دسته ها
چهارشنبه ۱۶ آبان ۱۴۰۳

اعتماد به نفس غیر منطقی دارای چه معایبی است؟

  • شیوا فهیمی
  • ۸ خرداد ۱۴۰۱
  • ۰

اعتماد به نفس غیر منطقی به مفهوم اغراق در توانایی ها و شایستگی ها می باشد و سبب شده افراد به امور خطرناک دست بزنند. با این نوشتار از آرگا همراه ما باشید.

منظور از اعتماد به نفس غیر منطقی تفکرات مبالغه آمیزی است که فرد نسبت به خود دارد و عامل اساسی هر موفقیتی را خود می داند. در این نوشتار به این موضوع و معایب آن می پردازیم. با ما همراه باشید.

عوامل ایجاد اعتماد به نفس غیر منطقی

اگرچه تشویق افراد به افزایش اعتماد به نفس کار خوبی است اما گاه تداوم اعتماد به نفس سبب ایجاد یک اعتماد به نفس غیر منطقی می شود که منجر شده افراد به کارهای خطرناک دست بزنند. این نوع اعتماد به نفس به معنای اغراق در توانایی ها و شایستگی های خود می باشد.

به عبارت دیگر فرد با اعتماد به نفس غیرمنطقی و غیر واقع بینانه تفکری مبالغه آمیز در مورد خود دارد و خود را عامل اصلی هر موفقیتی می داند. به طور مثال حضور خود در شرکت را عامل اساسی کسب میزان سود بالای شرکت دانسته و آن را به تلاش و توانایی های خود مرتبط می سازد. حتی معتقد است بدون حضور وی شرکت حتما با مشکل روبرو می شود.

حتما شما هم از این نوع اعتماد به نفس های غیر واقع بینانه، زیاد در اطرافیان خود مشاهده نموده اید. در ادامه مطلب با عوامل و معایب بروز این نوع اعتماد به نفس بیشتر آشنا می شوید.

عوامل ایجاد اعتماد به نفس غیرواقع بینانه

جالب است بدانید که افراد با اعتماد به نفس غیر منطقی و غیر واقع بینانه یک شبه و ناگهانی دچار این سندرم نمی شوند؛ بلکه ریشه به تجربه های قبلی و موفقیت های مداوم آن ها داشته و تدریجا در فرد ایجاد می شود. «من فوق العاده مهم هستم، من برترم، من مورد تحسین همه هستم، باید به من احترام بگذارند» این ها از تصوراتی است که در چنین افرادی ایجاد شده و به بیان ساده تر یک دید از بالا به پایین نسبت به دیگران دارند و همه را مستحق سرزنش و توهین می دانند.

نکته قابل توجه این است که تفاوت بین افراد با اعتماد به نفس واقعی و اعتماد به نفس غیر منطقی این است که افراد با اعتماد به نفس واقعی هرگز دیگران را تحقیر یا سرزنش نمی کنند. بلکه خیرخواه و یاری دهنده سایرین می باشند و در جهت رفاه دیگران هم تلاش نموده و برای آن ها ارزش قائل می شوند.

از عوامل ایجاد اعتماد به نفس غیر منطقی باید به تجارب آسیب زای دوره کودکی مثل بدرفتاری های جسمی/جنسی، عزت نفس ضعیف، شیوه فرزند پروری والدین و عوامل محیطی خطرساز اشاره کرد. سوالی که مطرح می شود این است که چطور عزت نفس سبب اعتماد به نفس غیر واقع بینانه می گردد؟

عزت نفس خودپنداره هایی است که فرد بر اساس ارزیابی های خود و دیگران حاصل می کند. حال ممکن است منفی یا مثبت باشد. در این نوشتار عزت نفس شکننده یا منفی منظور بحث می باشد. هنگامی که اطمینان دارید در کاری موفق می شوید، به احتمال قوی در آن سو گام برمی دارید.

هم اعتماد به نفس واقعی و هم اعتماد به نفس بیش از حد می توانند باعث افزایش انگیزه و عزت نفس گردند. اعتماد به نفس غیر واقع بینانه با پدیده های روانشناختی همچون برتری توهمی و اثر دانینگ کروگر ارتباط دارد. این موضوع با ریسک پذیری سالم تفاوت دارد . جایی که افراد از محدودیت ها و ریسک های احتمالی شان آگاه می باشند.

افرادی که اعتماد به نفس غیر واقع بینانه دارند بر این باورند که همه چیزهایی که باید درباره مسئله مدنظر بدانند را دانسته و به توانایی هایشان برای مدیریت این شرایط اطمینان دارند. حتی مواقعی که بدون شک، مهارت، تجربه و گاه هوش انجام این کار را ندارند.

در تستی که دانینگ و شاگردان جاستین کروگر پایه ریزی نمودند، دانش آموزانی که عملکرد تحصیلی شان را بیش از اندازه تخمین زدند، امتیاز کمتری کسب کردند. در جهان شرکتی افراد غیر منطقی با اعتماد به نفس نتیجه های متفاوتی به دست می آورند. از یک سو آن ها می توانند اغلب درها را باز نموده و حتی از نردبان بالا روند.

با توجه به این که این طور به نظر می رسد آن ها می دانند درباره چه صحبت می کنند، سایرین ممکن است به آنها تکیه نمایند و آن ها را مسئول نموده و به منابع شان اعتماد کنند. با این وجود به علت ناتوانی در ارزیابی دقیق شرایط، گاهی مواقع ممکن است پروژه هایی را که روی آن مشغول هستند به خطر انداخته یا سرمایه را به هدر دهند. از یک سو ممکن است کارآفرین هم بشوند.

مشخصات افراد با اعتماد به نفس منفی

برای دانستن مشخصات چنین افرادی باید به کودکی آن ها سفر کرد و به دنبال عواملی بود که سبب عزت نفس یا به نوعی اعتماد به نفس منفی وی شده اند. از جمله این عوامل می توان تجارب پی در پی موفقیت را اشاره کرد که توسط والدین بیش از اندازه مورد تشویق و توجه قرار گرفته اند و این تصور واهی را در فرزندشان ایجاد کرده اند که برتر و بهترین می باشد و هیچ کس نمی تواند با وی رقابت نماید و او تنها برنده میدان می باشد.

از سوی دیگر در نوع ارزیابی والدین نیز می توان عوامل اعتماد به نفس منفی یا غیرواقع بینانه را پیدا نمود. والدین سختگیری که برای موفقیت و پیشرفت معیارهای کامل و بی عیب را انتخاب نموده اند و سعی و رفتار فرزندشان را با آن ها ارزیابی می کنند. کودکی که موفق نشود مطابق معیارهای والدین خود به موفقیت برسد با تحقیر و تنبیه و سرزنش مواجه می شود.

این عاملی مهم در بروز عزت نفس شکننده و خودپنداری های منفی فرد می گردد. در بزرگسالی نیز برای جبران و حفظ عزت نفس آسیب دیده خود به راهکارهای ناسازگاری نظیر مبالغه در موفقیت هایش، تحقیر تلاش و دستاوردهای دیگران، اهانت به دیگران، حس برتری شخصی، مقصر جلوه دادن سایرین، خود را لایق تحسین و تمجید دانستن و … رو می آورد.

جالب است بدانید اعتماد به نفس منفی و غیر واقع بینانه و عزت نفس ضعیف ملاک های اصلی در دسته بندی و تشخیص افراد خودشیفته در اختلال شخصیتی می باشد. از مشخصات افراد این چنینی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

۱. خوش بین غیر واقعی هستند:

این افراد با تعصب خوش بینی خود بر این باورند که بعید است با رویدادهای منفی چه در زندگی شخصی و چه زندگی کاری روبرو شوند. از این رو ممکن است به خود و اطرافیان شان آسیب هایی وارد نمایند.

۲. توهم کنترل دارند:

افراد با اعتماد به نفس غیر واقع بینانه تمایل دارند طوری رفتار نمایند که انگار بر همه مسائل کنترل بیشتری دارند. این حس کاذب از دلایلی است که غالبا سبب شکست برنامه ریزی آن ها می شود.

۳.حس کاذب منحصر به فرد بودن را دارند:

معمولا این افراد تصور می کنند صفات شخصیتی آن ها منحصر به فرد بوده در حالی که حقیقت ندارد. آن ها بر این باورند مسائلی که برای سایرین چالش برانگیز می باشد به لطف ویژگی های به ظاهر منحصر به فردی که دارند برای آن ها ساده است.

۴. زمان را دست کم می گیرند:

افراد با اعتماد به نفس منفی و غیر واقع بینانه تمایل داشته که زمان لازم برای انجام وظایف شان را دست کم بگیرند. به ویژه برای کارهای پیچیده و بلند مدت این موضوع صدق می کند.

با این تفاسیر آیا این افراد مورد تحسین مردم قرار می گیرند یا از آن ها دوری می کنند؟ در پاسخ باید گفت طبق پژوهش ها به صورت کلی اعتماد به نفس ممکن است سبب ایجاد موقعیت اجتماعی بالاتر شود. از سویی اظهارات بیش از حد مثبت درباره خود فقط زمانی مفید می باشد که علتی برای باور غلط بودن آنها پیدا نشود.

به این ترتیب افزایش خودباوری و اعتماد به نفس برای مصاحبه شغلی احتمالا خوب بوده و داشتن شواهدی برای حمایت از ادعاهایتان بهترین نتیجه را در پی دارد.

اعتماد به نفس غیر واقع بینانه چه معایبی دارد؟

اعتماد به  نفس غیر واقع بینانه با پیامدهای منفی از جمله طرد شدن، تنهایی، انزوا، زندگی زناشویی ناسازگار، و روابط بین فردی ناموفق می گردد. در این بین باید به عواقب این موضوع در تک فرزندان و نوجوانان اشاره نمود. والدین اغلب تک فرزند خود را لوس و نازپرورده تربیت نموده به نحوی که همه نیازهای او به محبت، توجه و پاداش را بی درنگ برآورده می نمایند.

فردی که در چنین خانواده ای بزرگ می شود هیچ کس را قابل رقابت با خودش نمی داند و همواره خواهان برتری و در صدر بودن است. دیگران باید نیاز وی را به تمجید و توجه برطرف نموده در غیر این صورت آن ها را طرد و مورد سرزنش قرار می دهد. دیگران نیز چنین فردی را پر توقع و خودخواه می دانند به طوری که تنها خودش را لایق برتری دانسته و دیگران را لایق بی ارزش شدن می داند.

اعتماد به نفس غیر منطقی در بین نوجوانان مسئله بسیار مهمی بوده که در برخی از آن ها مشاهده می شود. دوره نوجوانی با بلوغ شروع شده و به یک سری تغییرات فکری و روحی خاتمه می یابد. این دوره در نوع خود می تواند خطرساز و زمینه ساز اعتماد به نفس منفی و کاذب در نوجوان شود.

از جمله این که تصور همه توانی ایجاد می شود. در این تصور نوجوان خود را سرشار از قدرتی لاینحل و جادویی می داند که جسارت اجرای کارهای پرهیجان و خطرناک را به همراه دارد. ولی در حقیقت با موانعی روبرو می شود که با تصور وی منافات داشته و خودپنداره اش را خدشه دار می نماید.

این موضوع می تواند عامل آسیب های دوره نوجوانی مانند مصرف مواد، رابطه جنسی نامشروع؛ رانندگی پرخطر و رفتارهای هیجانی افراطی پرریسک را سبب شود. همچنین در این دوره تماشاگران خیالی، نوجوان و رفتارهای وی را نظاره گر شده و او تصور می کند نباید مرتکب خطا و اشتباه گردد.

در این حالت ارزیابی های منفی دیگران را به دنبال دارد. نوجوان که چیزی به عنوان شکست و ناکامی برای خود تعریف نکرده اگر اشتباهی مرتکب شود با یاس و ناامیدی مواجه می شود که برای جبران آن به تحقیر و سرزنش دیگران روی می آورد و آن ها عامل شکست خود می داند. وی خود را شایسته بهترین ها می داند نه شکست و باخت.

بنابراین ضرورت دارد که برای مقابله با اعتماد به نفس غیر واقع بینانه به راهکارهایی از جمله مشاوره روانشناسی، متخصص و مشاور خانواده روی آورد تا در این زمینه بهبود حاصل شده و باروهای سالم و سازگار جایگزین باورهای غلط و به نوعی خودشیفتگی گردد. در صورت تمایل برای اطلاع از راهکارهای تقویت اعتماد به نفس روی لینک کلیک کنید.

منبع : آرگا

مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *