مرکز تمام واکنش های بدن چه ارادی و چه غیر ارادی مغز می باشد که از سلول های عصبی تشکیل شده است و به صورت طبیعی از راه فعالیت های الکتریکی با هم در ارتباط هستند که در برخی موارد در عملکرد آن اختلالات ایجاد می شود که در این صورت فرد دچار تشنج می شود و این تغییر باعث می شود واکنش های شدید هیجانی بروز کند که در اکثر موارد با از دست رفتن کنترل بدن و لرزش شدید همراه می باشد که حتی تشنج های خفیف نیز از بروز یک مشکل خطرناک در بدن خبر می دهند بنابراین تشخیص آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در ادامه به معرفی روش های درمان تشنج می پردازیم.
علایم، علل و روش های درمان تشنج
تشنج دارای انواع مختلفی است و بنا به دلایل مختلفی نیز بروز می کند و همچنین همراه با نشانه هایی نیز می باشد که روش های بهبود آن عبارتند از :
دارو درمانی
دارو های مختلفی به منظور برطرف کردن بیماری صرع و تشنج وجود دارند که به سن بیمار، نوع تشنج، عوارض جانبی، هزینه های دارویی و همچنین پایبندی به مصرف دارو بستگی دارد که اگر فرد ابتلا به تشنج در بیمارستان بستری باشد داروهایی از راه تزریق وریدی برای فرد تجویز خواهد شد که البته دارو ها در منزل نیز به شکل قرص، کپسول، قطره یا اسپری و شربت استفاده می شوند و یا به شکل مقعدی استعمال می شود که حتما باید دارو ها طبق نظر پزشک و به موقع استفاده شوند و به منظور میزان تاثیر گذاری دارو ها بر روی فرد مبتلا به تشنج آزمایش هایی انجام داده می شود که عبارتند از : آزمایش خون، آزمایش ادرار و الکتروانسفالوگرام.
تحریک عصب واگ
عصب واگ در حقیقت بلندترین عصب مغزی است که از ساقه مغز تا اندام های داخلی شکم ادامه دارد این روش درمان تنها برای آن دسته از افرادی مناسب است که به مدت دوازده سال از داشتن صرع جزئی رنج می برند و با هیچ روش درمانی دیگر بهبود پیدا نکرده اند، در این روش به منظور کنترل صرع از عصب واگ که بزرگترین عصب گردنی محسوب می شود به مغز پالس های کوچک انرژی ارسال می شود که طی یک عمل جراحی در دیواره قفسه سینه یک باطری کوچک گذاشته می شود، در زیر پوست سیم های کوچکی از باطری به سمت عصب واگ می روند و باطری به منظور ارسال پالس های انرژی در هر چند دقیقه یک بار به مغز برنامه ریزی می شود و هنگامی که فرد احساس وقوع صرع کند با نگه داشتن یک مگنت کوچک بر روی باطری آن را فعال می کند که در اکثر موارد این روش به جلوگیری از صرع کمک می کند.
روش بیو فیدیک
در این روش درمانی، سنسور های الکترونیکی را روی پوست فرد بیمار قرار می دهند تا به صورت غیر مستقیم میزان فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک ارزیابی شود، حال متخصصان با بررسی میزان فعالیت های سیستم عصبی سمپاتیک به بیمار کمک می کنند تا آگاهی بیشتری نسبت به وضعیت بدن خود پیدا کنند، این روش به منظور آموزش برای شناسایی و درک علائم هشدار تشنج و بکارگیری اقدامات پیشگیرانه موثر است.
رژیم غذایی کتوژنیک
رژیم کتوژنیک یک نوع رژیم غذایی با ویژگی های منحصر به فرد است که می تواند موجب بهبود برخی از انواع صرع شود، این رژیم از درصد چربی بالا و مقدار کمی کربوهیدرات برخوردار است و استفاده از این رژیم برای بهبود بیماری صرع در همه سنین کاربرد دارد.
استفاده از گیاهان دارویی و مواد مغذی
استفاده از گیاهان دارویی بیشتر جنبه پیشگیرانه و مکمل دارد و تاثیر آنها اغلب در طولانی مدت به میزان دوز مناسب آشکار می شود، البته باید از مصرف خودسرانه داروهای گیاهی اجتناب شود، از انواع گیاهان دارویی برای بهبود تشنج می توان به دمنوش گیاه کاوا، ریشه سنیل الطیب، بابونه و عصاره گل ساعتی اشاره کرد که این دارو با افزایش فواصل بین تشنج ها و نیز ایجاد آرامش ذهن و کنترل تشنج موثر واقع شوند. البته توجه داشته باشید که گیاهانی همچون جنسینگ و چینکو می توانند وضعیت تشنج را وخیم تر و بدتر کنند.
مصرف مواد مغذی همچون امگا۳، منیزیم، تیامین، ویتامین B6 و ویتامین E نیز می توانند در کنترل تشنج موثر و مفید باشند.
طب سوزنی
بر اساس برخی مطالعات انجام گرفته در این زمینه؛ طب سوزنی برای بهبود تشنج می تواند موثر و امیدوار کننده باشد، البته از نظر عده ای از محققان این نوع درمان کاملا بی اثر است و همچنان ابهامات زیادی در رابطه با تاثیرات این روش درمانی وجود دارد.
عمل جراحی
از دیگر روش های موثر به منظور بهبود بیماری تشنج است که برای آن دسته از افرادی که با دارو ها درمان نمی شوند و همچنین فرد به تشنجی مبتلا است که همیشه در یک نقطه از مغز شروع می شود از این نوع روش استفاده می شود.
آشنایی با انواع تشنج :
تشنج غیر صرعی : این نوع تشنج به علت آسیب هایی از جمله وارد شدن ضربه به سر یا بیماری رخ می دهد که در زمان بهبود بیماری این گروه از تشنج نیز درمان خواهد شد.
تشنج جزئی: این گروه از تشنج هنگامی که شخص به بیماری صرع دچار شود اتفاق می افتد که در این وضعیت بیمار به صورت مداوم به تشنج دچار می شود که این نوع تشنج فقط در یک سمت مغز رخ می دهد به همین دلیل تنها یک سمت بدن به تشنج گرفتار می شود که این تشنج با نام های دیگر از جمله : تشنج فوکال، جکسونین و لوب گیجگاهی نیز شناخته شده است.
تشنج گسترده : این نوع تشنج هر دو سمت مغز را به خود گرفتار می کند به همین خاطر هر دو سمت بدن به تشنج دچار می شود که این تشنج دارای دو گروه از تشنج صرع بزرگ و تونیک کلونیک است که در اکثر موارد در افراد مبتلا به صرع رخ می دهد و نوع دیگر تشنج گسترده، تشنج صرع کوچک می باشد، تشنج گسترده دارای نشانه های فیزیکی کمی هستند و زمان درگیری با آن برای چند ثانیه به طول می انجامد و به خاطر پنهان بودن علایم امکان دارد اطرافیان بیمار قادر به کمک کردن به او در طول مدت حمله نباشند.
بررسی نشانه های تشنج
امکان دارد فرد مبتلا دو نوع تشنج را از جمله جزئی و گسترده به شکل همزمان تجربه نماید و یا پشت سر هم رخ دهند و به مدت چند ثانیه تا پانزده دقیقه طول بکشد که در برخی موارد پیش از شروع حمله تشنج امکان دارد در فرد علایم زیر بروز کند که عبارتند از:
- احساس گیجی
- احساس ناراحتی در معده
- احساس ترس یا نگرانی ناگهانی
- لرزش بازو و پاها
- سردرد
- از دست دادن هوشیاری
- اسپاسم غیر قابل کنترل ماهیچه ها
- خروج آب دهان به شکل کف آلود
- احساس مزه عجیب در دهان
- به هم فشرده شدن دندان ها
- افتادن
- ایجاد صدای غیر طبیعی
- حرکت ناگهانی و سریع چشم ها
- گاز گرفتن زبان
- تغییر ناگهانی در خلق و خو
- از دست دادن کنترل مثانه
علل بروز تشنج
تشنج می توانید بنا به دلایل مختلفی در فرد بروز کند و در حقیقت هر مشکلی که سبب ایجاد آسیب مغزی شود امکان دارد باعث بروز تشنج در فرد نیز شود که برخی از این علت ها عبارتند از:
- گاز گرفتگی یا گزیدگی
- ترک ناگهانی الکل
- عفونت های مغزی چون مننژیت
- خفگی
- استعمال نادرست و مصرف خود سرانه دارو ها
- داشتن نقص در قسمتی از مغز در زمان تولد
- ترک ناگهانی یک دارو
- شوک الکترولیتی
- عدم تعادل در الکترولیت بدن
- فشار خون بالا
- صرع
- ترومای سر
- تب شدید
- پایین بودن شدید قند خون
- اختلال در عملکرد کبد یا کلیه
- آسیب به سر
البته تشنج می تواند ارثی نیز باشد از این رو، پزشک تان را در صورت داشتن این مشکل در خانواده تان در جریان بگذارید که بروز بعضی تشنج ها به خصوص در کودکان امکان دارد بنا به دلایل ناشناخته ای بروز کند.
روش های تشخیص تشنج
- آزمایش خون
- الکتروانسفالوگرام (EEG)
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی)
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن یا اسکن CAT)
- پونکسیون کمری (نخاع)
عوارض تشنج
اگر این بیماری برطرف نشود در نتیجه نشانه های آن تشدید می یابد و همچنین مدت زمان حمله نیز افزایش پیدا می کند و گاهی اوقات امکان دارد فرد به کما برود و در نهایت منجر به مرگ فرد مبتلا شود همچنین افتادن و ضربه های که بر اثر افتادن به فرد وارد می شود نیز از دیگر عوارض تشنج می باشد از این رو، بهتر است افراد که به صرع مبتلا هستند به منظور اطلاع به اطرافیان و کمک رسانی به موقع دست بند مخصوص هشدار دهنده این بیماری را به همراه داشته باشند.
امیدواریم مطالعه مطلب گفته شده برای شما دوستان عزیز مفید و سودمند بوده باشد و در مورد تشنج اطلاعات کافی به دست آورده باشید در پایان پیشنهاد می کنیم به منظور آشنایی با علایم تشنج و همه چیز در مورد تشنج در کودکان بر روی لینک مورد نظر کلیک نمایید.
منبع : آرگا
