به طور کلی گل دم شیر از دسته گیاهان دارویی و معطر است که عمدتا در رویشگاه های طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور مانند دماوند یافت می شود و به دلیل اصول کاشت و نگهداری راحتی که دارد مورد توجه بسیاری از پرورش دهندگان گل و گیاه قرار گرفته است.
آشنایی با نحوه نگهداری از گل دم شیر
بهتر است بدانید که گل دم شیر از دسته گیاهان بومی نواحی کوهستانی و مرتفع کشور مانند دماوند است که اغلب از آن در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین امروزه این گیاه به دلیل خواص زیادی که دارد در سراسر دنیا یافت می شود. گل دم شیر یکی از قدیمی گیاهان مورد استفاده یشتر است که تئوفراست در آثار خود از این گیاه نام برده و خواص درمانی آن را شرح داده است. در طب سنتی نیز اغلب کشور های غربی از این گیاه به عنوان ضد تشنج، قابض، خلط آور، اشتها آور و مقوی نام برده شده است. نام این گیاه زیبا از زبان یونانی گرفته شده و به معنی دم شیر خواهد بود. گل دم شیر به عنوان گیاه دارویی، تاریخچه ای طولانی دارد زیرا ماما ها از این گیاه برای پیشگیری از عفونت های رحمی استفاده می کنند و در طب گیاهی نیز از گل و برگ این گیاه استفاده خواهد شد. در حال حاضر در بسیاری از منابع علمی معتبر از پیکره رویشی دم شیر به عنوان دارو یاد شده و مواد موثره آن آرام بخش، خواب آور و مدر بوده و باعث کاهش فشار خون و درمان بیماری های قلبی می شود. ارتفاع این گیاه با توجه به شرایط اقلیمی محل رویش متفاوت و بین ۵۰ الی ۱۵۰ سانتی متر است. ساقه مستقیم، منشعب، چهار گوش و کم و بیش تو خالی است و برگ ها نیز به صورت متقابل روی ساقه قرار گرفته اند. برگ هایی پایینی گیاه نسبت به برگ هایی بالایی بزرگ تر هستند و طول برگ ها نیز ۶ الی ۱۰ سانتی متر و کم و بیش پهن بوده و دارای ۵ الی ۷ بریدگی خواهد بود. اغلب دمبرگ های برگ پایینی نسبت به برگ های بالایی بلندتر است و برگ های بالایی و میانی کوچکتر و طول آن ها به دو الی چهار سانتی متر می رسد.
دستورالعمل کاشت گل دم شیر:
توجه داشته باشید که اوایل فصل بهار یا نیمه دوم اسفندماه زمان مناسبی برای کاشت بذر در خزانه هوای آزاد و یا خزانه زیر پلاستیک است. نشاء های حاصل را می توانید در فصل پاییز همان سال به زمین اصلی انتقال دهید. همچنین اواخر اردیبهشت ماه زمان مناسبی برای تکثیر رویشی دم شیر است.
توصیه می شود که فاصله ردیف های کشت گیاه دم شیر بین ۵۰ الی ۷۰ سانتی متر و فاصله دو بوته در روی ردیف را ۳۰ الی ۴۰ در نظر بگیرید.
بهتر است بدانید که معمولا کاشت دم شیر توسط بذر و یا از طریق رویشی صورت می گیرد. کشت دوم این گیاه نیز توسط بذر به صورت غیر مستقیم انجام خواهد شد.
در این روش بایستی بذور را در زمان مناسب در خزانه هوای آزاد یا زیر پلاستیک کشت نمایید و از آنجایی که رویش بذرهای کشت شده در خزانه هوای آزاد به کندی صورت می گیرد و تنها تعداد کمی از آن ها سبز خواهند شد که به همین خاطر توصیه می شود از خزانه زیر پلاستیک برای ازدیاد بذور استفاده نمایید.
برای تولید نشاء در هر هکتار زمین شما نیاز به ۵.۱ تا ۲ کیلوگرم بذر با کیفیت خواهید داشت. برای تکثیر این گیاه می توانید در زمان مناسب اقدام به تقسیم قطعات ریشه ها نمایید.
پس از خارج کردن بوته های دو الی سه ساله، سالم و عاری از هر گونه آلودگی قارچی یا باکتریایی از خاک آن ها را به قطعات مناسب تقسیم و در زمین اصل کشت نمایید.
برای سطوح گسترده کشت نوصیه می شود که از ماشین های نشاء کار برای انتخاب بوته ها به زمین اصلی استفاده نمایید و تقریبا برای هر هکتار نیاز به ۳۷ تا ۴۰ هزار بوته نیاز خواهید داشت.
دستتورالعمل برداشت:
به طور کلی برداشت پیکر رویشی گیاهان یک ساله کافی نخواهد بود و از این رو توصیه می شود از سال دوم رویش نسبت به برداشت محصول اقدام نمایید. بسیاری از گیاهان در مرحله گلدهی از مناسب ترین کمیت و کیفیت مواد موثره برخوردار خواهند بود و از سال دوم رشد می توانید دو مرتبه در سال آن را برداشت نمایید. مرحله اول برداشت بایستی در اواخر خردادماه و مرحله اواسط شهریور ماه انجام شود.
دقت داشته باشید که کیفیت گیاهان برداشت شده در مرحله دوم مناسب نیست و به همین خاطر توصیه می شود محصول هر دو مرحله را برداشت نمایید و سپس به اقدام به استخراج مواد موثره کنید.
بهتر است بدانید که معمولا برداشت پیکره رویشی در سطوح کوچک با دست و توسط داس انجام می شود در حالی که در سطح وسیع برداشت محصول تنها با ماشین های مخصوص امکان پذیر است.
شرایط مورد نیاز برای مراقبت از گیاه:
همانطور که می دانید تمامی گیاهان برای اینکه بتوانند روند رشد خود را به خوبی طی کنند نیاز به شرایطی خواهند داشت که در ادامه سعی داریم به بیان برخی از آن ها بپردازیم:
آبیاری:
به صراحت می توان گفت که گل دم شیر برای رشد ایده آل نیاز به آبیاری متوسط دارد و نباید سطح بستر آن را غرقابی نمایید زیرا با پوسیدگی ریشه گیاه مواجه خواهید شد. همچنین توصیه می شود در فاصله دو آبیاری اجازه دهید تا سطح بستر به صورت کامل خشک شود و سپس اقدام به آبیاری نمایید.
نور و دما:
توجه داشته باشید که بازه دمایی ایده آل برای کاشت گیاه دم شیر بین ۱۶ تا منفی ۳ درجه سانتی گراد خواهد بود. در مورد نور مورد نیاز گیاه هم می توان گفت که دم شیر آفتاب کامل و نیمه سایه را برای رشد ترجیح می دهد و چنانچه آن را در معرض نور مستقیم خورشید قرار دهید به تدریج با پژمردگی و ریزش برگ هایش مواجه خواهید شد.
خاک:
توصیه می شود که برای نگهداری از بستر گل دم شیر از ترکیب خاک های شنی، ماسه ای و آهکی استفاده نمایید و به این نکته دقت داشته باشید که بستر گیاه حتما دارای زهکشی مناسب باشد.
همچنین در ادامه پیشنهاد می شود که با کلیک بر روی لینک های مقابل با مطالب گیاهان مناسب آشپزخانه و همچنین گیاهان مناسب راه پله نیز آشنا شوید.
منبع : آرگا
