به طور کلی اسطوخودوس فرانسوی از دسته گیاهانی است که در جنوب اروپا یافت می شود و البته زادگاه اصلی آن کشورهای ایتالیایی خواه بود. از آنجایی که پرورش و مراقبت از گیاه اسطوخودوس فرانسوی اصول پیچیده ای ندارد می توانید به راحتی آن را در محیط باغچه کشت نمایید.
آشنایی با گیاه اسطوخودوس فرانسوی
بهتر است بدانید گیاه اسطوخودوس فرانسوی با گونه های مختلفی مانند اسپیکا، ورا و افیسینالیس هم نام است و منشا اصلی آن جنوب اروپا خواهد بود. البته که امروزه در بخش های جنوب و مرکز ایتالیا، یونان، جنوب فرانسه و اسپانیا نیز به صورت خودرو رشد می کند. اسطوخودوس حقیقی یا دورگ است و عمدتا بذر تولید می کند. اسطوخودوس را می توان گیاهی چند ساله و خشبی دانست که ریشه آن طویل و چوبی بوده و انشعاب های متراکم و فراوانی دارد. همچنین این گیاه قادر به جذب رطوبت از اعماق ۳ الی ۴ متری زمین خواهد بود.
ساقه های این گیاه معمولا ضخیم و قهوه ای رنگ هستند و قسمت تحتانی ساقه آن نیز انشعاب های فراوانی دارد و بسیار متراکم و انبوه است. شکل ظاهری گیاه اسطوخودوس نیز در گیاهان چند ساله مشابه نیمکره ای است که قطر آن به ۸۰ تا ۱۲۰ سانتی متر می رسد. در واقع ارتفاع ساقه متفاوت بوده و به سن گیاه و شرایط اقلیمی محل ریشه آن بستگی دارد.
معمولا ارتفاع این گیاه چند ساله به ۴۰ تا ۶۰ سانتی متر می رسد. برگ های آن نیز به رنگ سبز تیره، نیزه ای شکل و به صورت متقابل بر روی ساقه قرار می گیرند. طول برگ ها نیز ۳ الی ۵ و عرض آن ۰.۲ و ۰.۵ سانتی متر خواهد بود. برگ های اسطوخودوس معمولا پوشیده از کرک و حفره های حاوی اسانس هستند و گل ها نیز به صورت خوشه هایی مجتمع در انتهای ساقه های گل دهنده قرار می گیرند.
جالب است بدانید که بذر های اسطوخودوس فرانسوی ۳ الی ۴ سال از قوه رویشی مناسب برخوردار هستند و البته رشد اولیه آن بسیار کند خواهد بود. گیاهان اغلب از سال اول گل می دهند اما رویش اصلی آن ها در سال های بعدی و فصل بهار آغاز خواهد شد.
دستورالعمل کاشت و تکثیر
توجه داشته باشید که بذر های اسطوخودوس فرانسوی تا مدت ۳ الی ۴ سال دارای قوه رویشی مناسبی هستند و باید حتما در طول این مدت مورد کشت قرار بگیرند. در واقع کاشت اسطوخودوس از دو طریق کاشت بذر و اندام های رویشی انجام می شود که در ادامه مراحل آن را بیان کرده ایم:
برای تکثیر گیاه از طریق کاشتن بذر، در ابتدا بایستی بذور را در زمان مناسب درون بستری حاوی خاک ایده آل کشت نمایید. البته به منظور افزایش قوه رویشی بذرها و سبز شدن بهتر و یکنواختی آن ها لازم است خزانه های کشت شده به خوبی غلتک سبک و مناسبی زده شود.
پس از اینکه اولین جوانه را مشاهده کردید می توانید بستر را آبیاری و علف های هرز را تفکیک نمایید. همچنین بهتر فاصله بوته ها را از یکدیگر حدود ۵ سانتی متر در نظر بگیرید و پس از رشد بوته ها زمانی که ارتفاع آن به ۲۰ سانتی متر رسید نیز گیاهتان را از فاصله ۸تا ۱۰ سانتی متری هرس نمایید تا منجر به تولید شاخه های متعدد شود.
سپس می توانید در زمان مناسب گیاه را به زمین اصلی کشت انتقال دهید. البته در این مواقع بایستی فاصله بوته ها حدود ۸۰ تا ۱۰۰ سانتی متر باشد و فاصله ردیف ها از یکدیگر تقریبا ۱۰۰ سانتی متر در نظر گرفته شود تا شاخ و برگ ها فضای کافی برای رویش داشته باشند.
اما در تکثیر گیاه اسطوخودوس فرانسوی از طریق اندام های رویشی بهتر است از قلمه های ۱۵ تا ۲۰ سانتی متری استفاده نمایید. در این روش بایستی پس از ریشه دار کردن قلمه ها درون خزانه آن ها را به زمین اصلی انتقال دهید. همچنین در فصل زمستان نیز به منظور پیشگیری از سرمازدگی قلمه ها بهتر است روی آن را با پلاستیک شفاف بپوشانید. سپس زمانی که قلمه ها ریشه هایی قوی و محکم تولید کردند از فضای خزانه خارج به زمین اصلی انتقال دهید.
شرایط مورد نیاز برای نگهداری گیاه
همانطور که می دانید تمامی گیاهان برای اینکه بتوانند روند رویش خود را به خوبی طی کنند نیاز به شرایطی دارند که شما بایستی آن را فراهم نمایید و به همین منظور در ادامه به بیان برخی از شرایط لازم برای پرورش و نگهداری گیاه اسطوخودوس فرانسوی پرداخته ایم:
خاک:
به طور کلی بهترین خاک برای گیاه اسطوخودوس دارای زهکشی مناسب و همچنین ترکیب خاک برگ، خاک ماسه ای یا شنی با PH برابر با ۶ و ۷ خواهد بود. همچنین برای دست یافتن به این مقدار می توانید مقداری خاک آهک نیز بدان اضافه نمایید. از آنجایی که گیاه اسطوخودوس برای رشد خاک های ضعیف را می پسندد اگر کوددهی را بیش از حد انجام دهید باعث کاهش شکوفه های گل و کاهش کیفیت روغن خالص آن می شود. به طور کلی برای هر گیاه تنها اضافه کردن یک مشت خاک کود آلی در فصل بهار کافی خواهد بود.
نور و دما:
گیاه اسطوخودوس فرانسوی اگر از زهکشی مناسبی برخوردار باشد می تواند سرمای باد، برف و باران را به خوبی تحمل کند. در واقع گونه های مختلف این گیاه در برابر شرایط سخت مقاومت خوبی دارند و می توانند با آب و هوای مرطوب یا بارانی سازگار شوند. اگر قصد پرورش این گیاه را دارید بایستی آن را در طول روز به مدت ۸ الی ۱۰ ساعت در معرض نور کامل خورشید قرار دهید.
آبیاری:
گیاه اسطوخودوس پس از اینکه خود را بگیرد و به عبارتی ریشه دار شود می تواند در برابر خشکی به خوبی مقاومت کند. اسطوخودوس های جوان برای رشد نیاز به آبیاری منظم و به موقع دارند و به همین خاطر می توان گفت که بهترین روش آبیاری آن انجام آبیاری قطره ای است.
خواص درمانی گیاه اسطوخودوس:
بهتر است بدانید که در طبقه بندی گیاهان دارویی گیاه اسطوخودوس را در بالاترین طبقه قرار داده اند و به عبارتی در بسیاری از زمینه ها خواص آن به اثبات رسیده است. در ادامه برخی از خواص اسطوخودوس فرانسوی را شرح داده ایم:
اسطوخودوس برای رفع درد مفید است و می توانید از آن برای درمان کامل ناراحتی های کبد و معده استفاده نمایید.
همچنین اسطوخودوس دارای خاصیت ضد عفونی کنندگی است که در طب سنتی به آن اشاره شده و گیاه شناسان ادعا دارند که از این گیاه می توان برای درمان ناراحتی های مغزی، تشنج کردن، درمان فلج شدگی، غش و همچنین درمان های معده استفاده کرد.
همچنین از این گیاه در صنعت داروسازی همراه با داروهای معالج برای یرقان استفاده می شود.
بسیاری از متخصصین عقیده دارند که مصرف دو قاشق از عصاره یا عرق این گیاه برای تقویت قلب موثر است.
منبع : آرگا
