جالب است بدانید که گیاه زوفا در واقع از کلمه ای یونانی آزوب به معنای گیاه مقدس گرفته شده است و یکی از مهم ترین ۱۳۰ گونه گیاهی و همچنین مهم ترین داروی گیاهی محسوب می شود که اغلب برای معطر کردن نوشابه ها و رفع بیماری ها در قدیم به کار برده می شود و امروزه نیز پرورش گل زوفا مورد توجه قرار گرفته است.
آشنایی با پرورش گل زوفا
همانطور که متوجه شدید زوفا ریشه در کلمه ای یونانی دارد و در واقع از مهم ترین ۱۳۰ گونه گیاهی، دارویی و ادویه شناخته می شود که اغلب به منظور معطر کردن نوشابه ها از آن استفاده می کردند. بهتر است بدانید که زوفا گیاهی خشبی و چند ساله است که منشا اصلی آن آسیای صغیر گزارش شده اما معمولا از دریای خزر تا دریای سیاه و همچنین در مناطق شنی نواحی مدیترانه رشد می کند. سطوح برگ ها و ساقه های آن کاملا صاف چهار گوش و مستقیم است و ارتفاع آن در بازه بین ۵۰ تا ۷۰ سانتی متر می باشد. پایه ساقه یا همان قسمت تحتانی چوبی و قهوع ای رنگ و همچنین از انشعاب های فراوانی برخوردار است البته که قسمت های فوقانی آن بسیار نرم و سبز رنگ هستند. اغلب برگ های آن به طور ۲ الی ۴ سانتی متر و به عرض ۰.۵ تا ۱ سانتی متر در طول ساقه به صورت متقابل قرار گرفته اند و در هر دو طرف آن پهنگ پوشیده از حقفره های محتوی اسانس است. جالب است بدانید که برگ های حاوی مقداری کوتیکول نسبتا ضخیم هستند که از خصوصیات گیاهی مناطق گرم و خشک می باشند.
دستورالعمل کاشت زوفا:
توجه داشته باشید که گیاه زوفا را معمولا به صورت مستقیم در زمین یا گلدان اصلی کشت می کنند که در ادامه مراحل آن را به صورت کامل بیان کرده ایم:
در ابتدا بایستی بذور را در خزانه و محیط مناسبی نشا نمایید و پس از رسیدن گیاه به ارتفاع مناسب اقدام به جابه جایی به محل اصلی کشت نمایید. البته که کشت مستقیم رایج تر بوده ولی تلفات بذر ممکن است در این روش بالا باشد. اگرچه قوه نامیه بذور زوفا بسیار بالا است و به راحتی حتی در شرایط کاشت پایین و متوسط نیز جوانه می زند.
بهتر است بدانید که بهترین زمان برای کاشت بذور اوایل فصل بهار یا نیمه دوم اسفند ماه است و همچنین برای کاشت مستقیم نیز می توان پس از رفع سرمای بهار اقدام به کاشت نمود. به این نکته دقت داشته باشید که اگر هوای محیط کشت گرم باشد جوانه زنی کاهش پیدا خواهد کرد.
برای کاشت بذور بایستی در فصل بهار یا تابستان آن ها را حدود ۲۴ ساعت درون آب خیس کرده و سپس در سینی نشا یا لیوان های یکبار مصرف که با خاک تمیز ترجیحا ترکیب کووپیت، پیت ماس و پرلیت پر شده در عمق ۰.۵ الی ۱ سانتی متر بکارید.
توصیه می شود که تا پیش از جوانه زنی بذر ها و همچنین در اوایل رشد گیاه بستر را مادام مرطوب نگه دارید و همچنین پس از رشد کامل گیاه آبیاری را زمانی انجام دهید که بستر کاملا خشک شده باشد.
پس از رشد گیاهان و رسیدن به ارتفاع ۱۰ الی ۱۵ سانتی متری لیوان یکبار مصرف را بایستی پاره کرده و گیاه را به همراه خاک به زمین اصلی یا گلدانی با سایر حداقل ۱۶ سانتی متر منتقل نمایید.
برای کاشت ردیفی در مزرعه می توانید بین دو بوت را ۴۰ الی ۷۰ سانتی متر و فواصل بین ردیف ها را ۸۰ تا ۱۲۰ سانتی متر در نظر بگیرید. توصیه می شود که در کاشت های تجاری به هیچ وجه گیاه را درون خاک اشباه و خیس نکارید.
توجه داشته باشید که برای کاشت بذر درون باغچه و مزرعه ابتدا بایستی بستر را به عمق ۱۵ الی ۲۰ سامتی متر زیرو رو کنید و سپس با کود حیوانی یا کمپوست ترکیب نمایید.
پس از رشد جواونه ها و آماده شدن نشاها که ارتفاع گیاه نیز به ۱۰ الی ۲۰ سانتی متر رسید آن ها را به محل اصلی کاشت انتقال دهید و بستر را در طول رشد مرطوب نگه دارید و همچنین می توانید بر روی سطح بستر یک پلاستیک شفاف بکشید تا رطوبت محیط حفظ شود.
دستورالعمل برداشت زوفا:
به طور کلی اگر هدف از کاشت و پرورش گل زوفا استفاده از پیکر رویشی آن برای ادویه است بایستی اوایل گلدهی برداشت شود اما اگر به منظور استخراج اسانس کشت شده لازم است تا گیاه را در مرحله گلدهی کامل یعنی اوایل تابستان برداشت نمایید. توجه داشته باشید که برداشت اندام های مورد نظر گیاه بایستی از ناحیه فوقانی ساقه های چوبی صورت می گیرد و چنانچه ساقه های چوبی با سایر قسمت های مورد نظر ترکیب شوند نقش موثری در کاهش کیفیت اسانس زوفا دارد. توجه داشته باشید که اگر هنگام برداشت گیاه هوای محیط خشک باشد و آفتاب شدید نتابد پیکر رویشی برداشت شده را می توان برای مدتی بر روی زمین قرار داد و پس از کاهش رطوبت آن ها را به خشک کن منتقل کرد.
شرایط مورد نیاز برای پرورش گیاه زوفا:
همانطور که می دانید تمامی گیاهان برای اینکه بتوانند روند رشد خود را به خوبی طی کنند نیاز به شرایطی دارند که شما بایستی آن را فراهم نمایید و به همین منظور در ادامه به بیان برخی از اصول و شرایط لازم برای پرورش گل زوفا پرداخته ایم:
آبیاری:
این گیاه باوجود اینکه نسبت به خشکی کاملا مقاوم است اما در آغاز رویش و همچنین پس از اولین برداشت نیاز به آب کافی دارد. توجه داشته باشید که پس از اولین برداشت چنانچه شرایط اقلیمی مناسب باشد به ویژه اگر آب کافی در اختیار گیاه قرار بگیرد گیاه مجددا به گل خواهد نشست.
دما و نور:
به طور کلی دمای ایده آل برای بستر گیاه زوفا بازه دمایی ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد است و همچنین گل زوفا قادر است دمای بالای ۴۰ درصد را نیز به خوبی تحمل نماید. اما در مورد نور مورد نیاز گیاه زوفا می توان گفت که گیاه برای رشد نیاز به نور مستقیم خورشید دارد و بهترین مکان برای قرار دادن آن پنجره های جنوبی می باشد.
خاک:
بهتر است بدانید که گیاه زوفا برای رشد نیاز به خاک خاصی ندارد و نقریبا در هر نوع خاکی حتی خاک های شنی و تهی از مواد و عناصر غذایی نیز رشد خواهد کرد. به طور کلی برای کاشت این گیاه می توان از مناطق بیابانی نیز استفاده کرد. البته به این نکته دقت داشته باشید که ماسه بسیار نرم و خاک های اشباع شده از آب برای پرورش گل زوفا مناسب نیستند.
آفات و بیماری ها:
بهتر است بدانید که سفیدک پودری یکی از بیماری های قارچی است که خسارات سنگینی را به محصولات وارد می کند و از نشانه های آن نیز می توان به سفید شدن سطوح برگ اشاره کرد که در نهایت منجر به مرگ آن خواهد شد. همچنین برخی از آفات مانند تریپس نیز ممکن است صدمه شدیدی را به گیاه وارد کنند. این آفت می تواند باعث چروکیده شدن برگ ها و کاهش محصول شود و برای مقابله با آن توصیه می شود تا پیش از گلدهی از آفت کش های که مواد موثره آن را دیکلرفوس تشکیل می دهد استفاده نمایید.
منبع : آرگا
