آموزش نقاشی زیر لعابی و تکنیک های انجام آن

آشنایی با تکنیک نقاشی زیر لعابی

از این سبک نقاشی هم می توانید برای فعالیت های شخصی خود بهره ببرید و هم برای زیبا سازی سفال ها و فروش بیشتر آن ها استفاده نمایید. در این روش سفالینه قبل از لعاب دیدن با اکسید های رنگی نقش زده می شود و بعد از آن لعاب به شکل لایه ای شفاف بر روی نقش و کل بدنه ظرف قرار گرفته می شود. بعد از پختن در دمای نزدیک به هزار درجه سانتی گراد در مدت زمان ۸ الی ۱۰ ساعت لعاب به شکل لایه ای درخشان و شفاف روی نقش زده شده ایجاد می گردد که موجب زیبایی محصول نهایی می گردد.

لایه لعاب در این تکنیک علاوه بر کاربرد تزیینی و درخشندگی و براق شدن طرح به منزله پوششی محافظ عمل کرده و از طرح ایجاد شده بر روی سفال مراقبت می کند. لعاب همینطور نقش کاربردی سفال برای مصارفی مثل خوردن و نوشیدن را مهیا می کند. این روش تزیین موجب شده بدون هیچ گونه نگرانی در رابطه با پاک شدن نقش از ظرف سفالی موردنظر به آسانی استفاده گردد.

معرفی و تاریخچه این سبک نقاشی

طراحی روی سفال لعاب کاری شده به دو شیوه کلی زیر لعاب و رو لعاب صورت می گیرد. در این نوع طراحی به جای نقاشی بر روی محصول نهایی رنگ و نقش مدنظر قبل از لعاب کاری نهایی بر روی بدنه ظرف سفال طراحی می شود. بعد از آن به منظور ایجاد جلوه ای درخشان و جذاب به سفال لعاب بر روی آن اجرا می گردد.

نقاشی زیرلعابی که به آن زیررنگی هم گفته می شود از جمله با سابقه ترین ترفندهای زیبا سازی و نقاشی بر روی سفال در سر تا سر دنیا می باشد. دوره اوج این هنر زیبا در ایران به قرن ۱۱ و ۱۲ میلادی و دوره سلجوقیان بر می گردد. نقاشی زیرلعابی در آغاز با رنگ های سیاه و آبی در ایران رونق پیدا کرد که با بکارگیری این هنر به نقاشی و تزیین ظروف مختلف می پرداختند. این گونه نقاشی ها و طرح های ایجاد شده بر روی سفال را نقاشی سایه نما نامگذاری کرده اند.

مراحل و نکات اجرای این نوع نقاشی

در ادامه مراحل و اصول نقاشی زیرلعابی را مورد بررسی قرار داده ایم.

– انتخاب نمودن یا درست کردن بدنه سفال

نقاشی زیرلعابی بر روی سفال را می توان هم بر روی سفال خام و هم بر روی سفال پخته اجرا نمود. با وجود این که به اشخاص مبتدی سفارش می شود کار خود را با بدنه های پخته شده آغاز نمایند. به تدریج با بالا رفتن میزان تجربه و مهارت در این فعالیت و هنر می توان نقاشی را بر روی بدنه های خام نیز اجرا کرد.

در صورتی که از بدنه خام استفاده کنید بعد از نقاشی حتما بایستی یک مرتبه ظرف را بپزید. در صورت استفاده نمودن از بدنه پخته احتیاجی نیست مجددا آن را بپزید، با وجود این که پختن دوباره آن نیز برخی اوقات انجام می گیرد.

انتخاب نوع جنس بدنه سفال از جمله نکات خیلی مهم در این سبک نقاشی به حساب می آید. بهتر است بدنه سفال بکار گرفته در نقاشی های زیرلعابی رنگ روشنی در طیف صورتی تا سفید داشته باشد تا به منزله رنگ ثابت و پس زمینه کار باقی مانده رنگ های بکار گرفته در نقاشی زیرلعابی بهتر خود را نمایان کند. با توجه به این که بدنه های سفالی تولید شده از گل رس رنگ نزدیک به قرمز دارند در اغلب موارد براساس سلیقه هنرمند آن را با یک لایه نازک از لعاب سفید به اسم انگوب پوشش می دهند.

– آماده سازی رنگ ها و ایجاد نقش

مرسوم ترین روش اجرای طرح و رنگ مدنظر بر روی سفال بکار بردن ترفند آب رنگ با قلمو و رنگ های مخصوص نقاشی زیرلعابی می باشد. همینطور می توانید از مهر های رنگی به منظور تولید تعداد زیادی ظروف در مقدار زمان کم بهره مند شوید.

رنگ بکار گرفته شده در نقاشی زیر رنگی از چهار بخش تشکیل می شود. این موارد شامل رنگ دهنده، تثبیت کننده، حلال مثل آب و افزودنی های معلق ساز و روان کننده می باشد. به منظور درست کردن رنگ در این سبک نقاشی می توان ترکیب های گوناگون این مواد به منظور کسب نتایج مختلف بکار گرفت. به تدریج بالا رفتن مقدار تجربه و مهارت سبب پیدا کردن ترکیب بهینه مدنظر به صورت دقیقی خواهد شد.

• رنگ دهنده

مهمترین ماده در ترکیب این رنگ رنگدانه می باشد. رنگدانه ها در نقاشی زیرلعابی بایستی ویژگی تحمل درجه حرارت های بالا به طور مثال ۱۱۰۰ درجه را دارا باشند. بدین ترتیب هرگز نمی توان برای این نوع نقاشی از رنگ های معمولی و ساده همچون اکریلیک استفاده نمود.

از مناسب ترین گزینه ها برای رنگ نقاشی زیرلعابی که در طی قرن ها به منزله رنگدانه بکار گرفته شده است ترکیبات معندی مثل اکسید فلزات یا فلزات رنگی مختلف می باشد که از طبیعت به دست می آید. مرسوم ترین ترکیب معدنی در زمان قدیم اکسید کبالت بوده است که رنگ آبی کبالتی با آن به وجود می آید.

• تثبیت کننده

از جمله افزودنی هایی که در نقاشی زیرلعابی به جهت جلوگیری از ایجاد مشکلات مختلف در محصول نهایی به کار گرفته می شود پودر لعاب می باشد.این لعاب به رنگ اضافه شده و با لعاب نهایی روی سفال فرق دارد. اضافه کردن پودر لعاب به رنگ موجب بالا رفتن میزان غلظت و چسبندگی زیاد بین ترکیبات رنگ می شود و در ثبات بیشتر رنگ بر روی بدنه سفال بعد از پخت کمک می کند.

• معلق ساز و روان کننده

بجز رنگدانه های آستین به جهت بالا بردن میزان کیفیت روند نقاشی زیرلعابی و محصول نهایی می توان از افزودنی های مخصوصی نیز بهره مند شد. این نوع افزودنی ها با کمک کردن به معلق ماندن رنگ و ممانعت از ته نشینی موجب راحت شدن کار با قلمو بر روی سفال و یکنواخت شدن رنگ سفال می شوند.

از جمله شناخته شده ترین افزودنی ها به رنگ چسب سی ام سی یا همان پودر کربوکسی متیل سلولز می باشد. همینطور به منزله یک فراورده طبیعی کتیرا نیز می تواند مورد خوبی برای معلق سازی و روان سازی رنگ باشد.

– لعاب پایانی

بعد از نقش زدن با کمک رنگ ها و تکنیک های گوناگون به جهت بالا بردن دوام سطح سفال، ثبات رنگ ها و ایجاد نمایی درخشنده بر روی سفال بایستی آن را به طور کامل با لعاب شفاف ساده پوشش دهید. بعد از آن دوباره درون کوره تا دمای مشخصی حرارت بدهید تا نتیجه نهایی بدست آید.

در مطلب ارائه شده به معرفی و بررسی تکنیک نقاشی زیر لعابی به طور کامل پرداختیم که امیدواریم مورد توجه و پسندتان قرار گرفته باشد و نهایت استفاده را از آن برده باشید. ضمن اینکه برای آموزش نقاشی روی سفال و مشاهده انواع نقاشی رو سنگ می توانید روی لینک ها کلیک نمایید.

منبع : آرگا