شیردهی گاهی برای برخی مادران با مشکلاتی همراه است که ممکن است در روزها و هفته های اول بعد از زایمان و تولد فرزند روی دهد. اگر به دنبال آشنایی با انواع مشکلات شیردهی و درمان آن ها هستید با ادامه مطلب همراه ما باشید.
آشنایی با انواع مشکلات شیردهی و درمان آن
شیردهی مادر به نوزاد همواره راحت نبوده و بسیاری از مادران و نوزادان به زمان نیاز دارند تا این فرایند را به درستی یاد بگیرند. در روزها و هفته های اول بعد از زایمان و تولد نوزاد، ممکن است مادر با مشکلات و دشواری های روبرو شود که روند شیردهی و تغذیه نوزاد با اختلال روبرو شود.
ولی حتی ممکن است وقتی شیردهی برقرار بوده و به خوبی انجام می شود، مشکلات دیگری بروز یابند. این مشکلات شامل عوارض احتمالی در دوران شیردهی یا برخی بیماری ها و موقعیت های خاص در مادر باشد. هر فرد بعد از زایمان باید به فرزند خود شیر بدهد.
ولی باید دانست روند شیردهی به نوزاد کار ساده ای نیست و ممکن است مشکلاتی مانند نگرفتن سینه مادر توسط نوزاد یا سفت شدن سینه ایجاد شود که دردناک و آزاردهنده است. ممکن است تصور شود از آن جا که شیردهی امری طبیعی است از این رو نمی تواند به یک چالش تبدیل شود.
ولی باید گفت گاهی مواقع این امر طبیعی به یک مسئله غیر طبیعی تبدیل شده و می تواند مادر و نوزاد را تا مدت ها با مشکلات مختلفی روبرو کند. هر چند بعید به نظر می رسد تمام مشکلات شیردهی با یکدیگر روی دهند ولی بیشتر مادران در دوران شیردهی مشکلاتی را شاهد هستند.
البته در این ببین برخی مادران خوش شانس بوده و بدون هیچ چالشی به نوزاد خود شیر می دهند. با این تفاسیر در ادامه مطلب قصد داریم پیرامون رایج ترین مشکلات شیردهی و درمان آن ها صحبت کنیم.
۱. مشکل نوزاد در گرفتن پستان مادر
از اصلی ترین مشکلات شیردهی در روزهای ابتدایی عدم گرفتن پستان مادر توسط نوزاد است. شیرخوار به سختی می تواند سینه مادر را بگیرد در حالی که درست گرفتن پستان می تواند میزان شیر را افزایش دهد. برای حل این مشکل، تمرین و برخی مواقع کمک گرفتن از یک متخصص یا ماما حقیقتا عالی خواهد بود.
مادر در وضعیت درست شیردهی نشسته و هاله پستان را بین دو انگشت بگیرد. سپس نوزاد را به سمت سینه بیاورد. وقتی نوزاد پستان را گرفت. همه نوک و هاله سینه باید در دهان نوزاد قرار گیرد. اگر هاله سینه خیلی بزرگ باشد لازم نیست که کل هاله در دهان نوزاد قرار گیرد. با حرکت دهان، باید چانه و بینی نوزاد با پستان مماس باشد.
از نشانه های درست گرفتن پستان و درست شیر خوردن نوزاد عبارت است از:
- مکیدن آهسته و عمیق همراه با وقفه های کوتاه مدت.
- شنیدن صدای قورت دادن شیر بعد از چند روز اول
- گردو برآمده بودن گونه های نوزاد
- آسوده و خوشحال بودن نوزاد
- نوزاد در پایان شیر خوردن راضی و خشنود بنظر برسد.
- چانه نوزاد به پستان چسبیده باشد.
۲. کم بودن شیر مادر
از مشکلات دیگر شیردهی پس از زایمان این است که شیر مادر کم باشد. شیر متناسب با تقاضای نوزاد تولید می شود ولی به سختی می توان میزان آن را مشخص کرد. برخی اوقات، شیر دادن کوتاه مدت، نامنظم یا توسط شیشه شیر می تواند سبب کاهش شیر مادر گردد.
دقت کنید اکسی توسین ترشح شده در بدن مادر هنگام زایمان طبیعی، جاری شدن شیر پس از زایمان را تسهیل می کند. در صورتی که شیرخوار در چند هفته اول، روزانه ۶ پوشک مرطوب یا بیشتر و حداقل ۳-۴ بار اجابت مزاج دارد شیر مادر سریعا افزایش یافته و نوزاد بعد از تغذیه سیر شده و وزن می گیرد.
در صورتی که شیر کم باشد، مادر بایستی وضعیت گرفتن پستان را بررسی نماید. مادر باید ببیند شیرخوار به اندازه نیاز تغذیه می شود یا نه. به نوزاد اجازه دهید به طور چرخشی از هر دو سینه تغذیه نماید و مادر مابین وعده های شیردهی ، پستان را بدوشد. تغذیه مناسب، نوشیدن آب و استراحت کافی هم اهمیت دارد.
از راهکارهای دیگر برای حل این مشکل عبارت است از:
- به نوزاد خود بیشتر شیر بدهید، نوزاد شما باید هر ۱ تا ۳ ساعت شبانه‌روز با شیر مادر تغذیه کند.
- تحریک دستی سینه می تواند سبب افزایش شیر مادر شود
- تغذیه مناسب و استراحت کافی به همراه نوشیدن مایعات فراوان بسیار کمک کننده است.
۳. مشکلات مربوط به نوک پستان مادر
در نوک پستان یکی از شایع ترین مشکلات شیردهی مادر به شمار می رود. این درد معمولا به علت موقعیت نامناسب قرارگیری نوزاد و چفت نشدن نوک سینه با دهان نوزاد روی می دهد. در هفته های ابتدایی شیردهی ممکن است مادر نسبت به نوک سینه خود حساس باشد و درد و ناراحتی را بروز دهد.
این طبیعی بوده ولی اگر درد شدید بود و ترک خوردگی و خونریزی در سینه ایجاد شد مشکل جدی است. مادر بایستی سعی کند از درد نوک سینه جلوگیری نماید. ولی در صورت بروز حتما به ماما یا پزشک متخصص مراجعه شود.
به منظور جلوگیری از درد و سوزش نوک پستان می توانید موقعیت شیردهی متفاوتی ایجاد کرده و وضعیت خود را تغییر دهید. شیر دادن از سینه ای که کمترین درد دارد را شروع نمایید. پیش از این که نوزاد را از سینه خود جدا کنید به آرامی دهان نوزاد را با دو انگشت خود باز کنید.
شیر تازه دوشیده شده را روی نوک پستان زده تا به بهبود درد و سوزش آن کمک کنید. در صورتی که در چند روز نوک سینه همچنان دردناک بود و علائمی از بهبود ایجاد نشد به پزشک مراجعه شود. دقت کنید در مواردی کشیدن سینه از دهان نوزاد، شستشوی مرتب پستان با آب و صابون یا استفاده از شیردوش با مکش زیاد می تواند سبب زخم نوک سینه شود.
اگر نوک سینه به رنگ صورتی درآمده و با سوزش و پوسته پوسته شدن همراه است دلیل آن نوعی عفونت مخمر به اسم برفک می باشد. بنابراین به موقعیت قرارگیری نوزاد هنگام شیردهی دقت کرده و نوزاد باید نوک و هاله سینه را گرفته باشد.
بعد از شیردهی روی سینه را نپوشانید و اجازه دهید در معرض هوا خشک شود. اگر کمی شیر روی نوک سینه باقی بماند خاصیت ترمیم کنندگی داشته و به کاهش ناراحتی کمک می کند. نیاز نیست برای هر بار تغذیه سینه را شستشو دهید.
۴. بزرگ و سفت شدن پستان ها
وقتی شیر مادر در هفته های ابتدایی سینه ها را پر می سازد، پستان ها متورم و سفت می شوند. پف کردگی سینه می تواند دردناک باشد و شیر خوردن برای نوزاد را دشوار می کند. این مرحله معمولا چند روز یا چند هفته زمان می برد زیرا شیر مطابق با نیازهای نوزاد تنظیم می شود. در این حالت که بدن در حال تنظیم می باشد مادر باید سعی کند بر کاهش درد و فشار تمرکز نماید.
بعد از زایمان سینه ها مانند سنگ سفت می شود به طوری که مادر تصور می کند شیر در سینه گیر کرده است و به سختی می تواند بازوهایش را بلند کند. وقتی شیر از پستان تخلیه نشود مجاری شیر تحت فشار بوده و جریان شیر متوقف می شود. در این وضعیت سینه متورم و درناک شده و پوست سینه براق است.
این درد معمولا بعد از چند روز از بین می رود. تا آن زمان برای تسکین درد، مرتبا به نوزاد شیر داده و حین شیردهی سینه را ماساژ دهید. همچنین از کمپرس سرد بعد از اتمام شیردهی و تخلیه پستان استفاده نمایید تا درد و التهاب رفع شود. از جمله روش های پیشگیری از احتقان و سفت شدن پستان عبارت است از:
- شیردهی به نوزاد با توجه به تقاضای فرزند
- شیردهی از هر دو سینه به ویژه شب ها
- استفاده از سینه بند مناسب و مخصوص شیردهی
- تخلیه کامل یک سینه پیش از استفاده از سینه دیگر
- عدم به کارگیری پستانک و شیشه
به منظور حل این مشکل همچنین می توانید حداقل ۸-۱۲ مرتبه در روز به نوزاد شیر دهید. یک موقعیت صحیح می تواند کمک کرده تا نوزاد بهتر شیر بخورد. قبل از شیردهی کمی از شیر را بدوشید تا بافت پستان نرم شده و نوزاد راحت تر به آن بچسبد. هنگام دوش گرفتن نیز اجازه دهید آب گرم روی سینه جاری شود.
۵. مسدود شدن مجاری خروج شیر
مسدود شدن مجاری خروج شیر از سینه مادر نیز از مشکلات رایج شیردهی نوزاد می باشد. شیر تجمع یافته، توده های کوچک و سفتی در پستان ایجاد کرده که مجاری شیر را مسدود نموده و مانع خروج شیر مادر می شود. ناحیه اطراف مجرای مسدود شده ممکن است متورم و قرمز شود.
این عارضه بعد از چند روز خود به خود از بین می رود. برای تسریع روند بهبود و کاهش مشکلات ناشی از مسدود شدن مجاری شیر نکات زیر را رعایت کنید.
- برای جلوگیری از تجمع شیر، اغلب در روز چند بار به نوزاد خود شیر بدهید.
- مکیدن قوی نوزاد شما در ابتدای شیر خوردن ممکن است به رفع انسداد مجاری شیر کمک کند.
- موقعیت‌های شیردهی را جایگزین کنید تا همه نواحی سینه شما تخلیه شود.
- سینه را هنگام شیردهی ماساژ دهید تا به از بین بردن پلاگین کمک کنید.
- استراحت کافی داشته باشید و مایعات فراوان بنوشید.
- در صورت عدم بهبود به پزشک یا ماما خود مراجعه کنید.
۶. التهاب بافت پستان یا ماستیت
ماستیت، التهاب بافت پستان یا عفونت پستان بوده و زمانی روی می دهد که سینه به اندازه کافی تخلیه نمی شود. این عارضه بسیار دردناک بوده و می تواند در اثر انسداد مجاری شیر یا ورود باکتری به سینه ایجاد شود. میکروب ها از روی پوست مادر یا دهان نوزاد به نوک پستان رسیده و در این ناحیه ترک ایجاد می کنند.
ضمنا میکروب می تواند به مجاری شیر نفوذ و موجب عفونت شوند. این عفونت با بروز درد، التهاب، قرمزی، سفتی پستان و علائمی شبیه آنفولانزا از جمله تب و خستگی همراه شود. برای رفع این مشکل پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند. همچنین می توانید از مقاله درمان خانگی ماستیت کمک بگیرید.
سخن پایانی
در این مطلب سعی شد رایج ترین مشکلات شیردهی مادر و نوزاد ارائه شود و برای هر یک راه حل هایی هم بیان شد. به عنوان یک مادر می توانید با مطالعه و دریافت اطلاعات لازم در این زمینه بر چنین مشکلاتی غلبه کرده یا حتی از بروز آن ها جلوگیری کنید.
در نهایت اگر تصور می کنید مشکل شما جدی است و نشانه ای از بهبود را مشاهده نمی کنید حتما به پزشک متخصص یا ماما مراجعه کنید. همچنین برای اطلاع از نحوه رفع درد سینه بعد از قطع شیردهی و آشنایی با مواد غذایی شیرافزا روی لینک کلیک و از این مقالات نیز بازدید نمایید.
منبع : آرگا
