مشکلات و بیماری های سیستم تنفسی کودکان به دلایل متعددی از جمله افزایش آلودگی هوا، سرما، گذراندن زمان بیشتر در محیط بسته و … مربوط است. در ادامه قصد داریم شما را با شایع ترین مشکلات تنفسی در کودکان آشنا نماییم. با ما همراه باشید.
آشنایی با شایع ترین مشکلات تنفسی در کودکان
مشکلات تنفسی یا ریوی کودکان موارد زیادی را شامل می شود که گاها به علت ناآگاهی والدین روند درمانی آن ها طولانی تر می شود. در این مطلب قصد داریم به شایع ترین مشکلات تنفسی در کودکان و علائم آن ها اشاره نماییم.
مشکلات دستگاه تنفسی فوقانی در کودکان عارضه هایی هستند که عموما در ماه های سرد سال شایع تر می باشند، به عللی از جمله افزایش آلودگی هوا، خنک شدن هوا و بودن مدتی طولانی در محیط بسته روی می دهند.
می توان بیماری های سیستم تنفس را که با کاهش سیستم ایمنی روی می دهند و اغلب در بچه ها مشاهده می شوند را به صورت زیر لیست کرد:
- سرماخوردگی
- آنفولانزا
- سینوزیت
- عفونت گوش میانی
- لارنژیت
- فارنژیت حاد یا لوزه
- برونشیت
- ذات الریه یا پنومونی
- برونشیولیت
علائم مشکلات تنفسی
اکنون که با شایع ترین مشکلات تنفسی در کودکان آشنا شدید در این بخش با علائم هر یک از این بیماری ها بیشتر آشنا می شوید.
سرماخوردگی
در بیماری سرماخوردگی سیستم تنفسی فوقانی بخصوص بینی درگیر می شود. تجربه این عارضه برای کودک در سنین مدرسه به طور میانگین بین ۳-۵ بار در سال طبیعی می باشد. عامل سرماخوردگی نوعی ویروس است.
علائم سرماخوردگی ۱۲-۳۶ ساعت بعد از ورود ویروس به بدن کودک نمایان می شود. این علائم به صورت آبریزش بینی و احتقان بیشتر مشاهده می شود ولی عطسه، سوزش گلو، سردرد، گلودرد، سرفه خشک، ضعف و تب خفیف، سوزش چشم و ریزش اشک، قرمز شدن چشم نیز در آن ایجاد می شود.
آنفولانزا
این مشکل تنفسی به علت ویروسی به همین اسم روی می دهد. ویروس آنفولانزا توسط قطرات از طریق سرفه و عطسه منتقل می شود. علائم بیماری بسته به نوع ویروس تفاوت دارد. در مواردی وضعیت کودک ممکن است کمی شدیدتر باشد.
این بیماری ناشی از ویروس از سرماخوردگی شدیدتر است. از علائم برجسته آنفولانزا می توان به تب بالا، لرز، سردرد و درد عضلانی اشاره نمود. سردرد با حرکات چشم بیشتر می شود. تب بالای ۳۸.۵ درجه به طور معمول تا سه روز طول می کشد و می تواند به ۸ روز هم برسد. معمولا کودک از درد قفسه سینه، حالت تهوع، استفراغ و درد شکم رنج می برد.
سینوزیت
به التهاب فضاهای پر از هوا در پیشانی، استخوان فک بالا و استخوان اطراف بینی، سینوزیت می گویند. مشخص شده ۶-۱۳ درصد کودکان تا سه سالگی به سینوزیت مبتلا هستند. زمانی که کودک با عفونت سیستم تنفسی فوقانی روبرو شود مقاومتش کاهش می یابد.
این عفونت مجاری منتهی به فضاهایی را می بندند که تهویه دهان را تامین می کنند. احتقان بینی، آبریزش بینی، تورم لوزه ها و فارنژیت مانع تهویه سینوس ها می شود. به این ترتیب عفونت در نواحی بسته ایجاد می شود.
علامت اصلی سینوزیت درد ناشی از فشار چشم، اطراف بینی و زیر چشم می باشد. سردرد موضعی نیز ممکن است با تغییر صدا، تب و سرفه همراه باشد.
عفونت گوش میانی
همراه با مشکلات سیستم تنفسی فوقانی، احتقان بینی هم گوش را درگیر می کند و عفونت غالبا در گوش میانی روی می دهد. عفونت گوش میانی یا اوتیت سبب درد و تب می شود. بعد از سرماخوردگی و آنفولانزا عفونت گوش میانی شایع ترین بیماری دوران کودکی به شمار می رود.
دو سوم کودکان زیر سه سال حداقل یک مرتبه عفونت گوش میانی را تجربه می کنند. این فراوانی بعد از ده سالگی کاسته می شود. عفونت گوشی میانی به دلیل خطر ایجاد کم شنوایی باید مورد توجه قرار گیرد. اوتیت که اغلب به دلیل عفونت ناشی از سرماخوردگی و آنفولانزا روی می دهد می تواند ناشی از آدنوئید حجیم و شیپور استاش باشد که لوله تهویه گوشی میانی بوده و کوتاه، صاف و پهن است.
علائم ناشی از عفونت گوش سبب تجمع مایع و درد گوش می شود. درد و ترشح در گوش با کاهش شنوایی و تب ممکن است مشاهده شود.
لارنژیت
لارنژیت که به آن خروسک نیز اطلاق می شود به علت التهاب حنجره یا تارهای صوتی به علت استفاده بیش از حد، تحریک یا عفونت روی دهد. تارهای صوتی حنجره به آرامی حرکت می کنند و با ارتعاش یافتن صدا ایجاد می کنند.
از علائم لارنژیت می توان به شروع ناگهانی صدای خشن، گرفتگی صدا و خشن شدن صدا اشاره نمود.
فارنژیت حاد
فارنزیت حاد یا لوزه به التهاب گلو یا التهاب حلق گفته می شود. این بیماری با سرفه، آبریزش بینی، تب و خستگی شروع می شود. در این وضعیت کودک احساس ناراحتی بسیاری می کند و حال عمومی اش رو به وخامت می رود.
اگر فارنژیت به موقع درمان نشود منجر به اوتیت میانی مرتبط با لوزه ها می گردد و عفونت ناشی از استرپتوکوک ها می توان به روماتسیم منجر شود. از علائم این بیماری باید به سرفه خشک، گلودرد، احساس سوزش در گلو و تب خفیف اشاره نمود.
اگر تب، احساس سوزش در گلو و مشکل بلع پس از سه روز ادامه یافت باید بررسی شود که عفونت باکتریایی وجود دارد یا خیر. در تورم لوزه همه یا برخی علائم دیگر زیر نیز ممکن است وجود داشته باشد:
- تب ۳۹-۴۰ درجه
- لرز
- تورم و قرمزی لوزه ها
- گوش درد
- گلو درد
- ضعف
- درد گسترده در بدن
- درد مفاصل
- سردرد
- بوی بد دهان
- بی اشتهایی
- تورم، حساسیت و درد غدد لنفاوی گردن
- تغییر صدا
- حالت تهوع و استفراغ
- درد شکم
برونشیت
این بیماری شایع معمولا زمانی روی می دهد که ویروس هایی که سبب عفونت سیستم تنفسی فوقانی شده اند در برونش اصلی مستقر گردند. به این ترتیب یک عفونت ساده سیستم تنفسی هر چند خیلی نادر است در مدت چند روز به برونشیت تبدیل گردد.
برونشیت در کودکان با علائمی از جمله خلط متراکم، تنفس مکرر، خس خس سینه و حملات سرفه همراه است. تب معمولا از ۳۸ درجه بیشتر نمی شود. تشخیص این بیماری بر اساس تصویر بالینی کودک و تصاویر اشعه ایکس انجام می شود.
ذات الریه
این مشکل تنفسی به پر شدن کیسه های هوایی ریه ها با مایع التهابی گفته می شود. در کودکان مبتلا به بیماری قلبی یا عارضه ریوی و در زایمان های زودرس بیماری ذات الریه شایع تر است. در این بیماری که یک عارضه منتقل شده توسط ویروس و باکتری ها می باشد، کودک ناراحتی شدید تنفسی پیدا می کند.
در صورتی که بیماری ناشی از باکتری باشد، آنتی بیوتیک تجویز می شود. با سردتر شدن هوا بروز ذات الریه افزایش می یابد. علائم این بیماری شبیه دیگر بیماری های سیستم تنفس فوقانی می باشد. سرفه، تب، سردرد، لرز، درد شکم و نفخ مشاهده می شود. ولی سرفه شدیدتر بوده و بلغم ایجاد می شود. همچنین تب تداوم دارد.
برونشیولیت
این عارضه که در آن عفونت مجاری هوایی فوقانی درگیر می شود، بیشتر در کودکان ۸ ماهه تا دو ساله مشاهده می شود. برونشیولیت نوعی عفونت است که در اثر مسدود شدن کانال های کوچک هوای ریه و التهاب آن ها روی می دهد.
این عفونت در ناحیه ای روی می دهد که برونش ها از نای به ریه توسط یک کانال کوچکتر از یکدیگر جدا شده و به درون برونشیول ها می رسند. از علائم این بیماری تنفس مکرر، خس خس سینه و تشدید سرفه می باشد. همچنین بینی مسدود می شود. با توجه به مقاومت کودک به ویروس ممکن است تب مشاهده نشود.
موارد مراقبتی کودکان در بروز بیماری تنفسی
صرف نظر از این که کودک به کدام عارضه تنفسی مبتلا شده است توصیه می شود موارد زیرا رعایت نمایید:
- مصرف مایعات فراوان مانند آب میوه تازه و دم نوش های گیاهی
- اگر کودک اشتها ندارد به اجبار غذا نخورانید.
- محیط تهویه و بردن کودک به بیرون از منزل در صورت امکان به تسریع روند بهبودی کمک می کند.
- کودک بیمار را به مدرسه نفرستید.
- از سیگار کشیدن در منزل خودداری کنید.
- عفونت ویروسی در مدت ۳-۵ روز شروع به بهبود می کنند.
- اگر بهبودی مشاهده نشد لازم است به پزشک مراجعه شود.
درمان مشکلات تنفسی در بچه ها
در اغلب موارد برای مشکلات تنفسی روش درمانی مشابه می باشد ولی با توجه به نوع بیماری برخی تفاوت ها هم وجود دارد. از این رو به طور جداگانه به روش های درمان هر یک از شایع ترین بیماری های تنفسی کودکان اشاره می شود.
سرماخوردگی: برای سرماخوردگی در صورت وجود درد و تب شربت هایی با تشخیص پزشک تجویز می شود. همچنین ممکن است دارو تب بر که به کودک آسیب نزند، تجویز شود. قطره یا اسپری های سالین را برای ترشحات و احتقان بینی معمولا تجویز می کنند. در این بیماری آنتی بیوتیک بی اثر بوده و کودک به نوشیدن مایعات فراوان و استراحت نیاز دارد.
آنفولانزا: برای درمان این بیماری آنتی بیوتیک تجویز نمی شود. برخی روش های درمانی آرامش بخش استفاده می شود. واکسن آنفولانزا نیز به شکل نصف دوز برای کودکان ۶ ماه تا سه سال و به شکل دوز کامل برای کودکان بزرگتر تجویز می شود.
سینوزیت: اگر علائم از سه روز بیشتر طول کشید آنتی بیوتیک تجویز می شود. عدم درمان سینوزیت به مننژیت منجر می شود.
عفونت گوشی میانی: در این عارضه آنتی بیوتیک ها موثر هستند.
لارنژیت: بخار درمانی سرد با مشورت پزشک توصیه شده زیرا التهاب تارهای صوتی سبب بروز مشکل تنفس شده است. در مراحل متوسط و پیشرفته از درمان دارویی کورتیزون استفاده می شود. به ندرت آنتی بیوتیک تجویز می شود.
فارنژیت حاد: درمان تحت نظر پزشک و با آنتی بیوتیک صورت می گیرد.
برونشیت: از داروهای تقویت کننده تنفسی تجویز می شود. حمایت آنتی بیوتیک در کودکانی که وضعیت عمومی شان در دوره بالینی بدتر شده یا علائم بهبود به تعویق افتاده صورت می گیرد.
ذات الریه: در صورت وجود علائم نارسایی تنفسی، درمان بایستی در بیمارستان صورت گیرد. ولی اگر وضعیت عمومی بیمار و یافته های بالینی مناسب است می توان در منزل درمان را تحت نظر پزشک ادامه داد.
برونشیولیت: این عفونت ویروسی به ویژه در ماه های زمستان روی می دهد در مدت ۴-۵ روز بهبود می یابد. با این وجود کودکان به علت سیستم ایمنی ضعیف در این مورد در مقابل عفونت باکتریایی آسیب پذیر می باشند و به پیگیری دقیق نیاز دارند.
منبع : آرگا
