تیکهای عصبی حرکاتی تکراری، نامنظم و ناخواسته است که در قسمتی از بدن اتفاق می افتد. این تیکها می توانند به صورت صوتی یا حرکتی باشند. در ادامه به راه های تشخیص تیکهای عصبی و روش های درمان بیشتر می پردازیم.
تیک عصبی
تیکهای عصبی می تواند با رفتارهایی مثل بالا انداختن شانه، تنگ کردن چشمها، پلک زدن، چین دادن بینی، تکان های تند سر یا شانه همراه باشند. در حقیقت تیکها، صداهای کنترل نشده یا حرکات بدنی هستند، انواع مختلفی از تیکهای عصبی نیز وجود دارد. ممکن است برخی افراد تنها یک نوع تیک داشته باشند، در صورتی که برخی افراد ممکن است تیکهای عصبی متعدد داشته باشند. در بیشتر موارد، این اختلال بدون احتیاج به درمان خاصی، خود به خود از بین می رود. ما در موارد مزمن، نیاز به درمان پیدا می کند.
انواع تیک عصبی
انواع مختلفی از تیکهای عصبی وجود دارد. برخی از آنها حرکت بدن را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. به این تیکها، تیکهای عصبی حرکتی می گویند. برخی دیگر نیز روی صدای افراد تاثیر می گذارند. از انواع تیکهای عصبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تماس انگشت ها به حالتی مثل بشکن زدن
- لمس غیر ارادی اجسام و افراد
- آب بینی را بالا کشیدن و خرخر کردن
- تکان های سریع ناحیه سر
- چشمک زدن و به هم خوردن پلک ها
- اخم کاملا غیر ارادی و چروک شدن مدام بینی
تیکهای عصبی می تواند به دلایل مختلفی مانند اضطراب، استرس، خستگی، حتی شادی و هیجان نیز رخ دهد. این مشکل معمولا با احساسی ناخوشایند در بدن شروع می شود. و این احساس در بدن ادامه دارد تا به تیک منجر شود.
تیکهای عصبی چه علائمی دارند؟
تیک ها _ حرکات یا صداهای ناگهانی، کوتاه، متناوب _ نشان دهنده سندرم تورت هستند. آن ها می توانند از حد ضعیف تا شدید وجود داشته باشند. علائم شدید ممکن است به طرز قابل توجهی با کیفیت زندگی و فعالیت های روزانه در ارتباط باشد.
علت سندروم تورت چیست؟
دلیل سندروم تورت هنوز کاملا مشخص نیست. این یک اختلال پیچیده و ناشی از ترکیب عوامل ژنتیکی و محیطی می باشد. مواد شیمیایی که در مغز، ایمپالس های عصبی را منتقل می کنند. انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین و دوپامین نیز هم در این فرآیند تاثیرگذار هستند.
عوامل خطرساز در سندرم تورت چیست؟
- جنسیت: مردان تقریبا سه تا چهار برابر بیشتر از خانم ها احتمال ریسک به این سندرم را دارند.
- ژنتیک: داشتن سابقه خانوادگی اختلالات عصبی یا سندرم تورت می تواند خطر گسترش و رشد سندرم تورت را بالا ببرد.
سندرم تورت و مشکلات آن
- اختلالات خواب
- افسردگی
- اختلالات اضطراب
- ناتوانی های یادگیری
- اختلالات طیفی اوتیسم
- اختلال کم توجهی بیش فعالی(ADHD)
- اختلال وسواس جبری(OCD)
- دردهای مرتبط با تیکهای عصبی به خصوص سردرد
نکته: افرادی که مبتلا به سندرم تورت هستند، در کنترل مهارت های فیزیکی و گفتاری خود با مشکل رو به رو می شوند. اختلال تیک، یک شرط توسعه عصبی می باشد که درمانی ندارد، اما درمان هایی برای تسکین علائم و این اختلالات وجود دارد. ذرات آلرژن، ژنتیک، محیط ممکن است همگی در سندرم تورت نقش داشته باشند. افسردگی و تنهایی و عزت نفس پایین نیز بی تاثیر نمی باشد. برخی از داروهای تجویز شده ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، به خصوص برای کودکان و نوجوانان. درمان های طبیعی می توانند به جایگزین مناسبی برای درمان دارویی باشد.
تیکهای عصبی و روش های درمان آن
اگر تیکهای عصبی شدید نباشد، با درمان های خانگی می توان آن را رفع کرد. به عنوان مثال اگر استرس و خستگی را کاهش دهیم باعث می شود این مشکل تا حد زیادی از رفع شود و کاملا از بین برود.
اما در صورتی که تیکهای عصبی زندگی عادی و روزمره تان را دچار اختلال کند، حتما باید به درمان های جدی تر نیز فکر کنید. از میان روش های درمانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان عادات معکوس: در این روش باید با به کارگیری شکل گیری عادات حرکتی در فرد، حرکت های ناشی از تیکهای عصبی خنثی شوند. با تقویت عادت های حرکتی جدید و خنثی کننده، تیکهای عصبی به مرور از بین خواهند رفت.
- ERP: این روش به معنای قرارگیری در حالت تیک با عادت کردن به آن است. یعنی فرد می تواند وقوع تیکهای عصبی را پیش بینی کند و آن را کنترل کند.
- درمان تیکهای عصبی با منیزیم: منیزیم از سیستم عصبی مرکزی محافظت می کند و عمل و واکنش های ماهیچه های مناسب را گسترش می دهد. ویتامین B6 و محلول های خوراکی، میزان تیکهای کودکان سندرم تورت را کاهش می دهد. پژوهشگران تاکنون عوارض جانبی در این مورد ندیده اند. سعی کنید برای کاهش اضطراب، افسردگی و خستگی مزمن، غذاهای غنی از منیزیم را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
- کاهش استرس و اضطراب با بابونه: تحقیقات نشان می دهد استفاده از بابونه به دلیل درمان بی خوابی، زخم ها، آرتروز، آلرژی ها و مبارزه با افسردگی و اضطراب و اسپاسم ماهیچه مورد توجه قرار می گیرد. بابونه استرس و اضطراب را تا حد زیادی کاهش می دهد.
- درمان خانگی تیکهای عصبی با گل ساعتی: محققان دریافتند که عصاره گل ساعتی برای کاهش اضطراب بسیار مفید است و میزان اختلال عملکرد را در مقایسه با اگزازپام بیشتر کاهش می دهد. افراد مبتلا به تورت اغلب دچار افسردگی، اضطراب، بی خوابی هستند و اغلب با اختلال کم توجهی بیش ففالی دست و پنجه نرم می کنند. گل ساعتی برای کمک به این شرایط بسیار موثر است.
- تقویت سیستم عصبی با ویتامین D: ویتامین D برای تقویت سیستم عصبی و سلامت ماهیچه ها و افسردگی بسیار موثر می باشد. در واقع ارتباط مستقیمی بین ویتامین D و افسردگی وجود دارد. بهترین راهکار برای دریافت ویتامین D استفاده از نور خورشید است. در فصل پاییز و زمستان، حداقل ۲۵ دقیقه پیاده روی کنید، و مصرف غذاهای سرشار از ویتامین D را افزایش دهید.
- مبارزه با استرس با مصرف ویتامین B: ویتامین B باعث تقویت سیستم باعث تقویت سیستم عصبی می شود، با افسردگی مبارزه می کند، کلسترول HDL را افزایش می دهد، التهاب را کاهش می دهد و وضعیت خواب را به درستی تنظیم می کند، و به بهبود عملکرد شناختی و تمرکز نیز کمک می کند.
- درمان تیکهای عصبی با اسیدهای چرب امگا ۳: اسیدهای چرب امگا ۳ باعث کاهش آسیب های مرتبط با تیکهای عصبی می باشند. برای سلامت مغز، قلب، پیشگیری از سرطان، مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ میل کنید.
- درمان سندرم تورت با طب سوزنی: محققان چینی طب سوزنی را برای درمان سندرم تورت بسیار مفید می دانند. همچنین این روش به بی خوابی، استرس نیز کمک می کند.
- ورزش: تاثیر ورزش را بر تقویت عملکرد مغز نادیده نگیرید. تمرینات هوازی در طول ورزش و پس از ورزش به میزان قابل توجهی تیکهای عصبی را کاهش می دهد.
در کنار روش های درمانی، درمان دارویی نیز وجود دارد، اگر دیگر درمان ها باعث بهبودی نشوند، از این درمان استفاده می شود.
تیک عصبی و دلایل آن
علت تیکهای عصبی هنوز کاملا مشخص نیست. این مشکل ریشه در تغییرات بخش هایی از مغز دارد که کنترل حرکات را بر عهده دارد، این مسئله بیشتر ریشه ارثی و خانوادگی دارد و گاهی نیز به عنوان عوارضی از مشکلات دیگر مانند بیپش فعالی و اختلال وسواس است.
بیماری های مثل اختلالات مغزی و هانتینگتون نیز می تواند موجب تیکهای عصبی شود. در ضمن، مصرف برخی مواد مخدر مثل آمفتامین و کوکائین نیز موجب تیکهای عصبی در شخص مصرف کننده می شود.
تیکهای عصبی معمولا چه مدت طول می کشد؟
در بیشتر موارد، تیک ها در طول زمان بهبود می یابند و یا به طور کامل متوقف می شوند و بعضی دیگر شدیدتر می شوند. گاهی اوقات این تیک ها چند ماه طول می کشد، ولی در اکثر مواقع فرد را حدود چند سال درگیر می کند. این اختلال حدودا از سن ۸ سالگی تا بلوغ شکل می گیرد و معمولا بعد از بلوغ شدیدتر می شود.
تحقیقات نشان می دهد:
- از هر ۳ نفر، ۱ نفر در بزرگسالی تیکهای عصبی را هرگز تجربه نخواهد کرد.
- از هر ۳ نفر، ۱ نفر در بزرگسالی تیکهای عصبی را تا حد خفیفی تجربه خواهد کرد.
- از هر ۳ نفر، ۱ نفر در بزرگسالی تیک شدیدی را تجربه خواهد کرد.
چه زمانی برای درمان تیکهای عصبی باید به پزشک مراجعه کرد؟
تیکهای عصبی معمولا جدی نیستند. اگر تیک شما ملایم و خفیف است و باعث بروز مشکلات نمی شوند، نیازی نیست به پزشک مراجعه کنید. اغلب اوقات آنها می توانند به همان سرعتی که ظاهر می شوند، ناپدید شوند.
اگر نسبت به تیکهای عصبی کودک خود نگران هستید، به پزشک مراجعه کنید، یا اگر تیکها اینگونه هستند:
- به دلیل مشکلات اجتماعی یا احساسی، مانند شرمندگی، انزوای اجتماعی و قلدری باعث درد و ناراحتی می شوند.
- در فعالیت های روزانه، مدرسه یا محل کار تداخل ایجاد می کنند.
- به طور منظم اتفاق می افتند و یا به صورت مکرر و یا شدیدتر می شوند.
- به همراه دیگر حالات و رفتارها می باشد، مانند افسردگی، عصبانیت، خودآزاری.
پزشک معالج برای تشخیص علت و نوع تیکهای عصبی باید مریض را به دقت معاینه کند و اگر بتواند وقوع تیک را ببیند ، کمک زیادی به تشخیص و درمان بیمار خواهد کرد. اگر تیکهای عصبی به طور منظم رخ نمی دهد، مریض می تواند با تصویربرداری از آن بدون هرگونه اغراق و تمرکز بیش از حد در هنگام فیلم برداری این اختلال را دقیق تر به پزشک خود نشان دهد.
منبع : آرگا
