دسته ها
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

آزمایش نیفتی (سل فری) راهنمای تشخیص سلامت جنین و اختلالات کروموزومی

  • منصوره رمضان زاده
  • ۱۸ خرداد ۱۴۰۰
  • ۰

آزمایش نیفتی نوعی تست غیر تهاجمی بوده که خطر و آسیبی برای مادر و جنین به همراه ندارد و به منظور تحلیل و بررسی اطلاعات ژنتیکی موجود در DNA جنین انجام می گیرد که از این طریق می توان ناهنجاری ها و اختلالات موجود را غربالگری نمود.

از جمله آزمایشاتی که در دوران حاملگی انجام می گیرد تست سل فری یا نیفتی می باشد که نوعی تست غربالگری به حساب می آید. این نوع تست اطلاعات و داده های مهمی در رابطه با وضعیت سلامتی جنین به منظور انجام تصمیمات به موقع در اختیار پزشک مورد نظر قرار می دهد و در آن از یک نمونه خون مادر برای شناسایی استفاده می شود. در همین راستا سعی داریم در این مطلب به جهت آشنایی شما عزیزان درباره نحوه و زمان انجام آزمایش نیفتی و مزایای و کاربردهای آن به بررسی بپردازیم.

آزمایش نیفتی در بارداری

در این نوع آزمایش خون قسمت هایی از DNA جنین که از طریق جفت به جریان خون مادر ورود پیدا کرده مورد بررسی قرار داده می شود. آزمایش نیفتی برای تمامی انواع و موارد دوران حاملگی همچون بارداری دوقلو، لقاح خارج از رحم و بارداری با تخمک اهدایی قابل اجرا می باشد.

شرایط انجام تست سل فری

این نوع تست را می توان در آغاز هفته دهم حاملگی انجام داد. در طول این نوع غربالگری نمونه ای از خون مادر می گیرند و به آزمایشگاه می فرستند. در آن جا دی ان ای مادر و جنین را از نمونه خون جداسازی کرده و مورد بررسی قرار می دهند. اغلب نتیجه آزمایش نیفتی در طول ۵ الی ۷ روز پس از انجام خون گیری قابل دسترسی می باشد. نتایج بدست آمده امکان دارد به صورت مثبت یا منفی یا به شکل پرخطر و کم خطر گزارش گردد.

در صورتی که نتایج تست نشان دهنده قرار گرفتن جنین در معرض خطر ایجاد ناهنجاری کروموزومی باشد به منظور اثبات نهایی بایستی آزمایش آمینوسنتز انجام گیرد. متاسفانه اختلالات کروموزومی قابلیت اصلاح ندارند و در صورت شناسایی باید تصمیم گرفته شود که بارداری ادامه یابد یا جنین سقط گردد.

خطرات آزمایش نیفتی

شرایط انجام تست NIPT

  • بهترین کار این است که پیش از انجام آزمایش آب و غذا به مقدار لازم میل شود و حالت ناشتا نداشته باشید.
  • برای انجام آزمایش فقط ۱۰ سی سی از خون مادر داخل لوله های streck گرفته خواهد شد.
  • این نوع آزمایش از هفته دهم بارداری به بعد قابل اجرا می باشد.
  • استفاده از داروهایی همچون آسپرین که موجب رقیق شدن خون می شوند امکان دارد موجب ایجاد اختلال در آزمایش گردد به همین دلیل بهتر است که از حدود دو روز پیش از انجام آزمایش این نوع داروها استفاده نشوند.
  • مدت زمان نتایج آزمایش حدود ۵ الی ۱۰ روز طول می کشد.

مزایای تست سل فری در بارداری

  •  آرون گروپس
  •  مبل و میز

دلایل انجام آزمایش

آزمایش نیفتی روشی بسیار مطمئن با حساسیت بالا بوده که برای غربالگری بعضی عوارض انجام می گیرد، در واقع از طریق این نوع تست می توان سندروم دان و چند نوع عارضه کروموزومی دیگر را در طی هفته ۱۱ حاملگی یا پس از آن شناسایی نمود. انواع اختلالات و ناهنجاری های شایعی که می توان از طریق این نوع آزمایش تشخیص داد شامل :

  • سندروم داون
  • سندروم پاتو
  • سندروم ادواردز
  • سندروم ترنر

این نوع تست غربالگری اغلب اختلالات کروموزومی را شناسایی می کند ولی قدرت تشخیص آن به اندازه تست هایی همچون آمنیوسنتز نمی باشد. در واقع این آزمایش نمی تواند ناهنجاری ژنتیکی همچون فیبروز کیستی، تالاسمی یا کم خونی داسی شکل را شناسایی کند. می توان گفت از طریق این نوع آزمایش خون غیرتهاجمی می توان جنسیت جنین را تشخیص داد.

محدودیت های تست نیفتی در بارداری

موارد کاربرد آزمایش NIPT

  • زنان بارداری که نتیجه آزمایش غربالگری آن ها مثبت واقع شده است.
  • افرادی که سابقه پیشین بارداری با ناهنجاری کروموزومی دارند.
  • مادرانی که سن بالای ۳۵ سال دارند.
  • شخصی که از راه IVF حامله شده و یا قبلا سقط جنین متوالی داشته است.
  • مادران بارداری که در تشخیص های سونوگرافی به صورت پرخطر شناسایی شده اند.
  • این نوع آزمایش در جایگاه یک تست غربالگری با میزان تشخیص بسیار زیاد برای افرادی که نمی خواهند مقدار ریسک منفی کاذب در شیوه های رایج غربالگری را قبول کنند.
  • این نوع تست برای مواقعی که کشت سلولی با شکست رو به رو می شود انتخاب مناسبی می باشد.
  • گزینه مناسبی در جایگاه یک تست تاییدی برای مادرانی بوده که توانایی قبول کردن خطر شیوه های تهاجمی را ندارند و یا از طریقه نمونه گرفتن در روش های معمول تهاجمی ترس دارند.

فواید انجام تست

  • این نوع آزمایش به دلیل این که یک نوع تست غیرتهاجمی بوده برای انجام آن تنها به چند میلی لیتر از خون مادر نیاز است.
  • زمان تشخیص آن سریع بوده و از هفته دهم بارداری قابل اجرا می باشد که این محدوده زمانی به تصمیم گیری بهتر کمک زیادی می کند و جواب دهی آن حدود ۷ الی ۱۴ روز آماده می گردد که ویژگی مهم آن تشخیص دقیق سن حاملگی قبل از انجام آزماش می باشد.
  • این نوع آزمایش بسیار حساس بوده و میزان صحت بالایی دارد به طوری که تحقیقات انجام شده بر روی مجموعه هایی بزرگ خصوصیت و حساسیت بیش از ۹۹ درصد را نشان داده است.

مزایای آزمایش سل فری

محدودیت ها و معایب آزمایش سل فری

  • این نوع تست همچنان یک شیوه غربالگری و نه تشخیص به حساب می آید و پاسخ مثبت آن بایستی حتما بوسیله شیوه های تشخیصی دیگر مورد تایید قرار گفته شود.
  • در بارداری دوقلو میزان دقت و حساسیت آزمایش کمتر از وضعیت عادی می باشد.
  • نتایج تست منفی در خانم های باردار نمی تواند به شکل ۱۰۰ درصد نشانگر حاملگی کاملا سالم باشد.
  • این نوع تست برای بارداری های کمتر از ۱۰ هفته و چند قلویی قابلیت گزارش ندارد.
  • در بارداری های سه قلو و بالاتر اجرای این تست قابل انجام نمی باشد.
  • با وجود حساسیت و خصوصیت بسیار بالای تشخیص با DNA آزاد جنینی این شیوه جانشین خوبی برای تشخیص های قبل از تولید توسط سلول های بافت جنین و یا آمنیوسنتز نمی باشد.
  • در زنانی که میزان وزن آن ها بالاتر از ۱۰۰ کیلوگرم می باشد امکان عدم پاسخگویی تست خیلی بالاتر می باشد.

دلایل انجام آزمایش نیفتی

  • اگر چه نتایج این نوع آزمایش میزان دقت زیادی دارد اما تمامی ناهنجاری های مربوط به جفت، مادر، موازیسم جنین و یا موارد دیگر شناسایی نمی شود.
  • در بعضی از اشخاص میزان DNA آزاد جنین در خون بسیار اندک می باشد و در مواردی حتی با تکرار آزمایش نیز نمی توان نتایج خوبی بدست آورد به همین خاطر همیشه بایستی به این مطلب نیز توجه خاصی داشت.

خطرات و عوارض آزمایش

این نوع تست غربالگری پیش از زایمان هیچ نوع خطری از لحاظ جسمی برای مادر و جنین ایجاد نکرده و در حالی که این آزمایش امکان دارد موجب استرس شود ولی قادر است به فرد کمک کند تا از انجام آزمایش های تهاجمی، درمان و یا نظارت بیشتر در دوران حاملگی خود ممانعت نماید.

به یاد داشته باشید که با این حال غربالگری دی‌ان‌ای سل فری قادر نمی باشد همه وضعیت کروموزومی یا ژنتیکی را مورد بررسی قرار دهد و برخی اوقات احتیاج به شناسایی دقیق تر تست های تهاجمی دارد.

طریقه انجام تست سل فری

در این مطلب شما عزیزان را با شرایط و موارد کاربرد آزمایش نیفتی و معایب و مزایای آن آشنا کردیم که امیدواریم از آن نهایت استفاده را برده باشید.

منبع : آرگا


مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *