ایرانیان قبل از تحویل سال سفره هفت سینی در منزل می چینند و شوق فراوانی صرف این کار می کنند فلسفه سفره هفت سین دارای قدمتی دیرینه در میان این ملت می باشد که این فلسفه عید نوروز و چیدن هفت سین را برای آنان جذاب و دوست داشتنی خواهد کرد. در این مطلب بیشتر درباره فلسفه عید نوروز و نمادهای سفره هفت سین سخن به میان آورده ایم.
فلسفه سفره هفت سین چیست؟
سفره هفت سین یک فلسفه عظیم عید نوروز می باشد این سفره در طول ۱۳ روز عید در منزل ها پهن است و برخی از آنان در کنار همین سفره از میهمانان خود پذیرایی می کنند استفاده کردن از سفره هفت سین به دلیل اینکه فلسفه زندگی و شادی و برکت دارد در بیشتر مجالس عروسی در چیدن سفره عقد بسیار مرسوم است.
در زمان های گذشته با تعابیر و شواهدی که وجود دارد هفت سین به شکل های مختلفی برگزار می شده است و فلسفه هفت سین تا به کنون دچار تغییراتی شده است در اینجا فلسفه هفت سین را از زمان گذشته با به حال مرور خواهیم کرد و به اشتراکات آن اشاره می کنیم.
طبق دانشنامه مخصوص ایرانیکا، هفت سین در ابتدا هفت سینی یا هفت میم که به معنای هفت مجمعه می باشد که در این سینی ها و یا مجمعه ها هدایا و خوراکی های مختلف قرار می داده اند به ندرت این هفت سین به هفت چین تغییر نام پیدا می کند که فلسفه نامگذاری آن به دلیل قرار دادن هفت چیدنی بر روی یا درون سینی بوده است.
طبق تحقیقات مورخان؛ هفت سین در دوره صفویه کم رنگ تر ازدوره های قبل بوده است و فقط طبق اشاراتی که توسط جهان گردان صورت گرفته است در آن زمان در عید نوروز به مناسبت فرا رسیدن این عید هفت گل که با نام های سین آغاز می شده است می کاشته اند طبق این اشارات در گذشته از سپند و سمنو نیز استفاده می شده است که هر یک دارای فلسفه خود می باشند سپند نماد سپندارمذ و سمنو نمادی از آناهیتا که در آیین زرتشت یک قدیس بوده است می باشد به این خاطر که در روز پختن سمنو برای آناهیتا تمام افراد جمع باید زنان آنان باشد و مردان در این مراسم حضور نداشته اند.
در دوره ساسانیان هفت سین به کاشتن هفت دانه در هفت ستون تغییر یافت با وجود این تغییراتی هفت سین از نمادهایی بوده است که به شکل های مختلف در دوره های گوناگون از آن استفاده می شده است همچنین در شعرهای بسیاری از شاعران بزرگ به برگزاری این آیین و فلسفه هفت سین اشارات مستقیم و غیر مستقیمی صورت گرفته است.
امروزه سفره هفت سین از هفت “سین” سبزه، سیر، سمنو، سیب، سرکه، سماق، سنجد، سکه و یا سنبل تشکیل شده است که هر یک نمادهایی از زندگی، شادی و سلامت می باشند.همچنین در کنار هفت سین از ماهی، آیینه، شمعدانی، تخم مرغ، آب، نان و… نیز استفاده می شود که نشان دهنده خیر و برکت برای اعضای خانواده می باشد.
قرن های زیادی است که در سفره عید ایرانیان؛ هفت خوراکی و شیء که با حرف «سین» اغاز می شود، استفاده می شود، همچنین بعد از اسلام قرآن جزء مهم سفره ایرانی ها بوده و سال نو را با تلاوت آیات قرآن شروع می کنند، ماهی، تخم مرغ رنگ شده و آینه نیز اجزای دیگر سفره هفت سین را تشکیل می دهند. گذاشتن سنبل، سکه و سماور که ارتباطی به حقیقت هفت سین ندارد، نیز رایج است، همچنین ماهی قرمز که سنبل چینی ها بوده و در عید کشور چین آن را رها می کنند تا زندگی جریان یابد، اما ماهی قرمز را ایرانی ها داخل تنگ نگه می دارند تا بمیرد.
همچنین در هفت سین پارسی انار نیز وجود داشته است و به نشانه عشق و باروری است و اینکه سیب را داخل ظرف پر از آب پاک و زلال می گذاشتند تا عشق و باروری همچنان پاینده باشد.
علت تغییر شین به سین
در دوره ساسانیان و دوران قبل از اسلام، ایرانیان از هشت سین در ایام نوروز استفاده می کردند که شامل شراب، شمع، شهد، شربت، شمشاد و شقایق بود، بعد از ورود اسلام به ایران و حرام اعلام شدن شراب ، استفاده از سرکه به عنوان خواهر و همزاد شراب رواج پیدا کرد و اینگونه در هفت سین تغییر ایجاد شده و هفت شین جای خود را به هفت سین داد.
علت عدد هفت در سینهای نوروزی
در زبان فارسی عدد هفت به اسم «امرداد» بوده و به معنای زندگی و جاودانگی می باشد، از این رو ایرانی های باستان هفت کلمه را به نشانه آن انتخاب کرده و بر روی سفره نوروزی استفاده می کنند.
ضمن اینکه عدد هفت برای ایرانیان باستان به عنوان عددی مقدس شناخته می شود، از این رو از آن برای بسیاری از مفاهیم مثبت،خوش یمن و فال نیک از جمله هفت رنگین کمان، هفت خان رستم در شاهنامه، هفت روز هفته، هفت آسمان، هفت اقلیم، هفت شهر عشق در عرفان، هفت پیکر، هفت فرشته و … استفاده می شود.
همچنین جالب است بدانید که عدد هفت در قرآن و در بین مسلمانان نیز مهم است به طوری که در برخی از آیات قرآن از عدد هفت نام برده شده است؛ به طور مثال نخستین قاریان هفت نفر بوده اند و نیز حج هفت مرحله دارد.
بنابراین این موضوع که چرا با وجود تغیراتی که در هفت”سین” صورت گرفته است از گذشته عدد هفت دچار تغییرات نشده است به اعتقادات و باورهای ایرانیان از گذشته تا به حال اشاره می کند و همانطور که گفتیم در زمان گذشته عدد هفت دارای قداست بوده است و به همین خاطر از هفت سین در عید نوروز استفاده می شود.
منبع : آرگا