همه چیز درباره ابر کومولوس (کومه ای) و نحوه تشکیل این ابر

ابرها یکی از اصلی ترین مراحل چرخه ی تولید آب بر روی زمین بشمار می روند. همیشه ابرها را در آسمان به اشکال مختلفی می بینیم که بسیار جذاب و جالب هستند. باید بدانید که ابرها انواع مختلفی دارند که در پیش بینی وضعیت آب و هوا بسیار موثرند. در این مقاله شما را با ابرهای کومولوس یا کومه ای و ویژگی های آن آشنا می کنیم.

ابر کومولوس و چگونگی تشکیل آن

همانطور که گفتیم ابرها نقش حیاتی در چرخه ی تولید آب در زمین دارند. قبل از بررسی ابرهای کومولوس بهتر است با مفهوم ابر و انواع آن آشنا شویم.

ابر چیست؟

ابرها توده ای متراکم از بخار هستند که در قسمت های پایینی و میانی اتمسفر به وجود می آیند. این توده ی متراکم بخار در واقع عنصر های تشکیل دهنده مایعات بر روی زمین است. ابر ها در زمین از بخار آب به وجود آمده اند. ابرها از حرکت عمودی این توده های مرطوب شکل می گیرند. به زبان ساده تر وقتی هوای گرم و مرطوب به ارتفاعات بالاتر می رود کم کم سرد شده و فشرده می شود که این فشرده گی ابرها را به وجود می آورد.

انواع ابر

ابر ها انواع مختلفی دارند که در نامگذاری آنها از کلمات لاتین که ریشه یونانی دارند کمک گرفته شده است. از انواع ابر می توان به موارد زیر را نام برد.

•  کومولوس
•  کومولونیمبوس
•  آلتوکومولوس
•  استراتوس
• نیمیواستراتوس
•  آلتو استراتوس
• سیروس
• سیرواستراتوس
• سیروکومولوس
• استراتوکومولوس
• پیروکومولوس
• فراکنوکومولو
• فراکتواستراتوس

ابرهای کومولوس یا کومه ای

کومولوس ها ابرهایی پرز دار و ضخیم هستند که در جهت عمودی پیشرفت می کنند و به اصطلاح علمی در ارتفاعات عمق دارند. قسمت بالایی آن ها شبیه به گنبد، گل کلم و یا انبوهی از پنبه است و در قسمت پایین یا قاعده تقریبا افقی هستند. اگر قسمت پایینی ابرها به هم متصل شوند سطحی کاملا صاف و مسطح را به وجود می آورند. در پیدایش این ابرها گرم شدن زمین نقش اساسی دارد، این ابرها در طول روز به وجود می آیند و علت وجود آن ها جریان های روزانه هم برداری است. زمانی که خورشید به آن ها بتابد وسط ابر روشن و اطرافش تیره دیده می شود و زمانی که این ابرها در مقابل خورشید قرار گرفته باشند وسط آن ها تاریک و اطرافشان روشن می شود.

کومولوس ها اصولا در هنگام صبح دیده می شوند و در طول روز به تعدادشان اضافه می شود. بیشترین رشد آن ها در ساعت های اولیه بعدازظهر بر روی خشکی اتفاق می افتد و با شروع شب از بین می روند. اختلافات مکانی نیز در رشد این ابرها تاثیر گذارند. این ابرها بیشتر به روی شنزارها، شهرها و مزارع خشک شکل می گیرند. این در حالی است که بر روی دریاها و جنگل ها به خاطر وجود هوای نسبتا سرد رشد ضعیفی خواهند داشت. زمانی که رطوبت و نم و همچنین حرکات بالا در هوا زیاد نباشد وجود این ابر نشانه ی هوای نسبتا خوب است. اما در حالت عکس، ممکن است با رگبار همراه باشد. این ابرها در ارتفاعات پایین شکل می گیرند که گاهی ممکن است در تفاع ۳۰۰ تا ۳۵۰ فوتی هم شکل بگیرند. قله این ابر ها ممکن است تا بالای ۱۸ هزار متری جو برسد.

روند شکل گیری کومولوس

کومولوس ها مثل سایر ابرها به خاطر تراکم بخار آب در بالای سطح زمین شکل می گیرند. فرایند همرفت است که باعث تشکیل این نوع ابر می شود. در فرایند همرفتی هوای گرم در جو بالا رفته و بالاخره سرد شده و به پایین باز می گردد. سرد شدن هوا با سرعت ۱۰ C° بر کیلومتر انجام می گیرد. در حین اینکه هوا سرد می شود، بخار آب نامرئی که در آن وجود دارد متراکم شده و قطرات مایع ابر شکل می گیرد. در این شکل گیری هر چه رطوبت موجود در هوا بیشتر باشد زیر پایه ابر کمتر می شود، چون رطوبت زیاد باعث می شود تراکم در ارتفاع پایین تری اتفاق بیافتد.

انواع مختلف ابرهای کومولوس

در واقع کومولوس ها به خاطر گستره عمودی چشمگیرشان معروفند اما ویژگی های در آن ها وجود دارد که انواع مختلف کومولوس را از هم جدا می کند. ابرهای کومولوس گاهی اوقات به شکل ردیفی و یا به صورت ابرهای تکی شبیه به گل کلم ظاهر می شوند که تمایل به بارندگی دارند اما در بیشتر مواقع بارشی ندارند و در حال حرکت هستند که به آن ها ابرهای کومولونیمبوس گفته می شود که بسیار سنگین اند. ابرهای دیگری هستند که وسعت عمودی کمی داشته و به کومولوس هومیلیس معروفند. یک سری از این ابرها به خاطر وضعیت آشفته هوا بریده بریده و ناهموارند که کومولوس فراکتوس نامیده شده اند. کومولوس هایی که برجستگی های بزرگی داشته باشند را کومولوس کاستلانوس می نامند. و بالاخره کلاهک کوچک ابری که به روی کومولوس بزرگتر معلق شده کومولوس پیلوس نام گذاری شده است.

نکات جالب توجه درباره ی کومولوس ها

وجود این ابرها در آسمان نشان دهنده شرایط آب و هوایی خوب و یا کاملا بد است.

ممکن است کومولوس ها شکل اولیه دیگر ابرها باشند. مثلا همان طور که ابرهای کومولوس پیش می روند، ممکن است تشکیل کومولونیمبوس را بدهند و ویرانی ایجاد کنند.

این ابرها، ابرهای هوای خوب نیز نامیده می شوند چون عملا دلیل هوای نسبتا پایداراند.

کولوموس ها به طور میانگین بین ارتفاع ۸۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ فوتی شکل می گیرند. ولی همانطور که گفته شد در ارتفاعات پایین نیز دیده می شوند.

کومولوس ها به طور متوسط کمتر از یک ساعت عمر می کنند. که ممکن است بعد از این مدت به کومولونیمبوس تبدیل شده و یا از هم پاشیده شوند.

منبع : آرگا