پیامدهای رشوه دادن به کودکان، چرا نباید به فرزندمان رشوه بدهیم؟

برخی والدین برای رها شدن از شرایطی خاص به ناچار به فرزندان رشوه می دهند تا کودک آرام بگیرد و آرامش برقرار شود. در حالی که رشوه دادن به کودکان پیامدهای منفی متعددی دارد که در این مطلب از آرگا به آن ها اشاره می شود.

آشنایی با پیامدهای رشوه دادن به کودکان

رشوه دادن به کودکان یکی از کارهایی است که والدین خواسته یا ناخواسته گاهی آن را انجام می دهند و به عواقب منفی این کار فکر نمی کنند. رشوه دادن به کودک هر چند در لحظه سبب می شود فرزند آرام بگیرد ولی پیامدهای منفی آن برای والدین و کودک بیشتر از فوایدش است.

بیشتر کودکان در سنین خاصی لجبازی کرده و به حرف های پدر و مادر اعتنا ندارند. از این رو والدین برای آرام کردن کودک و انجام شدن امور به آن ها قول جایزه می دهند. کودک با این کار والدین می فهمد که اگر لجبازی کند به خواسته هایش می رسد.

در حالی که این رفتار نادرست بوده و والدین مسبب آن هستند. در این مطلب با پیامدهای رشوه دادن به کودکان آشنا می شوید. همچنین راهکارهایی جهت ترک این کار ارائه می شود.

رشوه دادن به کودک به چه معنی است؟

رشوه دادن به کودکان به معنی ارائه پول، امکانات خاص، خوراکی، اسباب بازی، انجام فعالیت خاصی مثل تماشای تلویزیون و … برای تشویق او به انجام کاری می باشد. این هدف از این رشوه کنترل رفتار فرزند می باشد. ولی برخلاف تشویق های مثبت و تربیتی، رشوه دادن غالبا انگیزه های درونی کودک را تخیرب نموده و او را به این کار وابسته می کند.

چگونه کودک به رشوه گرفتن عادت می کند؟

برخی والدین در مواقعی برای رها شدن از شرایطی خاص به ناچار به فرزند خود رشوه می دهند. بی حوصلگی، آشفتگی و گاهی مصلحت پدر و مادر را به این کار وادار می کند. به طور مثال بعد از پایان مهمانی از منزل دوست خود فرزند شما اصرار دارد که اسباب بازی کودک آن ها را با خود به منزل بیاورد که کار درستی نیست.

حال با اصرار فرزند شما به ناچار به او قول می دهید اگر اسباب بازی را با خود به منزل نیاورد برایش عین همان را می خرید. به این ترتیب کودک یاد می گیرد برای خواسته های خود لجبازی و اصرار ورزد. کودک به خودی خود معنی رشوه را نمی داند و عادت به این کار را از والدین یا اطرافیان می آموزد.

به بیان ساده تر وقتی فرزند برای موضوع خاصی گریه و لجبازی می کند والدین برای آرام کردن و ساکت شدن کودک به او قول خرید اسباب بازی یا آنچه که دوست دارد را می دهند. با تکرار شدن این رفتار کودک می فهمد که اگر به این صورت ادامه دهد به همه خواسته های خود می رسد.

در حقیقت این والدین و اطرافیان هستند که رشوه گرفتن را به کودک یاد می دهند.

رشوه دادن به کودک چه پیامدهای منفی به دنبال دارد؟

از جمله پیامدهای منفی رشوه دادن به کودکان عبارت است از:

۱. افزایش خواسته ها و انتظارات کودک

توصیه می شود به کودک رشوه ندهید. با رشوه دادن فقط توجه کودک را از یک موضوع خوشایند دیگر منحرف می کنید. هر چند با این کار رفتار کودک را کنترل می کنید ولی در حقیقت خواسته ها  و انتظارات فرزند را افزایش می دهید.

۲. بروز مشکل در کنترل احساسات

کودک در این شرایط هرگز نمی آموزد که احساسات خود را کنترل کند. ولی با رشوه دادن والدین به نادرست کودک را تشویق که خواسته هایش را با افراط زیادی مطرح نماید. در نهایت کودک عادت می کند به هر چه که می خواهد حتی فراتر از خواسته هایش دست یابد.

این شیوه به ندرت در بلند مدت آثار مثبتی به دنبال دارد. هیچ فردی جز والدین نمی تواند این مسئله را مدیریت کند. مثلا مادر برای مهار درگیری بین خود و فرزندش از رشوه کمک می گیرد و به او قول می دهد در ازای این رفتار خوب به او جایزه بدهد.

مادر به قول های خود عمل می کند ولی کودک بعد از مدتی بی میل می شود. در نتیجه فرزند مثلا ۵ ساله دیگر رشوه را قبول نمی کند. در نهایت مادر در شرایط بدتری نسبت به قبل قرار می گیرد. والدینی که حسب عادت به کودک خود رشوه می دهند دقیقا شبیه افرادی هستند که فرزند خود را تنبیه می کنند.

در واقع چیزی بیشتر از رشوه دادن پشت این کار وجود دارد. شاید پدر و مادر بخشنده ای به نظر برسید ولی در واقع برای ترک عادات کودک ناچارا بایستی هزینه پرداخت کنید. رها شدن از دست کودکان به نوعی سبب منزوی کردن آن ها می باشد و ظاهرا آن ها هم در این لحظه از منزوی شدن خود خبر ندارند.

از دیگر نمونه های طرد کودک از طریق رشوه زود رنجی و بی حوصلگی است. کودک در این شرایط دیگر به راحتی توضیحات و رفتارهای پدر و مادر را قبول نمی کند. تربیت کودک زمانی که ارتباط مساعدی با والدین نداشته باشد خیلی مشکل می شود. به این ترتیب از هر گونه تنبیه خودداری کنید. افراط در تمام رفتارها خیلی بد است هر چند علائم منفی آن سریعا مشخص نمی شود.

۴. انجام هر کاری در قبال پرداخت هزینه

رشوه دادن به کودک به نوعی والدین را برده خواسته های او می کند. کودک به علت عملکرد خوب و مسئولیت هایی که به آن ها می دهید با انگیزه نیستند. بلکه به دلایل مادی و غیر شخصی انگیزه شان هنوز باقی است. در حقیقت وقتی به کودک رشوه می دهید او می پندارد که باید والدین حتما هزینه ای پرداخت کنند تا کاری را انجام دهد.

۵. عدم مسئولیت پذیری و احترام گذاشتن

رشوه دادن به کودک احترام و مسئولیت پذیری را به کودک نمی آموزد. به جای این موارد کودک احساس حق داشتن را در وجودش رشد می دهد که در آینده سبب نارضایتی آن ها می شود. با این وجود کودک نمی تواند بدون یادگیری نحوه اصلاح، اولویت بندی و سازش خواسته هایش از لحاظ عاطفی رشد نماید.

با ندادن رشوه به کودک به بلوغ عاطفی آن ها کمک می کنید.

۶. ضعیف شدن انگیزه های درونی

هنگامی که کودک برای دریافت رشوه کاری را انجام می دهد از یادگیری ارزش آن رفتار دور می شود. از این رو انگیزه های درونی فرزند برای انجام کارهای مثبت ضعیف می شود. به جای آن که کودک به خاطر احساس مسئولیت یا لذت از انجام کار درست رفتار نماید صرفا به دنبال رشوه است.

۷. وابسته شدن به رشوه

رشوه دادن به کودک سبب می شود او به این کار وابسته شود. در این حالت فرزند به جای درک ارزش و اهمیت رفتارهای مثبت فقط زمانی این رفتارها را انجام می دهد که اطمینان داشته باشد رشوه ای دریافت می کند. این وابستگی در آینده مشکلاتی در کنترل رفتار به همراه دارد.

۸. بیشتر شدن توقعات کودک

کودکی که دائما برای رفتارهای خود رشوه دریافت می کند، به تدریج توقع دارد همیشه برای هر کاری رشوه دریافت کند. این رفتار سبب شده کودک برای کارهای ساده ای که باید به طور معمول انجام دهید مثل وظایف مدرسه یا منزل نیز درخواست پاداش نماید.

والدین اگر بیاموزند که وعده ها یا قول های دروغین را کنار بگذارند بیشتر مشکلات حل می شود. ممکن است بسیاری از والدین به جملاتی که به زبان می آورند توجه نداشته باشند ولی آن جمله در ذهن کودک حک می شود. از جمله مثال های رشوه دادن به کودک عبارت است از:

• مثلا هنگام تزریق واکسن درد داشتن امری طبیعی بوده و والدین با این حرف که قول می دهم درد نداشته باشد به نوعی امید واهی ایجاد می کنند. از این رو بهتر است بگویید کمی درد دارد ولی قول می دهم زود تمام شود.
• مثلا می خواهید قبل از خوابیدن کودک به منزل برگردید. در حالی که ممکن است دیر برسید و او زودتر بخوابد. پس بگویید سعی می کنم قبل از این که بخوابی برگردم.
• مثلا مرتب کردن اتاق یکی از وظایف کودک است. در حالی که برخی والدین برای این کار رشوه ای مثل بستنی می دهند. بهتر است توضیح دهید این کار جزو وظایف او است.
• مثلا برای مشق نوشتن فرزند به او رشوه ای مثل پول بدهید. در حالی که می توانید به او بگویید اگر تکالیفت را درست انجام دهی همه چیز را بهتر یاد می گیری.
• مثلا برای تشویق کودک به خوردن غذای سالم به او وعده شیرینی می دهید. این روش شاید در کوتاه مدت موثر باشد ولی کودک به جای اهمیت غذای سالم به شیرینی وابسته می شود.
• مثلا کودک را برای انجام وظایفی مثل مسواک زدن به خرید اسباب بازی وعده می دهید. با این کار او به رشوه های مادی عادت می کند.

چگونه رشوه دادن به کودک را ترک کنیم؟

 رشوه دادن به کودک یکی از عادات بدی است که آن ها پیدا می کنند. نه فقط برای ترک رشوه دادن به فرزند بلکه برای هر عادت بد دیگری می توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید:

بی توجهی به برخی رفتار کودک

گاهی مواقع توجه زیاد به بعضی عادات کودکان سبب می شود که بیشتر از قبل بهانه گیر شود. به صورتی که ترک رشوه به او امکان پذیر نباشد. بهترین کار آن است که به رفتارش بی توجهی کنید. با این کار به فرزند اجازه داده به خود زمان بدهد و نهایتا به رفتار اشتباهش پی ببرد.

 تشویق کودک

اگر کودک رفتار اشتباه گذشته اش را ترک کرده و اکنون رفتارهای درستی دارد می توانید با هدیه گرفتن و تحسین او وی را تشویق کنید. البته دقت کنید برای این کار از قبل به او اطلاع ندهید و یا در تشویق زیاده روی نکنید.

آموزش برخی مسائل به کودک

از کودک انتظار نداشته که خود بخود عادات بدش را ترک کند. او به آموزش احتیاج دارد. اگر می خواهید عادات بدش را ترک کند باید برای این کار زمان گذاشته و به کودک آموزش دهید. هنگامی که در حال آموزش هستید به کودک بفهمانید که علت عادت بد او چیست تا بهتر مسئله را درک نماید.

اولویت بندی برای ترک عادات بد کوچک

قطعا کودک عادت های بد مختلفی دارد. اگر می خواهید که آن ها را ترک کند نباید عجله نمود. بلکه باید این عادات را اولویت بندی کرده و بدترین رفتار را در صدر قرار داده و روی آن تمرکز کنید. دقت کنید هیچ وقت در جمع، رفتارهای بد کودک را به او متذکر نشده زیرا واکنش منفی به همراه دارد.

 ریشه یابی عادت های بد

قبل از این که بخواهید عاد بد کودک را ترک دهید دلیل آن را ریشه یابی نمایید. ممکن است به خاطر استرس یا یک مشکل کودک این رفتار ناپسند را انجام دهد. به این ترتیب با ریشه یابی و درک دلیل آن ترک رشوه را راحت تر نمایید.

 تقویت روحیه کودک

روحیه کودک را با ایجاد حس اعتماد به نفس تقویت کنید. با کودک صبورانه رفتار کرده تا بتوانید عادات بد را بهتر و راحت تر در او ترک بدهید.

سخن پایانی

رشوه دادن به کودک هر چند ممکن است در کوتاه مدت راهکار سریع و موثری به نظر برسد ولی پیامدهای نامطلوبی را در تربیت فرزند به دنبال دارد. این روش روی انگیزه های درونی، رفتارهای بلند مدت و رشد شخصیتی کودک اثر منفی می گذارد.

در این مطلب به مفهوم رشوه دادن به کودکان پرداختیم و اثرات مخرب آن را بیان نمودیم و راهکارهای جایگزین جهت تربیت و مدیریت درست رفتار کودکان ارائه شد. در پایان از همراهی شما سپاسگزاریم. همچنین در صورت تمایل برای آشنایی با پیامد های منفی کمبود محبت در کودکان و  اثرات تنبیه کودکان روی لینک ها کلیک و از این مقالات نیز بازدید نمایید.

منبع : آرگا