به طور کلی قرص ریفامپین را می توان از دسته داروهای آنتی بیوتیکی دانست که معمولا در درمان و جلوگیری از سل و دیگر عفونت های میکروبی مورد استفاده قرار می گیرد. البته لازم به ذکر است که این آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت های باکتریایی موثر است و بر روی عفونت های ویروسی سرماخوردگی و آنفولانزا چندان تاثیری ندارد.
آشنایی با قرص ریفامپین
بهتر است بدانید که قرص ریفامپین در واقع یک آنتی بیوتیک با طیف اثر گسترده و باکتریسید می باشد که معمولا از طریق مهار RNA باکتریایی اثر خود را اعمال می کند. این دارو به خوبی از طریق خوراکی جذب می شود و پس از جذب نیز در اغلب بافت ها و مایعات بدن منتشر می شود. غلظت سرمی دارو پس از گذشت ۲ الی ۴ سال از زمان مصرف به اوج خود می رسد. این دارو معمولا در کبد متابولیزه می شود و نیمه عمر آن بین ۳ تا ۵ ساعت خواهد بود که معمولا پس از مصرف مکرر به دو الی سه ساعت نیز کاهش می یابد.
دفع داروی ریفامپین نیز معموا از طریق صفرا و مدفوع است و پس از آن نیز دارو وارد چرخه روده ای و کبدی می شود. تقریبا ۶ تا ۱۵ درصد این دارو به صورت تغییر نیافته و ۱۵ درصد به صورت متابولیک فعال از طریق ادرار دفع می شود.
موارد مصرف قرص ریفامپین
توجه داشته باشید که داروی ریفامپین معمولا به همراه سایر داروهای ضد سل در درمان این بیماری مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این دارو همراه با سایر داروها در درمان عفونت های حاد استافیلوکوکی و جذام و عفونت های آتیپیک ناشی از انواع میکوباکتریوم و نیز در پیشگیری از مننژین مننگوکوکی مقاوم به پنی سیلین و عفونت های ناشی از هموفیلوس آنفولانزا مصرف می شود.
دوز مصرفی ریفامپین
همانطور که متوجه شدید داروی ریفامپین در درمان دو بیماری توبرکلوزیس و مننگوکوک مورد استفاده قرار می گیرد که مقدار مصرف در هر بیماری متفاوت بوده و در ادامه به بیان اصول مصرف قرص ریفامپین پرداخته ایم:
-
توبرکلوزیس:
مصرف این دارو در افراد بزرگسال تقریبا ۱۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم برای یک روز و حداکثر تا ۶۰۰ میلی گرم روزانه به صورت خوراکی یا تزریق وریدی خواهد بود.
در کودکان نیز بین ۱۰ تا ۲۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم و حداکثر تا ۶۰۰ میلی گرم روزانه به صورت خوراکی یا تزریق بایستی مصرف شود. توصیه می شود که مصرف این دارو به صورت یک بار در روز و یک ساعت قبل یا ۲ ساعت پس از غذا به همراه یک لیوان باشد.
-
مننگوکوک:
مصرف دارو در بزرگسالان بایستی ۶۰۰ میلی گرم دو مرتبه در روز به مدت دو روز انجام شود.
در کودکان یک ماهه و بیشتر نیز بایستی ۱۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم تا حداکثر ۶۰۰ میلی گرم در هر روز هر ۱۲ ساعت برای دو مصرف شود.
در اطفال زیر یک ماه نیز ۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم هر ۱۲ سات برای دو روز کافی خواهد بود.
تداخلات دارویی با ریفامپین
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی ریفامپین را تا حد زیادی تغییر دهد یا موجب افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. توصیه می شود که پیش از مصرف این دارو، لیست تمامی داروهای خود را در اختیار پزشک متخصص قرار دهید و بدون صلاحدید پزشک شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز داروی ریفامپین نکنید.
قرص ریفامپین ممکن است روند خروج برخی از داروها را از بدن تسریع بخشد و بر عملکرد آن ها تاثیر بگذارد. این داروها شامل موارد فوق خواهند بود:
- قرص اپرپیتانت، دیگوکسین، زانولازین و سولفاسالازین، تاکرولیموس و تئوفیلین
- برخی از داروهای ضدعفونی مانند کلرامفنیکل، کلاریترومایسین، داپسون، داکسی سیکلین، لینزولید، تلیترومایسین و زیدوودین
- داروهای ضد آریتمی مانند مکسیلتین، دیسوپیرامید و کوینیدین
- انتی بیوتیک های کینولون مانند سیپروفلاکساسین
- داروهای ضدمالاریا مانند آتوواکون و کینین
- داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین، فنوباربیتال و لاموتریژین
- داروهای ضد قارچ آزول مانند ایتراکنازول، کتوکنازول و وریکنازول
- داروهای بنزودیازپین مانند میدازولام
- رقیق کننده های خون مانند وارفارین
- مسدود کننده های کانال کلسیم مانند دیتیازم، نیمودیپین و وراپامیل
- داروهای ضد سرطان مانند ایماتینیب و ایرینوتکان
- داروهای خوراکی دیابت مانند رپاگلینید
- داروهای جایگزین هورمونی استروژن ها مانند ترکیب استروژن، پروژسترون هایی مانند مدورکسی پروژسترون
- داروهای ضد درد مخدر مانند متادون
- داروهای اختلالات روحی و روانی مانند کلوزاپین، هالوپریدول و داروی های ضد افسردگی سه حلقه ای مانند امی تریپتیلین
- مهارکننده های آنزیم پروتیز ایدز مانند آتانزاناویز، یتوناویر و ساکویناویر
- داروهای درمان ایدز مانند دلاویردین، اتراویرین و نفیراپین
- داروهای خواب مانند راملتئون، اس زوپیکلون، زوپیکلون و دیگر داروها
عوارض جانبی ناشی از مصرف دارو
مصرف قرص ریفامپین می تواند عوارض جانبی مختلفی را نیز ایجاد نماید که در ادامه به شایع ترین و مهم ترین این عوارض پرداخته ایم:
- تهوع
- سردرد
- ایجاد سوزش معده
- کاهش اشتها
- گیجی و اسهال
- ضعف و تب
- درد های عضلانی
- لرزش و خارش بدن
- نفخ
- خواب آلودگی
- راش پوستی
- مدفوع تیره و قیری شکل
- خستگی
- زردی پوست و چشم ها
- تنگی نفس
- تورم صورت و زبان
- تنگی قفسه سینه
- درد معده
- تغییرات دید
- تغییرات رفتاری
- اسپاسم خفیف معده
- واکنش های ازدیاد حساسیت
- ادرار تیره یا خون آلوده
- تغییر میزان ادرار
- درد و تورم و قرمزی در محل تزریق
- درد و تورم مفصل
- قرمزی و تورم و پوسته ریزی
- تورم بازوها
- مشکلات کبدی
- مدفوع کم رنگ
- خونریزی غیر طبیعی
هشدار و توصیه های مهم در مصرف ریفامپین
- دقت داشته باشید که داروی ریفامپین تزریقی تنها بایستی به درون ورید تزریق گردد و درون عضله و یا به صورت زیرجلدی نباید تزریق شود.
- در صورتی که ویال های دارو، حاوی ذرات بوده و کدر و غیر شفاف باشد و یا شکسته و آسیب دیده باشد، نباید استفاده گردد.
- هرگز بدون مشورت با پزشک متخصص مصرف دارو را قطع نکنید. مصرف هیچ دوزی را فراموش نکنید. در موارد نادر مشکلات کلیوی در بیمارانی که در حال مصرف ریفامپین هستند رخ می دهد که پس از درمان قطع خواهد شد.
- به دلیل خواب آلودگی و گیجی که با مصرف ریفامپین ممکن است بروز کند و در صورت مصرف همزمان با الکل و برخی داروها بدتر نیز می شود، پس دارو را با احتیاط فراوان مصرف نمایید. به همین خاطر در هنگام مصرف دارو از رانندگی و کارهایی که به دلیل ایمنی نیاز به دقت و هوشیاری دارند تا زمان بازگشت هوشیاری پرهیز گردد.
- طول دوره مصرف ریفامپین را تکمیل نمایید در غیر این صورت موجب کاهش حساسیت باکتری به این آنتی بیوتیک و سایر آنتی بیوتیک ها می شوید.
- موارد هورمونی کنترل بارداری مانند قرص های ضدبارداری ممکن است در زمان مصرف ریفامپین موثر نباشد بنابراین راه های پیشگیری دیگری ماند کاندوم همزمان بایستی استفاده گردد.
- توصیه می شود که مصرف این دارو در دوران بارداری حتما با تجویز پزشک انجام شود. با وجود اینکه خطرات ناشی از مصرف این دارو تاکنون رد نشده و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده، پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر بوده و مصرف آن برای بیمار ضروری است، تجویز را انجام می دهد.
منبع : آرگا
