گیاه ترشک نوعی سبزی برگدار می باشد که به خاطر طعم جذاب و ارزش غذایی بالا به عنوان گیاه دارویی یا سبزی مورد استفاده واقع می شود. در این مطلب به خواص گیاه ترشک می پردازیم.
آشنایی با خواص گیاه ترشک
ترشک با اسم علمی rumex crispus یکی از گیاهان دارویی مفید است که از روزگار قدیم مورد استفاده بوده است هر چند امروزه جزو گیاهان دارویی معروف نیست. این گیاه گونه های متعددی داشته و نوعی سبزی برگ دار است که به خاطر طعم جذاب و ارزش غذایی بالا به عنوان گیاه دارویی یا سبزی مورد استفاده است.
گیاه ترشک در اروپا، آسیای مرکزی و قسمت های خاصی از امریکای شمالی، استرالیا و نیوزیلند زیر کشت می باشد. طعم این سبزی ترش و لیمویی مانند بوده و اغلب برای سوپ، خورش و کاری به کار می رود. در ضمن خواص دارویی هم دارد که شاخص ترین آن هضم سالم، کاهش التهاب و درمان زخم های دهانی می باشد. در ادامه با خواص گیاه ترشک و موارد مصرف آن بیشتر آشنا خواهید شد.
گیاه شناسی گیاه ترشک
ترشک به جنس rumex مربوط بوده و بیش از ۲۰۰ گونه گیاهی دارد که عموما ریشه هایی بلند و برگ های چرم مانند دارند. این گیاه علفی چند سالله بوده و در کشورهای امریکای شمالی و اروپا تحت کشت می باشد. ترشک تک جنسی است و گل های آن به رنگ سبز یا سبز مایل به قرمز است. ارتفاع این گیاه بین ۰.۳ تا یک متر می رسد و ریشه ضخیمی داشته و ساقه آن راست و بدون کرک است.
برگ های گیاه به صورت متناوب و ساده روی ساقه قرار دارد و به شکل بیضی و تیرکمانی هستند. گلها کوچک با پوششی مرکب از شش کاسبرگ به وضع مجتمع به صورت دسته های سه تا ۸ تایی در بخش انتهایی ساقه حضور دارند. گیاه ترشک با اسامی حماض، ساق تروشک، ساق ترشک،ترشه، نیره خراسانی، رومکس، استاک، اوزیل، طوطاق و … شناخته می شود.
ترشک دارای انواع مختلفی از جمله کوهی، شبدری، درشت، میشی، مواج و … می باشد ولی به طور معمول دو نوع متداول از سبزی ترشک با اسامی ترشک فرانسوی و معمولی کوهی وجود دارد که نسخه فرانسوی نسبت به نوع کوهی کمتر تلخ مزه بوده و برگ های گردتر و بلندتری دارد. شایان ذکر است طبع این گیاه سرد و خشک است. ترشک در ایران در مناطق معتدله رویش داشته و آب و هوای سرد را ترجیح می دهد.
از این رو اگر در نواحی گرم و مرطوب کشت شود احتمال ابتلا به بیماری سفیدک پودری بیشتر می شود. گیاه ترشک مقاومت خوبی دارد و از نظر نیاز آبی جزو گیاهانی می باشد که نیاز آبی کمی دارد از ای رو باید در آبیاری آن دقت زیادی صورت گیرد تا محیط رشد آن غرقابی نباشد.
گیاه چند ساله ترشک تا سه سال بازدهی اقتصادی داشته و در مواقعی دیده شده برگ های آن تغییر رنگ می دهد که در این شرایط با اضافه کردن فسفر به خاک این مشکل حل خواهد شد. کشت گیاه ترشک از طریق بذر به صورت مستقیم در زمین اصلی صورت می گیرد.
شایان ذکر است که عملیات کشت این گیاه باید به طور خیلی تنک صورت گیرد. و اگر هدف برداشت گل آن است باید فرایند برداشت در مرحله گل دهی پیش از تشکیل میوه و بذر صورت گیرد. ولی در مقیاس کشت گسترده، هنگامی که ۵۰-۶۰ درصد گل ها باز شوند، برداشت کل خوشه ها اعم از باز شده و باز نشده صورت گرفته و بعد خوشه های جمع شده در سایه در مکان یکه تهویه مناسبی داشته باشد، خشک می کنند.
فواید مصرف ترشک
گیاه ترشک حاوی ویتامین های b12,a,c می باشد و شادی آور است. این گیاه خواص زیادی دارد از جمله:
- بهبود تب، استفراغ، زخم های دهان و حلق؛ خستگی، امراض پوستی، لکه سفید، تصفیه خون
- بهبود دندان درد، سنگ کلیه، میل به خوردن گل در کودکان، کبد، زخم روده، یرقان
- بهبود التهاب گوارشی، ترشحات زنانگی، اسهال خونی، کولیت معده، یبوست
- بهبود اگزما، خارش، سرفه، زگیل، بواسیر، ورم طحال
- ادرار آور، ملین، مقوی، تقویت قوای عمومی، صفرا آور و قابض
- طبع سرد و خشک دارد و به علت دارا بودن ویتامین ث مدر است.
- خنک کننده و تب بر است.
- تصفیه کننده خون و بهبود گواتر(برای بهبود این بیماری ترشک مانند سبزی خوردن در برنامه غذایی استفاده شود).
- برای بهبود بیماری جرب ترشک را پخته و با آرد تخم کتان و پیه بز ضماد درست نموده و در محل عارضه قرار دهند.
- برای بهبود یبوست صد گرم برگ ترشک، ۳۰۰ گرم کاهو، مقداری جعفری خشک را در یک لیتر آب با همراه ۲۰۰ گرم نان برشته سبوس دارد با اندکی ادویه طبخ نموده و هر شب از این سوپ میل شود.
- برای بهبود سفتی رگ ها از ترشک به صورت آش استفاده کنید.
- بهبود بیماری پیسوریازیس
- برای بهبود نارسائی دستگاه دفع ادرار جوشانده ترشک مصرف شود. شایان ذکر است مصرف زیاد گیاه سبب ایجاد سنگ کلیه، مثانه و کیسه صفرا می گردد.
- هضم غذاهای سنگین
- پاک کننده خوبی بوده و اگر چند برگ آن را در شیشه روغنی قرار دهید و روی آن آب ریزید روغن شیشه را پاک می کند.
- برای پاکسازی لکه جوهر از لباس چند برگ تازه ترشک را روی لکه بمالید بعد با صابون شستشو دهید. این کار را چندبار تکرار تا کاملا تمیز شود.
- برای پایین آوردن فشار خون ترشک سبزی خوبی است. همچنین کاهنده چربی خون هم می باشد.
- برای تسکین کمر درد دمکرده دانه ترشک استفاده شود.
- برای سفت شدن پوست صورت برگ ترشک را له کرده و با عرق رازیانه ترکیب نموده و ضماد را روی صورت قرار دهید.
- بهبود کم خونی با مصرف روزانه سه فنجان دمکرده ریشه ترشک
- بهبود یرقان با دمکرده ریشه
- برای تقویت معده از برگ ترشک به عنوان سبزی به صورت مداوم استفاده شود.
- مقوی کبد است.
- برای بهبود زخم معده ترشک را پخته و با سماق میل شود.
- بهبود زگیل
- مصرف ترشک مقاومت بدن به بیماری ها را بالا می برد.
- بهبود ورم لثه و دندان که ناشی از کمبود ویتامین ث است.
- اشتها آور، تصفیه کننده و هضم کننده بسیار خوبی است.
- به خاطر خواص تصفیه کنندگی گیاه ترشک برای جوش های موضعی و پوستی مفید می باشد.
چند نکته:
- از پخت این گیاه در ظروف مسی خودداری شود زیرا سبب بروز مسمومیت می گردد.
- افرادی که درد مفصل یا نقرس دارند نباید این گیاه را مصرف کنند.
- افرادی که اسید اوریک دارند نباید از این گیاه استفاده کنند.
- افراط در خوردن گیاه ترشک برای کلیه مضر است.
از همراهی شما با این مطلب کمال تشکر را داریم و همچنین پیشنهاد می شود در صورت تمایل برای اطلاع از خواص گیاهان دارویی دیگر مانند خواص خارشتر، خواص خارخاسک و خواص گیاه پاغازه روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا
