به خاک سپردن میت دفن نامیده می شود. بر اساس روایات رعایت حرمت جنازه مسلمان و جلوگیری از آزردگی مردم و فساد واجب است. دفن میت آداب و احکامی دارد که برخی واجب و برخی مستحب است. در ادامه مطلب به احکام دفن میت می پردازیم.
آشنایی با احکام دفن میت
دفن به معنی خاکسپاری میت می باشد. دفن میت از واجبات کفایی بوده و باید بعد از غسل، کفن و خواندن نماز میت صورت گیرد. بر اساس روایات فلسفه دفن میت رعایت حرمت جنازه مسلمان و جلوگیری از آزرده شدن مردم و فساد آن می باشد. دفن در لغت به معنی پنهان کردن چیزی زیر خاک و مانند آن است.
در اصطلاح دفن یعنی در خاک نهادن مرده می باشد به این صورت که گودالی در زمین حفر و مرده را در آن قرار می دهند و رویش را می پوشانند. اما معنوی لغوی آن اعم است. دفن میت آداب و احکامی دارد که برخی واجب و برخی مستحب است. از جمله تلقین میت و خواندن نماز شب اول قبر.
دفن میت در قبر به نحوی است که درندگان قادر به بیرون کشیدن جنازه نباشند و بوی آن مردم را آزار ندهد. دفن اموات همانطور که اشاره شد از واجبات کفایی می باشد و از آن در قسمت احکام اموات رساله توضیح المسائل یا کتاب الجنائز کتاب های فقهی و حدیث سخن به میان آمده است.
در احادیث، حکمت دفن، کارهایی مانند رعایت حرمت جنازه، نمایان نشدن جسد و عدم فساد آن به منظور پیشگیری از آزردگی مردم به جهت انتشار بوی بد و جلوگیری از سرزنش دشمنان و اندوه دوستان بیان شده است. وقتی هابیل قابیل را کشت نمی دانست با جسد برادر چه کند در این زمان به فرمان خدا دو کلاغ با هم درگیر شدند و یکی دیگری را کشت و با منقار گودالی کند و پرنده را دفن کرد. در ادامه به احکام واجب و مستحب دفن میت اشاره می شود:
احکام واجب
برخی از احکام واجب دفن عبارت است از:
- به فتوای فقها، دفن میت بایستی بعد از غسل، کافور زدن، کفن، و خواندن نماز بر وی صورت گیرد.
- واجب است میت در قبر به پهلوی راست و رو به قبله قرار بگیرد.
- در دفن میت بایستی از ولی وی اجازه گرفته شود.
- دفن مسلمان در قبرستان کافران و برعکس جایز نیست.
- دفن اموات به قصد قربت نیاز ندارد.
- سزاوار است مومن در زمان حیات برای خود قبر تهیه و در آن قرآن تلاوت کند.
- دفن میت مسلمان با کیفیت خاص واجب کفایی است.
- واجب است میت طوری در قبر دفن شود که بوی وی بیرون نیاید، درندگان نیز نتوانند جسدش را بیرون آورند.
- اگر دفن میت در زمین ممکن نیست می توانند وی را در بنا یا تابوت قرار دهند.
- اگر فردی در کشتی بمیرد در صورتی که جسدش فاسد نمی شود بودنش در کشتی مانعی ندارد و باید صبر کرده تا به خشکی رسیده و در زمین دفن کنند. در غیر این صورت باید در کشتی غسل، حنوط و کفن شده و بعد از خواندن نماز میت در خمره گذاشته و درب آن را بسته و به دریا بیفکنند. اگر ممکن باشد در جایی انداخته شود که سریعا طعمه حیوانات نشود.
- دفن مسلمان در جایی که بی احترامی به وی باشد مانند مکانی که خاکروبه و آشغال می ریزند جایز نیست.
- دفن میت در مکان غصبی جایز نبوده و در زمینی مانند مسجد، مدرسه و … که برای غیر دفن وقف شده در صورتی که سبب ضرر به وقف یا مزاحمت برای وقف باشد جایز نیست بلکه اگر سبب ضرر یا مزاحمت نباشد نیز بنا به احتیاط واجب جایز نیست.
- نبش قبر مرده برای قرار دادن مرده دیگری در آن جایز نیست. مگر این که قبر خیلی کهنه شده و میت اولی کاملا از بین رفته باشد و این کار مستلزم گناه تصرف در حق دیگری نباشد.
احکام مستحب
از حکام مستحب در منابع فقهی هنگام دفن میت قبل و بعد از آن عبارت است از:
تلقین میت (تکان دادن شانه میت همراه با بردن نام او و خواندن ذکرهایی خاص)
جنازه در نزدیکی قبر به زمین نهادن و طی چند بار بلند کردن و به زمین نهادن به قبر برسانند
خواندن دعای خاص هنگام وارد کردن میت به قبر
میت زن را به پهلو و میت مرد را به سر وارد قبر کردن
بازکردن بندهای کفن و صورت میت را بر خاک نهادن
دفن میت در نزدیک‌ترین قبرستان مگر اینکه قبرستان دیگر مزیتی داشته باشد مثلا مدفن علما و صالحان یا محل مراجعه مردم برای خواندن فاتحه برای اهل قبور باشد.
مشخص کردن مکان دفن و درج نام میت بر آن
تا سه روز پس از دفن برای بازماندگان میت غذا فرستادن و مکروه بودن خوردن از غذای آنها
خواندن نماز لیله الدفن در شب اول دفن
دلداری به بازماندگان
انتقال دادن میت قبل از دفن به مشاهِد مُشَرّفه
کَندن لَحَد (شکافی مستطیل‌شکل که در انتهای قبر در سمت قبله کَنده می‌شود) در قبر برای جلوگیری از رسیدن خاک به جنازه
در پایان از همراهی شما سپاسگزاریم. همچنین پیشنهاد می شود در صورت تمایل برای آشنایی با طریقه خواندن نماز میت و خواندن نماز وحشت برای میت روی لینک ها کلیک و از این مقالات نیز بازدید نمایید.
منبع : آرگا
