به طور کلی یکی از اصلی ترین مشکلات گیاهان که ممکن است حتی برای باغبانان حرفه ای نیز اتفاق بیفتد پوسیدگی ریشه گیاه به خاطر آبیاری بیش از حد است. از آنجایی که پوسیدگی ریشه به خاطر پنهان بودن ریشه های گیاه درون خاک از چشم ها پنهان می شود بایستی از بروز آن جلوگیری نمایید و در صورت مشاهده هر گونه علائم پوسیدگی سریعا اقدام به درمان نمایید.
جلوگیری از پوسیدگی ریشه گیاه
از آنجایی که بسیاری از گیاهان برای رشد نیاز به آب دارند رخی از افراد گمان کرده اند که آبیاری بیشتر از حد معمول به گیاهان گلدانی باعث رویش بهتر آن خواهد شد اما بایستی بدانید که آبدهی بیش از اندازه به گیاهان خانگی و دارویی و همچنین دیگر گیاهان گلدانی یکی از بزرگ ترین علل مشکلاتی است که صاحبان گیاهان آپارتمانی با آن مواجه هستند.
بهتر است بدانید آب خیلی زیاد معمولا رشد نامطلوبی را در بستر خاک گلدان ایجاد خواهد کرد که خطرناک ترین آن ظاهر شدن پوسیدگی ریشه ها خواهد بود. در واقع پوسیدگی ریشه را می توان قاتل خاموش گیاهان دانست که اغلب بدون هیچ جلب توجهی به مراحل وخیم خود خواهد رسید.
توجه داشته باشید که به زبان ساده تر پوسیدگی ریشه گندیدن و پوسیدگی ریشه های گیاه به خاطر نبود اکسیژن در بستر خاک است. دقیقا مانند انسان ها که غوطه ور شدن درون آب و دسترسی بسیار کم ریشه ها به اکسیژن موجب خفگی و غرق شدنشان می شود.
علائم پوسیدگی ریشه گیاهان:
جالب است بدانید که چالش پوسیدگی ریشه گیاهان در اغلب موارد نامشهود ماندنش است زیرا این پوسیدگی در قسمت زیرین خاک که غیر قابل دید هستند در شبکه ریشه رخ خواهد داد. در واقع زمانی که بیماری در شاخ و برگ گیاه مشهود شود بسیار تشدید یافته است.
با این حال اولین نشانه دیداری پوسیدگی ریشه گیاهان معمولا در ریشه خود گیاه پدیدار خواهد شد در حالی که عفونت قارچی باعث می شود تا ریشه های سالم، طبیعی، محکم و سفید با تعداد زیادی ریشه غذارسان به ریشه های وارفته به رنگ قهوه ای یا مایل به قرمز مبدل گردند.
معمولا وقتی پوسیدگی ریشه گیاهان گسترش پیدا می کند برگ های آن نیز شروع به زرد شدن، پژمرده شدن و پلاسیده شدن می کنند و سپس از حال می روند. دقت داشته باشید زمانی که این نشانه ها درون برگ رویت می شوند قطعا مشکل فراتر از آن خواهد بود که اطلاع پذیر باشد و به عبارتی کل گیاه در خطر است.
همچنین در موارد افراطی نیز وقتی که تمامی شرایط آماده است دمای سرد و خاک خیس و پوسیدگی ریشه می تواند در عرض چندین هفته گل گیاه سالم را نابود سازد.
درمان پوسیدگی ریشه گیاهان:
به طور کلی موثرترین درمان برای بیماری پوسیدگی ریشه گیاه، کاشت مجدد گیاه آسیب دیده درون خاک تازه است. اگر زود متوجه این پوسیدگی شدید بایستی سریعا گیاه تان را به گلدان جدید انتقال دهید و تا حد امکان خاک آلوده ریشه ها را با تکان های آرام جدا نمایید و سپس گیاه را درون خاک تازه و تمیز گلدان کشت نمایید.
شما می توانید برای درمان ریشه گیاهان خود از گونه های مفید همزیستی قارچ ریشه به خاک اضافه نمایید و یا به ریشه های سالم پودر سولفور یا دارچین و یا یک ضد قارچ طبیعی بپاشید تا به پیشگیری از آلودگی مجدد کمک نماید. معمولا همزیستی مفید قارچ ریشه با ایجاد محیطی ناسازگار برای قارچ ها و باکتری های ناخواسته پیش از آلوده کردن گیاهان آن ها را از بین خواهد برد.
در واقع سولفور با قابلیت اسیدی کردن خاک برخی از مواد مغذی را درون خاک کاهش داده و در مقابل منبع غذایی پاتوژن ها را محدود خواهد کرد.
با این حال اگر پوسیدگی ریشه های گیاهتان به شدت گسترش یافته است قطعا بهترین روش برای درمان آن نادیده گرفتن کل گیاه و شروع از اول است. به این صورت که می توانید گیاه آلوده را با استفاده از قیچی ضدعفونی شده هرس نمایید و تنها بخش های سالم گیاه را نگه دارید و به خاک تازه انتقال دهید.
توجه داشته باشید که اگر کل شبکه ریشه از دست رفت بایستی تکه های ساقه و برگ را از شاخ و برگ سالم برداشته و سعی در تکثیر گیاه جدید داشته باشید.
روش های جلوگیری از پوسیدگی ریشه گیاه:
به طور کلی بدون تردید و به جای مجبور بودن به اقدام سریع برای درمان پوسیدگی ریشه گیاهان، یکی از بهترین اقدامات آگاهی داشتن از اصول جلوگیری از پوسیدگی ریشه گیاه و تلاش فراوان برای پیشگیری آن است. به صراحت می توان گفت که زهکشی مناسب با حفظ نسبت صحیحی از آب و اکسیژن در ناحیه ریشه قطعا کلید پیشگیری از پوسیدگی ریشه ها خواهد بود.
معمولا توصیه می شود که به منظور جلوگیری از پوسیدگی ریشه گیاه تان از ساختار خاک های مناسب استفاده نمایید و به هیچ وجه از خاک معمولی باغ برای گلهای آپارتمانی و گلدانی استفاده ننمایید. زیرا این نوع خاک به راحتی درون گلدان فشرده شده و تمام اکسیژن ناحیه ریشه را خارج خواهد کرد.
اگر گیاهی دارید که مدام در معرض پوسیدگی ریشه است بایستی آن را در بسترهایی قرار دهید که میزان الیاف نارگیل، ورمیکولیت یا پرلیت بیشتری در آن است تا زهکشی را بهبود ببخشد.
علاوه بر نوع خاک گیاهان آپارتمانی بایستی اطمینان حاصل نمایید که سوراخ هایی برای زهکشی در قسمت پایینی گلدان وجود دارند. چنانچه گلدان شما این سوراخ ها را نداشت می توانید با دریل خودتان سوراخ هایی به ته گلدان اضافه نمایید. در این روند مراقب باشید از تیغه مته مناسب استفاده نمایید.
معمولا کار با گلدان های فلزی و پلاستیکی راحت تر است که با این حال اگر از تیغ مته مخصوص سنگ تراشی استفاده نکنید ممکن است گلدان های سرامیکی و سفالی ترک بخورند.
همچنین گاهی اوقات نیز لازم است از گلدانی استفاده نمایید که سوراخ های زهکشی ندارد یا نمی توان چیزی به آن اضافه کرد. در این ماوقع شما بایستی یک گلدان دوتایی ایجاد کنید تا زهکشی خوبی انجام شود. توصیه می شود که گیاهتان را در گلدانی با قطر کمتر از گلدان بدون زهکشی بکارید.
به این صورت که آن را در کف گلدان بزرگ تر چیزی مانند سنگ قرار دهید و سپس گلدان کوچک تر را درون آن قرار دهید. معمولا این کار فضای بین کف دو گلدان به گلدان کوچک تر امکان تخلیه درون گلدان بزرگتر را خواهد داد.
بر اساس تحقیقات انجام شده پر کردن کف گلدان با یک لایه سنگ یا سنگریزه برای ایجاد یک لایه زهکش کار نادرستی است زیرا این فرآیند به جای کمک به زهکشی مانع آن خواهد شد. همانطور که می دانید آب با جاذبه از طریق خاک به سمت پایین حرکت می کند اما وقتی به لایه ای از سنگ ریزه مواجه می شود از حرکت می ایستد. در این مواقع توصیه می شود که تمام خاک داخلی گلدان را پس از اینکه به لایه زهکشی برسد با آب پر کنید تا این لایه زهکشی را دردسر ساز و نه مفید سازد.
اگر در زیر گلدان گیاهتان برای جمع آوری آب اضافی از زیرگلدانی استفاده می کنید حتما اطمینان حاصل کنید که هر بار پس از آبیاری گیاه آن ها را خاکی می کنید. به هیچ وجه اجازه ندهید که گیاه درون آب قرار بگیرد.
در نهایت مهم ترین جنبه پیشگیری از پوسیدگی ریشه گیاه، آبیاری دقیق و منظم گیاهان است. در واقع بهتر است برای اغلب گیاهان اجازه دهید تا سطوح بالایی خاک پیش از آبیاری به خوبی خشک شود. این موضوع به ویژه در ماه های سرد زمستان که گیاه در خواب است و رشد کاهش یافته ای دارد از اهمیت خاصی برخوردار خواهد بود.
منبع : آرگا
