عوارض زایمان زودرس و پیامدهای منفی که برای مادر و نوزاد دارد

ممکن است برخی از مادران بنا به دلایلی نوزاد خود را قبل و یا حتی بعد از موعد مقرر به دنیا بیاورند. متولد شدن نوزاد پیش از موعد مقرر دارای عوارض و مشکلاتی و برای کودک و همچنین مادر خواهد بود. امروزه زایمان پیش از موعد نسبت به گذشته افزایش داشته است. در این مطلب به بررسی این موضوع و عوارض زایمان زودرس می پردازیم.

بررسی عوارض زایمان زودرس

یکی از مهمترین مسائل و دغدغه ها در والدین به ویژه مادران تولد زود تز از موعد نوزادشان است. مادر نگرانی های زیادی در باره رشد و تکامل نیافتن نوزاد در زایمان زودرس دارد. کامل نشدن رشد نوزاد باعث پایین بودن مقاوت بدن و ایمنی بدن شده و ابتلا به بیماری ها و عفونت ها را بیشتر می کند. و در برخی موارد خطر مرگ نوزاد را به همراه دارد. نوزادان زود متولد شده در گروه نوزادان نارس قرار گرفته و در هفته اول تولد ۶ برابر و در سال اول تولد ۳ برابر بیشتر از نوزادان معمولی آسیب پذیر تر بوده و با مرگ رو به رو می شوند. مشکلات تنفسی و احتمال ابتلا به اختلالات تنفسی در این نوع از نوزادان بیشتر می باشد. زایمان زودرس عوارض و مشکلات بیشتری به همراه دارد. در ادامه این مطلب با زایمان زودرس و عوارض آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

عوارض زایمان پیش از موعد

مهمترین و شایع ترین عوارض زایمان زودرس عبارتند از:

• تنظیمات دمایی نوزاد:

نوزادانی که زودتر از موئد متولد می شوند بسیار کوچک بوده و نمی توانند خود را به خوبی گرم نگه دارند. کمب.د چربی در بدن و نسبت زیاد وزن پوست به بدن در نوزاد باعث می شود تا بدن تحت تاثیر قرار گرفته و نتواند گرم شود. نوزاد بعد از تولد زود هنگام در دستگاه و محفظه ی nicu نگهداری می شود تا گرم بماند. نوزاد تا وقتی که بتواند دمای بدنش را تنظیم کند در دستگاه باقی خواهد ماند.

• مشکلات تنفس:

نوزادان نارس دارای ریه نابالغ هستند و به همین جهت دارای نوعی مشکل تنفسی می باشند که در این نوزادان بلافاصله بعد از تولد ماسک اکسیژن یا انتوباسیون (کمک یک لوله برای تنفس) استفاده می شود.بیشتر نوزادانی که زودتر به دنیا می آیند حتی در هفته ۳۵ ام، فاقد ماده فعال سطحی هستند. ماده فعال سطحی، ماده ای است در شش ها که کیسه های تنفسی را باز نگه خواهد داشت. این موضوع در نوزادانی که قبل از هفته ۳۰ ام متولد می شوند بیشتر بوده است. مشکلی که در آن نوزاد به طور متناوب یا آپنه نفس می کشد از عوارض شایع در کودکان نارس می باشد. این مشکل اغلب کودکان بدنیا آمده قبل از هفته ۳۴ ام را تحت تاثیر قرار می دهد.

• مشکلات تغذیه:

نوزادانی که قبل از هفته ۳۲ ام متولد می شوند، نیاز به غذای کمکی برای رشد دارند. کودک برای رشد کافی به مکیدن و قورت دادن نیاز داشته که تا هفته ۳۲ ام تکامل نمی یابد. شیر مادر یکی از بهترین موارد تغذیه نوزادان است که این موضوع در کودکان نارس مفید تر و واجب تر خواهد بود.

• عفونت:

سیستم ایمنی نوزادان نابالغ بوده و بیشتر در معرض آسیب های آلودگی از طریق زایمان یا nicu قرار می گیرند. یکی از بیماری های مهم که در هفته های اول بعد از تولد در نوزادان اتفاق می افتد nec بوده که بسیار خطرناک است. دلیل بروز این بیماری به طور مشخص عنوان نشده است و تنها راه محافظت کودک از آن تغذیه با شیر مادر است.

• مشکل در قلب:

یکی از مشکلات دیگر در زایمان زود رس برای نوزادان آرتروسکوپی مجاری عروقی است که در آن بین رگ های خونی و قلب باز است. این مشکل با دارو و یا عمل جراحی برطرف می شود.

• مشکلات مغزی:

یکی دیگر از عوارض زایمان زود رس احتمال وقوع خونریزی مغزی در نوزادان است که برای نوزادان متولد شده در قبل از هفته ۲۸ ام احتمال بیشتری دارد. بعضی از خونریزیهای مغزی خفیف بوده و خود به خود بهبود می یابند ولی بعضی دیگر منجر به آسیب های مهمی مغزی به نوزاد می شوند.

• مشکلات بینایی:

همه نوزادانی که قبل از هفته ۳۰ ام متولد می شوند و یا وزن کمتر از ۱۵۰۰ گرم دارند، تحت رتینوپاتی زودرس غربال خواهند شد. در این نوزادان ممکن است رگ های خونی چشم از شبکیه چشم جدا شده باشد که در صورت درمان نشدن باعث کوری نوزاد می شود.

زایمان زود رس به چه زمانی گفته می شود

تقسم بندی های جدید در این مورد اینگونه است که نوزادانی که قبل از هفته ۳۷ متولد شوند تولد زود هنگامی داشته اند. زایمان در هفته های ۳۷ تا ۳۹ Early term یعنی ابتدای مراحل پایانی نامیده می شود که بدون دلیل علمی و مشخص نباید انجام پذیرد.

مشکلات نوزادانی که در هفته ۳۶ ام بدنیا می آیند

تولد نوزاد در زمان طبیعی خود بسیار بهتر بوده و با عارضه ای همراه نخواهد بود. اما برخی از مادران بنا به دلایلی مجبور به بدنیا آوردن نوزادشان در هفته ۳۶ ام ازز بارداریی هستند که این زمان دارای عوارضی برای نوزاد خواهد بود. برخی از این عوارض و خطرات احتمالی زایمان زودرس در این دوره عبارتند از:

• سپسیس
• یرقان
• وزن پایین در زمان تولد
• آرتروسکوپی مجاری عروقی
• دشواری در تنظیم دمای بدن
• تاخیر در رشد و نیاز به مواردد خاص
• مرگ

اقدامات پزشکی در زمان تشخیص زایمان زودرس

اگر مادر بارداری در وضعیت زایمان زودرس قرار گرفته باشد پزشک یا ماما بر حسب موقعیت مادر و نوزاد مادر زیر را اجرا خواهند کرد:

• به تاخیر انداختن زایمان با دارو که ممکن است نتیجه بخش نباشد.
• تجویز آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت، با پاره شدن کیسه آب زودتر از موعد احتمال بروز عفونت بیشتر خواهد بود.
• تجویز داروی استروئید به مادر برای آماده کردن شش های کودک در زمان تولد.
• درمان مشکلات پزشکی مادر که باعث زایمان زودرس می شود.
• در صورت بی خطر بودن زایمان برای نوزاد و مادر این کار را انجام می دهند.

• در برخی موارد پزشک ممکن است مجبور شود زایمان زودرس را متوقف کند.
• زایمان زودرس در هفته های ۳۵ ام تا ۳۶ ام بدون تاخیر انجام می گیرد. این دوران خطر کمتری برای نوزاد خواهد داشت.
• در زایمان زودرسی که امکان توقف نداشته باشد اکثر مادران می توانند نوزاد خود را به شکل طبیعی به دنیا بیاورند. اما اگر سلامت مادر یا کودک در خطر باشد باید سزارین انجام شود.

روشهای پیشگیری از زایمان زودرس

دریافت مراقبت های پیشگیرانه سریع و مناسب پیش از تولد، می تواند احتمال تولد نوزاد زودرس را کاهش دهد، در ادامه مطلب بالا در خصوص عوارض زایمان زودرس در زیر با برخی از  اقدامات موثر و مهم پیشگیرانه آشنا می شوید :

داشتن برنامه غذایی سالم پیش از بارداری و در حین آن بسیار اهمیت دارد، لازم است مقدار زیادی غلات کامل، سبزیجات، پروتئین های بدون چربی و میوه مصرف کنید، مصرف مکمل های اسید فولیک و کلسیم نیز مفید می باشد.

روزانه مقدار زیادی آب بنوشید، مقدار توصیه شده برای این منظور ۸ لیوان در روز است، اما در صورتی که ورزش می کنید، بدن به مقدار آب بیشتری نیاز دارد.

آسپرین را باید به شکل روزانه و از سه ماهه اول شروع کنید، در صورت داشتن فشار خون و یا سابقه زایمان زودرس، ممکن است پزشک تجویز روزانه ۶۰ تا ۸۰ میلی گرم آسپرین نماید.

کشیدن سیگار را ترک کنید و از مصرف دارو های غیرمجاز خودداری کنید، مصرف این دارو ها در دوران بارداری می تواند خطر بیشتری برای نقص های هنگام تولد برای نوزاد و سقط جنین به همراه داشته باشد.

از انجام کارها و مواردی که منجر به ایجاد عفونت می شوند؛ همچون مدفوع گربه، تماس با گوسفند، گاو و حیوانات این چنینی دوری کنید.

بین بارداری های خود حداقل ۱۸ ماه فاصله بیندازید.

استرس خود را کاهش دهید، برای این منظور می توانید از مدیتیشن، یوگا و سایر تمرینات کششی کمک بگیرید.

در صورتی که نگران زایمان زودرس خود هستید با پزشک تان مشورت کنید، پزشک می تواند با پیشنهاد دادن اقدامات پیشگیرانه دیگر به شما در کاهش خطر کمک نماید.

به طور کلی طیف وسیعی از عوامل خطر و شرایط زمینه ای وجود دارد که احتمال وقوع زایمان زودرس را افزایش می دهد؛ راهکار های مختلفی از جمله جلوگیری از عفونت، رژیم غذایی سالم، رفع استرس و حفظ وزن برای کاهش خطر زایمان پیش از موعد وجود دارد، ولی در صورتی که دچار زایمان پیش از موعد شدید، روشهای درمانی مختلف می توانند به آماده سازی کودک برای زندگی خارج از رحم کمک نمایند.

منبع : آرگا