سوزش زبان یا سندرم سوزش زبان؛ بیماری نادر و آزار دهنده دهانی می باشد که ممکن است لحظه ای باشد یا برای مدتی طول بکشد. در طب سنتی انواع درمان خانگی سوزش زبان وجود دارد که در این مطلب به تعدادی از آن ها اشاره می شود.
درمان خانگی سوزش زبان
احتمالا برای شما هم پیش آمده که دچار سوزش زبان شده و علت این اتفاق را پیدا نکرده اید. این عارضه ممکن است لحظه ای بوده و یا مدتی طول بکشد. در این حالت باید به دنبال علت و درمان آن بود. سوزش زبان و دهان عارضه دردناکی است که ممکن است قسمت های مختلف زبان، لب ها، لثه، داخل گونه و سقف دهان را هم مبتلا کند.
در حالت پزشکی سوزش زبان به سندرم سوزش زبان یا سندرم سوزش دهان شناخته می شود که برای سوختگی های مزمن یا سوزش مکرر در دهان بدون علت مشخصی در نظر گرفته می شود. این بیماری نادر تنها کمتر از ۲ درصد افراد را مبتلا می کند. اگر مایلید تا علت این بیماری و روش های درمان آن را بدانید؛ در ادامه مطلب هم با علت و هم تعدادی درمان های خانگی سوزش زبان آشنا خواهید شد.
سندرم سوزش زبان
سندرم سوزش زبان که با اسامی سندرم سوزش دهان، گلوسودینیا یا دیاستازیا هم شناخته می شود، بیماری نادری است که بدون ایجاد علائم و علت پزشکی مشخصی بروز کرده و سوزش زبان را به صورت مزمن یا حاد همراه دارد. به هر روی سندرم سوزش زبان ، بیماری بسیار آزاردهنده ای می باشد.
گاها برای یافتن علت و درمان این بیماری مجبور می شوید چندین بار به پزشک های مختلف از جمله دندانپزشک، کارشناس تغذیه و حتی روانپزشک مراجعه کنید و تنها ۵ درصد قابل تشخیص است. ولی علت سوزش دهان می تواند به خاطر عفونت زبانی مانند کاندیدیاسیس ایجاد شود یا به مواردی مانند دیابت، حساسیت غذایی، نارسایی های تغذیه ای و … مرتبط باشد.
در حالت کلی علت ایجاد سندرم سوزش زبان به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم بندی می شود. علت اصلی این سندرم را می توان در مشکلات چشایی و حسی عصبی جستجو کرد و از علت های ثانویه می توان به بیماری های زمینه ای مانند خشکی و برفک دهان، حساسیت به مواد غذایی، زبان جغرافیایی، کمبود مواد مغذی، بیماری رفلاکس معده، حساسیت دارویی، نبود بهداشت دهان و دندان، اختلال غدد درون ریز، افسردگی و استرس اشاره کرد.
۱. مرطوب نگه داشتن دهان با آب سرد
خشکی بیش از اندازه دهان می تواند سوزش ایجاد کرده و مواردی مانند برخی داروها، بیماری، سن بالا هم می تواند سبب اختلال در ترشح غدد بزاقی شود. به این ترتیب هرگاه احساس سوزش داشتید، مقداری آب سرد به صورت جرعه جرعه بنوشید. این کار به صورت خفیف روی اعصاب زبان تاثیر می گذارد و آن ها را بی حس می کند.
فراموش نکنید که تحریک شدن اعصاب زبانی موجب تشدید حس سوزش زبان خواهد شد. ضمنا نوشیدن آب سرد کمک کرده تا حس خشکی دهان کاهش یابد. اگر آب سرد در دسترس نبود، تکه ای یخ را در دهان بچرخانید. به این ترتیب تنها کار در این شرایط نوشیدن مقدار زیادی آب سرد در طول روز است. می توانید از بستنی یا کاستارد هم بهره بگیرید.
۲. استفاده از عصاره چای سیاه
به راحتی می توانید عصاره چای سیاه را مستقیما روی مناطق آلوده زبان قرار داده و این عصاره در حقیقت دارای تیانیک اسید بوده که می تواند گرما را جذب و زبان را خنک سازد تا حس سوزش کاهش پیدا کند. به این ترتیب ۲ یا ۳ عدد چای کیسه ای را درون یک فنجان آب گرم خیس نموده و پس از دم کشیدن از آن استفاده کنید.
در واقع مصرف چای سیاه یکی از بهترین داروهای خانگی برای درمان سندرم سوزش زبان می باشد که نباید آن را دست کم گرفت. بلکه بهتر است آن را امتحان کرده تا اثربخشی سریع آن را مشاهده نمایند.
۳. هورمون استروژن
اکثر زنان با رسیدن به سن یائسگی یا پس از یائسگی، دچار سوزش دهان می شوند. برخی پزشکان درمان جایگزینی استروژن را توصیه می کنند. از این رو هورمون درمانی توسط استروژن هم می تواند در کاهش سوزش زبان در زنان یائسه؛ البته با نظر پزشک موثر واقع شود.
۴. نوشیدنی حاوی جوش شیرین
یکی دیگر از درمان های خانگی موثر در کاهش سوزش زبان، نوشیدنی حاوی جوش شیرین می باشد. این ماده محیط دهانی ار خنثی نموده و سطح اسیدیته آن را متعادل می سازد. جوش شیرینی حتی برای مقابله با عفونت دهانی و رشد بیش از حد مخمر در دهان هم ماده موثری است. خواص این ماده به کاهش نشانه ها و جلوگیری از عوارض بیشتر کمک می کند.
به این ترتیب یک یا دو قاشق غذاخوری جوش شیرین را در یک لیوان آب گرم ریخته و مخلوط مذکور را طی روز چند باری مصرف کنید. روش دیگر این است که کمی جوش شیرین را روی خمیردندان ریخته و دهان را با آن شستشو دهید. البته این شیوه را مرتب استفاده نکنید زیرا احتمال می رود جوش شیرین به مینای دندان آسیب برساند.
۵. استفاده از عسل طبیعی
یکی از درمان های خانگی و طبیعی که می تواند حس سوزش زبان را کاهش دهد و حتی با عفونت و التهاب مبارزه کند استفاده از عسل طبیعی است. به این ترتیب عسل خام را مستقیما روی زبان قرار داده و پس از چند دقیقه آن را با آب سرد بشویید. این کار را طی روز چند باری انجام دهید.
روش دیگر این است که یک قاشق غذاخوری عسل و یک دوم قاشق چایخوری زردچوبه را به صورت خمیر درآورده و روی زبان بمالید. بعد از ۵ دقیقه آن را با آب سرد بشویید. روزی دو الی سه بار این عمل را انجام دهید.
۶. استفاده از فلفل کایین
از آنجا که فلفل کایین می تواند غدد بزاق را تحریک کند در درمان علائم مرتبط با سندرم سوزش زبان کمک کننده خواهد بود. ترکیب اصلی این ادویه کپسایسین می باشد که می تواند به طور موقت درمان سوزش زبان باشد. برای این کار یک دوم قاشق چایخوری فلفل مذکور را در یک لیوان آب گرم مخلوط نموده و از این ترکیب روزی سه بار برای شستشوی دهان استفاده کنید.
همچنین می توانید با مشورت پزشک از کپسول کپسایسین استفاده نمایید. قابل ذکر است استفاده از این روش درمانی در مواردی ممکن است برعکس عمل کند و سبب سوزش شدید زبان گردد.
۷. ژل آلوئه ورا
درمان خانگی آرام بخش برای سندرم سوزش زبان می تواند استفاده از ژل آلوئه ورا باشد. این ماده بافت های حساس دهانی ار محافظت کرده و با درمان خشکی دهان که علت احتمالی سوز زبان می باشد، به کمک می آید. از این رو یک برگ آلوئه ورا را خوب بشویید و سپس آن را باز کرده تا ژل درون آن خارج شود.
ژل حاصله را روی زبان مالیده و بعد از ۱۵ دقیقه دهان را با آب سرد شستشو دهید. این عمل را دو یا سه بار در روز تکرار کنید. البته می توانید دهان خود را با آب آلوئه ورا چند بار در روز شستشو دهید.
۸. ویتامین های گروه ب
یکی از علت های سوزش دهان می تواند به خاطر کمبود ویتامین های گروه ب یا کم خونی باشد. بهتر است روزانه مکمل مولتی ویتامین مصرف شود. کمبود ویتامین ب می تواند روی بافت دهان و زبان تاثیر گذاشته و سبب سوزش زبان شود. با افزایش مصرف ویتامین های گروه ب می توان به طور موثر نشانه های این سندرم را درمان کرد.
بنابراین از مواد مغذی که حاوی این ویتامین است در رژیم غذایی خود بهره بگیرید. برخی از منابع ویتامین ب شامل نان، غلات، گندم، تخم مرغ، شیر،پنیر، ماست، ماهی سالمون، موز، گوشت بوقلمون، جگر، جو، سبوس و آواکادو می باشد. در ضمن می توانید با مشورت پزشک از مکمل ویتامین ب به صورت روزانه استفاده کنید.
۹. روغن اسطوخودوس
روغن اسطوخودوس به ضدعفونی کردن دهان کمک کرده و حس سوزش را خنثی می کند. این روغن یک داروی عالی در فهرست درمان های خانگی سندرم سوزش زبان محسوب می شود. به این ترتیب اگر می خواهید نشانه های این سندرم را بدون استفاده از هر نوع قرص یا دارو از بین ببرید، باید آن را تست کنید.
در پژوهشی در مورد مزایای اسانس اسطوخودوس برای سلامتی، استفاده از روغن این گیاه سبب کاهش درد و التهاب به طور طبیعی و موثر شد. در ضمن این ماده می تواند سبب آرام کردن حواس و از بین بردن استرس هم بشود. به این ترتیب افراد مبتلا به سوزش دهان باید روزی دوبار دهان خود را با حدود ۴۰ میلی گرم روغن اسطوخودوس شستشو دهند تا به نتیجه برسند.
یا می توانید قبل از خواب کمی روغن یا اسانس اسطوخودوس را روی زبان بمالید و صبح روز بعد دهان را با آب سرد شستشو دهید. بعد دندان ها را مانند همیشه مسواک زده و این کار را چند روزی تکرار کنید تا به نتیجه مدنظر برسید.
۱۰. استفاده از نعناع
گیاه نعنا هم می تواند حس سوزش زبان را کاهش دهد. این گیاه خنک کننده خواص ضد باکتریایی داشته و مانع از رشد باکتری ها در دهان شده و از بروز مشکلات عفونتی جلوگیری می کند. به این ترتیب چند عدد برگ تازه نعنا خرد شده را درون یک پارچ آب گرم بریزید. درب ظرف را بسته و اجازه دهید یک ساعتی دم بکشد.
در ادامه آن را صاف کرده و روزی دوبار یک لیوان از این نوشیدنی را میل کنید. روش دیگر این است که یک فنجان چای نعنا را حدود ۳۰ دقیقه درون فریز قرار داده تا خنک شود. سپس روزی چندبار این چای سرد شده را مصرف کنید. البته مصرف آدامس با طعم نعنا یا موهیتو هم مفید خواهد بود.
۱۱. گلیسرین گیاهی
جهت حفظ رطوبت دهانی و کاهش درد و تسکین سوزش زبان می توان به گزینه گلیسیرین هم فکر کرد. برای دریافت نتیجه بهتر پیشنهاد می شود از گلیسرین گیاهی استفاده شود. روزی چند بار گلیسرین گیاهی را روی زبان بریزید و پس از چند دقیقه آن را با آب سرد شستشو دهید.
بهره گیری از دهانشویه های حاوی گلیسرین نیز می تواند موثر باشد. با توجه به این که خشکی دهان یک علت رایج سوزش دهان است استفاده از این ماده می تواند به مرطوب شدن زبان و دهان کمک کند و روند درمان را سرعت بخشد.
۱۲. تغییر خمیر دندان
وقتی به درمان های خانگی پرداخته می شود نباید این حقیقت را نادیده گرفت که عوض کردن خمیر دندان هم می تواند در بهبود نشان های سندرم سوزش زبان کمک کننده باشد. برای درمان باید خمیر دندان همیشگی خود را تغییر دهید. به ویژه اگر خمیردندان شما حاوی سولفات لاریل سدیم باشد. ضمنا دهانشویه خود را بررسی کنید که حاوی الکل نباشد.
هر چند ممکن است سوزش زبان و دهان در ابتدا شاید مسئله مهمی به نظر نرسد ولی با تداوم این عارضه ممکن است بسیار ناراحت کننده و آزاردهنده شود. از این رو باید به درمان آن اهمیت بدهید. در ادامه به چند نکته در درمان سندرم سوزش زبان اشاره می شود.
- به بهداشت دهان و دندان خود بسیار اهمیت بدهید.
- از خمیر دندان های بدون عطر و بو استفاده کنید.
- مصرف غذاهای اسیدی و گازدار مانند انواع نوشابه و آب میوه پرتقال را کاهش دهید.
- از نوشیدن قهوه و مصرف محصولات تهیه شده با الکل اجتناب کنید.
- از مصرف غذاهای بسته بندی شده اجتناب کنید.
- به وضعیت استرس خود رسیدگی کنید. چرا که استرس می تواند این بیماری را تشدید کند. می توانید برای آشنایی با بهترین روش های مقابله با استرس روی لینک کلیک کنید.
- بعد از مشورت با پزشک از محافظ زبانی بهره بگیرید.
منبع : آرگا
