دسته ها
سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲

دلایل آبکی بودن شیر مادر و راه های موثر برای افزایش غلظت آن

  • حکیمه فهیمی
  • ۲۶ دی ۱۴۰۰
  • ۰

یکی از نگرانی های مادران بعد از زایمان، شیر دادن به نوزاد می باشد که در برخی مواقع مادر شیر ندارد یا شیر او آبکی است. با این مطلب همراه ما باشید تا علت آبکی بودن شیر مادر و راهکارهایی برای افزایش غلظت آن را بدانید.

اصطلاح آبکی بودن شیر مادر یکی از دغدغه های مادران بعد از زایمان می باشد و این نگرانی را دارند که آیا شیر آن ها به اندازه نیاز شیرخوار است؟ آیا مواد مغذی لازم به نوزاد می رسد؟ برای دانستن پاسخ این سوالات و بیشتر با ادامه مطلب همراه ما باشید.

آبکی بودن شیر مادر و راهکارهای افزایش غلظت آن

برخی مادران بعد از زایمان دغدغه شیردهی به نوزاد را دارند چرا که در مواردی مادر شیر ندارد یا شیر وی آبکی است. از این رو مادر نگران این است که نتواند نوزاد خود را با شیر تقویت کند. قطعا از اهمیت شیردهی و تاثیر آن بر سلامت نوزاد آگاهی دارید. از این رو مادران با مشاهده شیر آبکی دچار این نگرانی می شوند که آیا شیر آن ها به اندازه نیاز نوازد است؟ آیا این شیر مواد مغذی لازم را در اختیار شیرخوار می گذارد؟

می توان گفت آبکی بودن شیر مادر یکی از شایع ترین دغدغه های مادران پی از زایمان است. برخی مادران از این امر بسیار  نگران بوده زیرا شیر بسیار رقیق، بی رنگ و مشابه آب است. در ادامه مطلب با دلایل آبکی بودن شیر مادر و راهکارهایی برای افزایش غلظت آن آشنا می شوید.

دلایل آبکی بودن شیر مادران

احتمالا پذیرش این موضوع کمی سخت باشد ولی همه مادران یک نوع شیر را تولید می کنند. هر چند محتوای چربی شیر در طی دوره تغذیه شیرخوار تغییر می نماید. به این مفهوم که بستگی دارد شیر مادر چه مدت در مجاری تولید شیر جمع شده و در حال حاضر چه اندازه (پر یا خالی) سینه مادر دارای شیر است.

حال فرضیه آبکی بودن شیر مادر و به اصطلاح نداشتن هیچ املاحی در آن برای تامین ویتامین های مورد نیاز کودک مطرح می شود که برخی این شیر را بی خاصیت تلقی می کنند. اما تشخیص این مسئله به نظر پزشک بستگی دارد. معمولا شیر مادر غنی از ویتامین بوده و از لحاظ حجم و مقدار نیز برای نوازد مناسب است.

به ندرت اتفاق می افتد که مادری شیر بدون ویتامین، چربی و سیر کننده داشته باشد که باز هم تاکید می شود تشخیص این موضوع به نظر پزشک بستگی دارد. شیر مادر در روزهای اول به طور معمولی آبکی است ولی چند روز بعد از شیردهی شیر مادر چربی لازم را به دست می آورد. البته عکس این موضوع نیز وجود دارد.

  •  آرون گروپس
  •  مبل و میز

به طور کلی شیری که در مجاری شیردهی سینه مادر جمع می شود به دو شکل از آن خارج می شود. اولی شیر مقدماتی یا آبکی است که در اصطلاح به آن آغوز هم گفته می شود. این شیر روزهای نخست بعد از زایمان مادر از سینه ها خارج می شود. قطعا درباره خواص زیاد آغوز شنیده اید، آغوز محتوای لاکتوز بالایی داشته و به رفع عطش نوزاد، تامین انرژی مناسب و رشد او کمک خواهد کرد.

دومی شیر خامه یا پرچرب است. این شیر در سلول های سازنده شیر که در سینه ها قرار دارند، ذخیره شده و موجب تحریک رشد نوزاد می شود. میزان این شیر پس از روزهای اول تولید، افزایش یافته و معمولا در انتهای مجاری شیردهی تجمع می یابد.

وقتی شیر مادر تولید می گردد، به آن شیر بالغ گفته می شود. شیر بالغ انسان به صورت طبیعی رقیق و آبکی می باشد. ولی این که مواد مغذی کمی داشته باشد، صحت ندارد. شیر مادر همه آنچه که باید نوزاد سالم مصرف کند را دارا می باشد. هنگام شیردهی ممکن است متوجه نباشید که شیر آبکی یا رقیق است.

بیشتر مادران وقتی متوجه این موضوع می شوند که شیر خود را می دوشند. بعد از این که سینه خود را خالی کردند می بینند که شیر اندکی غلیظ تر شده است. در آغاز شیردهی، شیر به اسم آغوز شناخته می شود و چربی کمی دارد. البته این شیر قند یا لاکتوز بالایی دارد. این شیر انرژی لازم را برای رشد و تغذیه کودک با خود دارد.

بعد از مدتی شیردهی؛ شیر مادر به شیر پسین نامیده می شود که چربی بالاتری دارد. به این ترتیب که با شروع نوازد به شیر خوردن، بدن مادر هورمون اکسی توسین ترشح می کند که این شیر رقیق را غلظت می بخشد. نکته ای که وجود دارد این است که اگر متوجه رقیق بودن شیر شدید یا به اندازه کافی به نوازد شیر داده نمی شود یا بین دفعات شیر دهی فاصله زیادی وجود دارد.

قابل ذکر است اگر شیر پرچرب پسین در کانال شیردهی باشد با شیر کم چرب مخلوط خواهد شد. با این وجود اگر نوازد به لاکتوز حساس باشد، ممکن است مشکل ایجاد شود. در اندک نوزادانی مشکلات لاکتوزی موجب کاهش آب بدن می شود. ضمنا ممکن است نوازد زودتر سیر شده و به اندازه لازم شیر نخورد.

بعد از پنج دقیقه شیردهی نوزاد، شیر پسین شروع به جریان نموده و غلیظ تر و خامه ای تر به نظر می رسد. این شیر چربی بالاتری داشته و برای افزایش وزن و رشد کلی نوازد مناسب می باشد. از این رو مهم است که همواره سعی کنید نوزاد را از هر سینه حداقل ده دقیقه ای شیر دهید تا این مواد مفید را به دست آورد.

در مجموع شیر مادر در اوایل شیردهی، آبکی بوده ولی مواد مغذی مورد نیاز نوزاد را تامین می کند. بعد از آن و با توجه به نیاز شیرخوار، میزان چربی افزایش می یابد که جای نگرانی نخواهد بود. حال اگر پس از چند ماه شیردهی هنوز شیر مادر رقیق و آبکی بود، چه راه حلی خواهد داشت؟

راهکارهای افزایش شیر مادر و غلظت آن

اکنون که دلایل آبکی بودن شیر مادر را می دانید، بکار بستن راهکارهای زیر به شما کمک خواهد کرد تا شیردهی مناسبی داشته باشید و مشکل آبکی بودن شیر بهبود پیدا کند.

۱. طی دوره شیردهی، شیرخوار خود را تشویق کنید که از یک طرف سینه به صورت کامل تغذیه نماید بعد به سراغ طرف دیگر برود. به این خاطر که روند شیردهی زنان به این صورت است که ابتدا بخش آبکی شیر خارج شده و بعد بخش چرب یا خامه ای آن خارج می شود. از این رو با تغذیه کامل از یک طرف سینه از هر دو بخش شیر می تواند استفاده کند بعد به سراغ طرف دیگر سینه رفته و به این ترتیب از همه محتوای شیری استفاده خواهد کرد.

۲. اگر میزان شیر مادر بسیار زیاد باشد، می تواند مقداری از آن را پیش از تغذیه نوازد خارج کند. با این کار بخش آبکی شیر خارج شده و شیر خوار انرژی مورد نیاز خود را هنگام مصرف ادامه شیر دریافت می کند.

۳. اگر نوزاد مواد مغذی مورد نیازش را از شیر مادر دریافت نماید، کمتر بی قراری می کند. قولنج نوازد کمتر اتفاق افتاده و مدفوع کم رنگ تر و زردتری دارد.

۴. هر چه فاصله زمانی بین دو شیردهی کوتاه تر باشد، شیرخوار چربی بیشتری به دست می آورد. این امر به کنترل شیر مادر هم کمک می کند. از این رو تعداد دفعات شیردهی را بیشتر کنید.

۵. برای بیشتر شدن شیر، به خوردن مایعات مانند شیر، هندوانه ، سوپ و … اهمیت بدهید. سعی کنید در طول روز مایعات زیادی مصرف کنید.

۶. خوردن خوراکی های چرب و موادی که چربی بیشتری دارند در افزایش شیر و غلظت پیدا کردن آن تاثیر زیادی دارد.

۷. در افراد مختلف؛ عواملی که باعث افزایش شیر می شوند تفاوت دارد. ممکن است برای مادری خوردن شیر افزا کمک کننده باشد و برای مادر دیگری خوردن آب کله پاچه تاثیرگذار باشد.

۷. یکی از خوراکی هایی که در افزایش شیر مادر سهم زیادی دارد، فندق است. به ویژه که شیر را چرب و غلیظ نموده و شیرخوار سریعتر سیر می شود.

۸. می توانید از محلول یا قرص گیاهی شیر افزا که در داروخانه ها وجود دارد، برای ازدیاد شیر مادر استفاده کنید.

۹. مصرف خوراکی هایی مانند عسل، خرما، گردو و بادام خام نیز بر روی افزایش شیر و غلظت آن تاثیر بسزایی دارند. ضمنا گوشت مرغ، برنج، سیب زمینی نیز در این راستا کمک کننده خواهند بود.

۱۰. دم کرده گل بابونه ، رازیانه و سیاه دانه هر یک به صورت جداگانه می تواند موجب افزایش شیر مادر شود.

۱۱. عامل مهمی که در راستای افزایش شیر مادر باید به آن توجه کرد، کافی بودن میزان خواب مادر است. روزهای آغازین تولد نوزاد، خواب مادر بسیار کم و منقطع می باشد. این امر سبب می شود که شیر کمتر تولید گردد. در صورتی که با همراهی اطرافیان مادر در نگهداری نوزاد، مادر می تواند چند ساعتی با آرامش بخوابد. که این موضوع در ازدیاد شیر تاثیر چشمگیری خواهد داشت.

۱۲. استرس و نگرانی از عواملی هستند که بر روی کیفیت و میزان شیر مادر تاثیر منفی می گذارند. از این رو داشتن آرامش و اعتماد به نفس برای شیردهی مطلوب نیاز است. در روزهای نخست ممکن است با مشاهده آبکی بودن شیر نگران شوید. ولی همانطور که اشاره شد این موضوع به بی کیفیت بودن آن ربطی ندارد.

شیر تولید شده در روزهای نخست تولد نوزاد، مقدار زیادی مواد مغذی داشته که برای سیستم ایمنی نوازد ضروری است. معده نوزاد در بدو تولد کوچک بوده از این رو بهتر است بدون هیچ نگرانی و با خیال راحت به شیردهی بپردازید. فواصل شیردهی را کمتر کرده و اجازه دهید شیرخوار تا هر تایمی که دوست دارد به مکیدن بپردازید. با این کار اکسی توسین ترشح شده و این ماده سبب افزایش شیر مادر می شود.

۱۳. داشتن یک رژیم غذایی خوب و سرشار از میوه، سبزیجات، غلات، لبنیات و چربی های سالم برای برطرف نمودن مشکل آبکی بودن شیر مادر توصیه می شود. غذاهایی را مصرف کنید که پروتئین فراوانی داشته باشد. تحقیقات نشان داده حضور پروتئین زیاد در رژیم غذایی مادر شیرده موجب افزایش شیر می شود.

در مصرف پروتئین، تنوع داشته باشید به این صورت که از مواد پروتئینی استفاده کنید که شامل ویتامین ها و مواد مغذی مانند کلسیم، پتاسیم، آهن، امگا ۳، ویتامین آ و سی باشند. در بین میوه ها می توانید زردآلو، انبه و خربزه مصرف کنید. از بین سبزیجات، هویج، گوجه فرنگی و سیب زمینی را در رژیم غذایی خود قرار دهید. اگر کلا گوشت مصرف نمی کنید ، حتما مولتی ویتامین مصرف کنید که حاوی ویتامین ب ۱۲ باشد.

۱۴. همواره برای تولید شیر کافی هر دفعه که به شیرخوار شیر می دهید، یک لیوان آب نوشیده و این تصور اشتباه است که نوشیدن آب موجب آبکی شدن شیر مادر می شود.

۱۵. از خوردن برخی مواد غذایی هنگام شیردهی اجتناب کنید. به طور مثال از غذاهای تند و خوراکی هایی که گاز روده را سبب می شوند مانند گل کلم یا کلم بروکلی پرهیز کنید. البته مصرف محدود آن مانعی ندارد. مصرف چای، قهوه را کمتر کنید. نوشیدن قهوه زیاد می تواند بی قراری شیرخوار را سبب شود. برخی مواقع نوزاد به یک سری غذاهایی که مادر مصرف می کند واکنش نشان می دهند زیرا طعم شیر مادر را تغییر می دهد. همانند دوران بارداری مصرف غذاهای دریایی و گوشت خام یا نیم پخته، ماهی های با سطح بالای جیوه، الکل و سیگار در دوران شیردهی ممنوع است.

روش های تشخیص چرب بودن شیر مادر

ممکن است این سوال مطرح شود که یک مادر چطور می تواند چرب بودن شیر خود را تشخیص دهد. همانطور که اشاره شد آبکی بودن شیر مادر در بدو تولد نوازد به مرور زمان به سمت غلظت و چرب شدن پیش می رود. حال در ادامه نشانه هایی ذکر می شود که مادر را از چرب بودن شیر آگاه می کند.

مرطوب شدن پوشک:

نوزاد در هفته های نخست زندگی خود هنگامی که از شیر آغوز تغذیه می کند، هر روز حدودا سه پوشک را مرطوب می کند. بعد از مدتی از تولید شیر خامه ای این مقدار به ۵-۶ عدد پوشک در روز می رسد. به این ترتیب به نشانه های کم آبی شیرخوار خود توجه داشته باشید. از جمله این نشانه ها می توان به خواب آلودگی زیاد، خشکی دهان، نبود اشک، مرطوب شدن کمتر از ۵ پوشک در طی روز می توان اشاره کرد. با مشاهده این علائم به پزشک اطفال مراجعه کنید.

عملکرد خوب دستگاه گوارش:

هنگامی که نوازد شیر کافی و مناسب دریافت کند، دستگاه گوارش او عملکرد خوبی خواهد داشت. شیرخوار باید حداقل در طی روز سه بار مدفوع داشته که معمولا زرد رنگ، آبکی و دانه دانه است.

وزن نوزاد:

بهترین روش برای تشخیص این که غلظت شیر مادر برای شیرخوار کافی است بررسی روند رشد و وزن گیری نوزاد است. به طور معمول شیرخواران در هر هفته حدود ۱۷۰ گرم افزایش وزن دارند. البته نوزاد در هفته اول مقداری از وزن خود را از دست می دهد که این امر طبیعی بوده و بعد از آن باید روند افزایش وزن را شاهد باشید.

پس از آشنایی با دلایل آبکی بودن شیر مادر برای مطالعه دیگر مطالب نظیر شیردهی دردناک و سرگیجه در دوران شیردهی می توانید مطالب زیر را مورد بررسی قرار دهید.

منبع : آرگا


مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *