اشکال بی خوابی در نوجوانان زمانی می تواند در زندگی فردی آن ها آشکار شود که آهسته بازده کاری هر یک از آن ها را برای تکرار فعالیت های روزمره به کاهش برساند. گاه آنقدر به بی خوابی های شبانه درگیر می شود که روز و شبش را گم می کند و سودی را از زندگی بهره نمی برد. افت تحصیلی نوجوانان ریشه از خواب آلودگی در مدرسه دارد که به علت عدم توجه به آموزه های معلم در سابقه تحصیلی او پیش می آید.
کم خوابی همیشه به علت عدم استراحت و خواب کافی نیست، چون در برخی نوجوانان مشاهده شده با وجود اینکه ریتم خواب مطلوبی را در شب سپری می کنند اما باز هم به این اشکال درگیر هستند. با تغییر ساعت بیولوژیکی به آهستگی نشانه های خستگی در یک نوجوان کم سن و سال با سخت چشم باز کردن صبح زود آشکار می شود و ترشح هورمون های روحیه بخش را متوقف می سازد.
بر اساس تحقیقات علمی پزشکی هر گاه نوجوان چه پسر و چه دختر نشانه های زیر را دارا بود، از یک متخصص کمک بگیرید:
- خیلی زود از خواب بیدار شدن
- به سختی به خواب رفتن
- بیدار شدن های مداوم در طول شب
- افسردگی
- تندخویی و پرخاشگری
- عدم تمرکز و دقت صحیح
علت بی خوابی در نوجوانان
بعضی شرایط می توانند منجر به بی خوابی شوند از جمله:
- افزایش سن
- داشتن سابقه افسردگی
- شیفت کاری
- سفر با هواپیما
- اضطراب
- نگرانی های بی دلیل و بی اندازه
- استرس
- غم
- هیجانات شدید
- نامناسب بودن فضای خواب چون تخت و اتاق
- بلافاصله پس از غذا خوردن به رختخواب رفتن
- قطع مصرف برخی داروها
- مصرف داروهای جدید
- تغییر در دوز های متفاوت داروهای مصرفی
- قرار داشتن در معرض نور
- خوابیدن بیش از اندازه در طول ساعات روز
- فعالیت های فیزیکی یا فعالیت های فکری بی اندازه در رختخواب
- تیروئید پرکار
- بیماری های مختل کننده تنفس
- آرتروز
- سوزش دل یا دیگر بیماری های گوارشی
- سکته مغزی
- سندروم پای بی قرار
- یائسگی
حال نشانه هایی که پس از آشکار سازی، به خودی خود در آن بی خوابی بهبود پیدا می کند:
- اضطراب
- اختلالات محیطی چون سر و صدا
- تغییر محیط
- دما های خیلی بالا یا پایین
- سفر های هوایی
- عوارض جانبی داروها
فاکتور هایی چون اختلالات فیزیکی یا روانی در شکل دهی بی خوابی مزمن، پیچیده تر عمل می کنند.
از جمله دلایل زمینه ای: افسردگی، آسم، آپنه یا اختلال تنفس، حملات خواب، سندروم پای بی قرار، آرتروز، بیماری کلیوی، نارسایی قلب، بیماری پارکینسون و پرکاری تیروئید
بی خوابی مزمن نیز ممکن است به دلایل مشکلات رفتاری، مصرف کافئین و الکل، اضطرایب، شیفت کاری و …. در زندگی افراد شکل بگیرد.
رفتار هایی که علت های کم خوابی را تشدید می کنند:
- نگرانی از مشکل خواب
- مصرف بیش از اندازه کافئین
- مصرف الکل پیش از خواب
- سیگار کشیدن
- چرت زدن های بی اندازه روزانه
نشانه های بی خوابی در شب
اگر نوجوان به مدت یک یا چند ماه نشانه های زیر را داشته باشد، باید توسط پزشک تحت بازیابی و درمان قرار بگیرد. از جمله:
- خواب آن ها هرگز احساس خستگی درونی را تسکین نمی دهد.
- به سختی چشم ها را به روی هم بسته و به خواب می روند.
- نیمه شب بیدار می شوند.
- برای بازگشت به خواب دچار مشکل هستند.
- صبح خیلی زود از خواب بیدار می شوند.
اشکال بی خوابی در نوجوان نشان از چه بیماری هایی است؟
استرس:
پیشآمد اتفاقات ناگوار چون از دست دادن شغل یا مرگ یکی از وابستگان
حملات پانیک و PTSD
افسردگی:
افراد مبتلا به بیماری افسردگی بیشتر از سایر بیماری های دیگر در معرض ابتلای بی خوابی هستند.
افراد دارای تنش های اضطرابی، دو قطبی و وسواس فکری نیز این تجربه را در زندگی احساس می کنند.
مشکلات تنفسی:
آپنه یا خروپف شدید، سیستم تنفسی را با مشکل مواجه می کند و با بیدار سازی شبانه، آرامش را از خواب شما می گیرد تا روز بعد احساس کسالت را تجربه کنید.
پزشک با مدیریت اختلال های پیشآمده به درمان شما می پردازد چون امکان دارد این مشکلات تنفسی ریشه از آلرژی و آسم داشته باشند.
زوال عقل:
از دست دادن حافظه، آلزایمر می تواند برخی افراد را با ناآرامی درگیر کند و در هنگام خواب گیج، مضطرب، بی قرار و پرخاشگر باشد و شروع به قدم زنی، تکان خوردن و سرگردانی کند.
در برخی افراد این رفتار ها حذف می شوند، اما در بیشتر افراد آن ها به بیدار بودن شبانه معتاد می شوند.
اگزما و پسوریازیس:
ابتلا به اگزما و پسوریازیس افراد را به سوزش و خارش شدید پوست مبتلا می سازد. اگر به خواب روید، ممکن است با چنگ زدن پوست دوباره از خواب بیدار شوید.
بیماری پارکینسون:
این دسته از افراد کمتر می خوابند و بیشتر از دیگران از ریتم خواب خود خارج می شوند. بیماری پارکینسون با تداخل سازی سیگنال های مغزی و عصبی، درگیری های تنفسی و بیدار خوابی های ادراری را تشدید می سازد.
اضطراب و افسردگی با اینکه به مشکل بی خوابی دامن می زنند اما داروهایی برای رفع آن وجود دارد و افراد مبتلا به بیماری پارکینسون را به سردرگمی مبتلا می سازند.
یائسگی:
هر بانویی با رسیدن به سن میانسالی مبتلا به یائسگی می شود. یائسگی در بدن تولید ترشح استروژن و پروژسترون را متوقف می کند و با حساسیت های استرس زا، گر گرفتگی های شدید ریتم آرامش بخش او را از میان می برد.
مشکلات گوارشی:
اختلالات گوارشی چون بیماری سندروم التهابی و بیماری رفلکس معده به مری عوارض بی خوابی در نوجوانان را شکل می دهند چون حدود ۵۵ درصد افراد مبتلا به بیماری گوارشی از بی خوابی های شبانه خود احساس نارضایتی داشته اند.
سندروم پیش از قاعدگی:
تغییرات هورمونی بر دمای بدن و تولید ملانین زنان تاثیر گذاشته و منجر به بیماری سندروم پیش از قاعدگی می شود. هورمون ملاتونین در ایجاد ریتم های شبانه روزی به هنگام خواب در بدن ترشح می شود که اگر نباشد دیگر خواب آسوده ای به چشم نخواهد بود.
مصرف برخی داروها:
از جمله داروهای مختل کننده ریتم شبانه خواب:
داروهای آلرژی، داروهای بیماری قلبی، داروهای فشار خون بالا، داروهای مشکلات تیروئیدی و افسردگی، داروهای ADHD و داروهای بیماری پارکینسون همراه با سودوافدرین که در بسیاری داروهای ضداحتقان بدون نسخه وجود دارد.
بیش فعالی:
بیش فعالی و فعالیت های شدید فیزیکی
کمبود مصرف چه ویتامین هایی منجر به بیماری بی خوابی در افراد می شود؟
ویتامین B12:
کمبود این ویتامین در بدن هر فرد در هر سنی منجر به مشکلات بی خوابی می شود.
مصرف این ویتامین برای سلامت قلب و سطح انرژی نیز بسیار مفید است.
منیزیم:
منیزیم در بدن واکنش های متابولیک بسیاری را نقش می دهد چون:
- کاهش استرس و فشار خون
- افزایش متابولیسم
- تقویت اعصاب و ماهیچه ها
- کاهش اضطراب
- بهبود کیفیت خواب
- حفظ انرژی در طول روز
ویتامین D:
بهترین منبع دریافتی ویتامین دی، نور خورشید می باشد.
نور خورشید عامل تاثیرگذاری برای تولید هورمون ملاتونین است که این هورمون وظیفه تنظیم خواب را به عهده دارد.
کلسیم:
کمبود دریافت کلسیم در بدن، فرد را با مشکل کم خوابی و کیفیت پایین درگیر می سازد.
پتاسیم:
عموما ویتامین پتاسیم بدن را از گرفتگی های عضلانی رهایی می دهد، فشار خون را تنظیم می سازد، ماهیچه ها را تقویت می کند و به بهبود کیفیت خواب یاری می رساند.
درمان قطعی بی خوابی در نوجوانان با راهکار های اثربخش
پیش از خواب از به کارگیری وسایل الکترونیکی و صفحات مجازی دوری داشته باشید چون نور صفحه نمایش منجر به اختلال در زمان و کیفیت خواب می شود.
در هنگام خواب شارژ موبایل را برای کاهش وسوسه استفاده مجدد در اتاقی دیگر انجام دهید.
برای پیشگیری از آسیب های خستگی و گیج شدگی، برنامه منظمی برای خواب باکیفیت طراحی داشته باشید.
برای بهبود کیفیت خواب و بهره گیری از مزیت های غیر قابل شمارش آن از چرت زدن های روزانه پرهیز داشته باشید.
انجام کار های مهم را در زندگی از روی بی حوصلگی کنار نگذارید و به زمان بعد تعدیل نسازید.
برای محدود سازی عامل حواس پرتی به برنامه های پیش از خواب چون نور کم، تخت خواب مناسب، دوری از وسایل الکترونیکی و … پایبند باشید.
نوشیدنی های انرژی زا را به علت درصد کافئین بالا پیش از خواب مصرف نداشته باشید.
مکمل های طبیعی ملاتونین را تحت نظر پزشک برای تنظیم ساعت داخلی بدن مصرف داشته باشید.
بدن خود را در وضعیتی آرام قرار دهید تا آهسته به خواب روید.
برای درمان بی خوابی از مشاور کمک بگیرید.
در پایان از همراهی شما دوستان عزیز متشکریم و به شما توصیه می کنیم تا برای دانش بیشتر لینک های تاثیر بی خوابی مادر بر جنین، عوارض شب بیداری و روش های درمان طبیعی بی خوابی کلیک کنید تا به مطالعه مقالات پیشین بپردازید.
منبع : آرگا