طور صحیح بخواند، چنانچه مأموم مرد است، امام او هم باید مرد باشد. اقتدا کردن بچه ممیز که خوب و بد را می فهمد به بچه ممیز دیگر جایز نمی باشد. و احتیاط واجب آن است، که امام زن نیز مرد باشد.
کسی که ایستاده نماز می خواند، به کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند، نمی تواند اقتدا نماید و کسی که نشسته نماز می خواند، به کسی که خوابیده نماز می خواند، نمی تواند اقتدا کند.
کسی که نشسته نمازش را می خواند، می تواند به کسی که نشسته نماز می خواند، اقتدا کند و همچنین کسی که خوابیده است، می تواند به کسی که نشسته نماز می خواند، اقتدا کند. اما کسی که نشسته نماز می خواند، نمی تواند به کسی که خوابیده نماز می خواند، اقتدا نماید.
در جزئیات بیشتر احکام نماز جماعت اینطور بیان شده است که چنانچه امام مرضی دارد که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند بنابر احتیاط واجب نمی شود به او اقتدا کرد.
چنانچه امام جماعت به واسطه عذری با تیمم یا با وضوی جبیره ای نماز بخواند می شود به او اقتدا کرد ولی اگر به واسطه عذری با لباس نجس نماز می خواند بنابر احتیاط واجب نباید به او اقتدا کرد.
چنانچه مأموم در رکعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود، حتی اگر کلمات را تشخیص ندهد، باید حمد و سوره را نخواند و اگر صدای امام را نشنود، مستحب است حمد و سوره بخواند، ولی باید آهسته بخواند و چنانچه سهوا بلند بخواند اشکال ندارد.
موقعی که مأموم نیت می کند، باید امام را معین نماید. ولی دانستن اسم او لازم نیست ، مثلا اگر نیت کند اقتدا می کنم، به امام حاضر نمازش صحیح می باشد.
مأموم باید غیر از حمد و سوره همه چیز نماز را خودش بخواند، ولی اگر رکعت اول یا دوم او، رکعت سوم یا چهارم امام باشد، باید حمد و سوره را بخواند.
بنابر احتیاط واجب، کسی که مرض خوره یا پیسی دارد، نباید امام جماعت شود.
چنانچه مأموم سهوا حمد و سوره بخواند و یا خیال کند صدایی را که می شنود، صدای امام نیست و حمد و سوره را بخواند و بعد متوجه شود صدای امام بوده، نمازش صحیح می باشد.
مأموم باید در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر، حمد و سوره نخواند و مستحب است، به جای آن ذکر بگوید.
چنانچه مأموم بعضی از کلمات حمد و سوره امام را بشنود، احتیاط واجب آن است، که حمد و سوره را نخواند.
مأموم پیش از امام، نباید تکبیره الاحرام را بگوید. بلکه احتیاط واجب آن است، که تا تکبیر امام تمام نشده، تکبیر نگوید.
چنانچه شک کند که صدای امام را می شنود یا نه، یا صدایی بشنود و نداند صدای امام است یا صدای کس دیگر، می تواند حمد و سوره بخواند.
چنانچه مأموم غیر از تکبیره الاحرام و سلام چیزهای دیگر نماز را پیش از امام بگوید اشکال ندارد ولی اگر آنها را بشنود یا بداند امام چه وقت می گوید، احتیاط مستحب آن است که پیش از امام نگوید.
چنانچه سهوا پیش از امام سر از رکوع بردارد، چنانچه امام در رکوع باشد باید به رکوع برگردد و با امام سر بردارد و در این صورت زیاد شدن رکوع که رکن است نماز را باطل نمی کند ولی اگر به رکوع برگردد و پیش از آن که به رکوع برسد، امام سر بردارد نمازش باطل است.
احکام نماز جماعت؛ چنانچه مأموم پیش از امام عمداً هم سلام دهد نمازش صحیح می باشد.
چنانچه به اشتباه سر را از روی مهر بردارد و ببیند امام در سجده است، باید به سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده این اتفاق بیفتد برای زیاد شدن دو سجده که رکن است، نماز باطل نمی شود.
چنانچه سهوا پیش از امام به رکوع رود و طوری باشد، که اگر برگردد به چیزی از قرائت امام نمی رسد، واجب است سر را بردارد و با امام جماعت نماز را تمام کند و نمازش صحیح است اگر چه احوط استحبابی در این صورت اعاده نماز است، و اگر سر برندارد تا امام برسد نمازش صحیح می باشد.
مأموم باید غیر از آنچه که در نماز خوانده می شود، کارهای دیگر آن مانند رکوع و سجود را با امام یا کمی بعد از امام به جا آورد و اگر عمدا پیش از امام یا مدتی بعد از امام انجام دهد، معصیت کرده ولی نمازش صحیح است، اما اگر در دو رکن پشت سر هم از امام جلو یا عقب بیفتد بنابر احتیاط واجب باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند، اگر چه بعید نیست نمازش صحیح باشد و فرادا شود.
چنانچه سر از سجده بردارد و ببیند امام در سجده است، اگر به خیال این که سجده اول امام است، به قصد این که با امام سجده کند به سجده رود و بفهمد سجده دوم امام بوده، باید بنابر احتیاط نماز را تمام کند و از سر بخواند و اگر به خیال این که سجده دوم است، به سجده رود و متوجه شود سجده اول امام بوده احتیاط آن است، که نماز را فرادا تمام نماید. البته می تواند متابعت امام را بکند و به سجده رود و نماز را تمام کند.
کسی که به اشتباه پیش از امام سر از سجده برداشته، هرگاه به سجده برگردد، و هنوز به سجده نرسیده، امام جماعت سر بردارد، نمازش صحیح است، اما اگر در هر دو سجده این اتفاق بیفتد، نماز باطل است.
چنانچه سهوا پیش از امام به رکوع رود و طوری باشد که اگر سر بردارد به مقداری از قرائت امام می رسد، در صورتی که سر از روی مهر بردارد و با امام به رکوع رود نمازش صحیح می باشد.
چنانچه اشتباهاً سر از رکوع یا سجده بردارد و سهوا یا به خیال این که به امام نمی رسد، به رکوع یا سجده نرود نمازش صحیح است.
چنانچه سهوا پیش از امام به سجده رود، واجب است که سر بردارد و با امام به سجده رود و نمازش صحیح است، هر چند که احتیاط استحبابی در این صورت، اعاده نماز است و اگر بر نداشت نمازش صحیح می باشد.
چنانچه مأموم یک مرد باشد، مستحب است طرف راست امام بایستد، و چناچه یک زن باشد، مستحب است در طرف راست امام طوری بایستد، که جای سجده اش مساوی زانو یا قدم امام باشد. در صورتی که یک مرد و یک زن، یا یک مرد و چند زن باشند، مستحب است مرد طرف راست امام و باقی پشت سر امام بایستند و چنانچه چند مرد یا چند زن باشند، مستحب است پشت سر امام بایستند. در صورتی که چند مرد و چند زن باشند، مستحب است مردها عقب امام و زن ها پشت مردها بایستند.
چنانچه امام و مأموم هر دو زن باشند، احتیاط آن است، که امام کمی جلوتر بایستد.
چنانچه امام در رکعتی که قنوت ندارد، اشتباها قنوت بخواند و یا در رکعتی که تشهد ندارد، به اشتباه مشغول خواندن تشهد شود، مأموم نباید قنوت و تشهد را بخواند. اما نمی تواند پیش از امام به رکوع رود، یا این که پیش از ایستادن امام بایستد، بلکه باید صبر نماید تا قنوت و تشهد امام تمام گردد و بقیه نماز را با او بخواند.
در احکام نماز جماعت به متستحبات اشاره شده و مستحب است، که صف های جماعت منظم باشد و بین کسانی که در یک صف ایستاده اند، فاصله نباشد و شانه آنان ردیف یکدیگر باشد.
مستحب است، که امام در وسط بایستد و اهل علم و کمال و تقوا در صف اول بایستند.
مستحب است، که بعد از گفتن “قد قامت الصلاه ” مأمومین برخیزند.
مستحب است، که امام در حمد و سوره و ذکرهایی که بلند می خواند، صدای خود را بقدری بلند کند که دیگران بشنوند ولی باید بیش از اندازه صدا را بلند نکند.
چنانچه امام در رکوع بفهمد کسی تازه رسیده و می خواهد اقتدا کند مستحب است رکوع را دو برابر همیشه طول بدهد و بعد برخیزد.
مستحب است، که امام حال مأمومی را که از دیگران ضعیف تر است را رعایت کند و عجله نکند تا افراد ضعیف به او برسند، و نیز مستحب است، قنوت و رکوع و سجود را طول ندهد. مگر این که بداند همه کسانی که به او اقتدا کرده اند، به این کار تمایل دارند.
در این مطلب با احکام نماز جماعت آشنا شدید، امیدواریم این مطلب پاسخ گوی سوالات شما درباره نماز جماعت باشد.
منبع : آرگا
