سونوگرافی nt مخفف کلمات nuchal-translucency به معنای فضای شفاف پشت گردن می باشد؛ در پشت گردن همه جنین ها مایع وجود دارد، اما در جنین های مبتلا به سندرم داون این مقدار مایع بیشتر است. بنابراین با انجام این سونوگرافی در غربالگری اول بسیاری از ناهنجاری های کوروموزمی از جمله سندرم داون شناسایی شده و در صورت وجود چنین مشکلی، پزشک برای تشخیص قطعی دستور تجویز آزمایشات دیگری مانند CVS یا آمینوسنتز را خواهد داد.
آنچه باید درباره سونوگرافی nt بدانید
سونوگرافی nt یکی از انواع سونوگرافی در بارداری است که در اواخر سه ماهه سوم بارداری انجام می گیرد، یعنی در دوره ای که جنین به طور تقریبی بین ۴۵ تا ۸۴ میلی متر می باشد و این آزمایش به منظور بررسی مشکلاتی از قبیل سندرم داون و نیز برخی مشکلات قلبی مادرزادی که احتمال دارد، جنین به آن مبتلا شده باشد، می پردازد.
مقدار nt (مایع شفاف پشت گردن جنین) به مقدار کمتر از ۳.۵ میلی متر در جنینی که در اندازه ۴۵ میلی متر در ۸۴ میلی متر است، استاندارد می باشد، که مقدار nt با رشد جنین بیشتر می شود، جنینی که این مقدار از nt را داشته باشد با خطر کمتری مواجه است، اگر چه میزان بالای nt نیز دلیل بر وجود مشکل نیست. مقدار ۲.۹ میلی متر nt در جنین نیز طبیعی است، اما جنین هایی که nt آنها به مقدار ۶ میلی متر می باشند، در معرض خطر ابتلا به سندرم داون و نیز دیگر ناهنجاری های کوروموزمی می باشند.
امروزه به منظور تشخیص بسیاری از ناهنجاری های مادرزادی از قبیل ابتلا به سندرم داون برای تمام خانوم های باردار انجام سونوگرافی NT تجویز می شود. در صورتی که نتیجه آزمایش بین یک در هزار باشد، یعنی از هر هزار نفر احتمال اینکه یک نفر مبتلا به سندرم داون باشد، وجود دارد و نتیجه آزمایش برای یک در ۵۰ نفر بسیار خطرناک تر است. در صورت احتمال وجود این بیماری، پزشک در خواست آزمایش های تشخیصی بیشتر مانند CVS و آمینوسنتز را خواهد داد، انجام این آزمایش ها برای اطمینان از اینکه جنین سندرم داون نداشته باشد، انجام میشود، هر چند که انجام این آزمایشات، خطراتی همچون سقط جنین را به دنبال دارند.
احتمال ابتلای جنین به سندرم داون برای همه خانم های باردار وجود دارد، به خصوص این احتمال در مادرانی که سن بالایی دارند، بیشتر است. بنابراین در این صورت باید حتما اسکن nt انجام گیرد، ضمن اینکه در کنار آن گرفتن آزمایش خون به منظور محاسبه بتا HCG ضروری می باشد. همانطور که در بالا اشاره کردیم، انجام سونوگرافی nt باید بین هفته های ۱۱ تا ۱۴ بارداری صورت گیرد، زیرا قبل از آن جنین کوچک است و بعد از این مدت نیز، مایع اضافی گردن به دلیل رشد سیستم لنفاوی جنین، جذب شده، بنابراین اسکن دقیق نیست. انجام این سونوگرافی از روی شکم و با استفاده از تجهیزات سونوگرافی انجام می شود، به این صورت که سونوگرافیست مقداری ژل را بر روی شکم مالیده و وسیله ای به نام پروب را روی شکم حرکت می دهد تا بدین شکل، اندازه سر تا انتهای ستون فقرات جنین و سپس مایع پشت گردن وی را اندازه گیری نماید. در این آزمایش، پوست جنین به شکل خط سفید دیده شده و مایع زیر آن به رنگ سیاه ظاهر می شود.
نتایج آزمایش غربالگری NT
سونوگرافی یک روش ایمن به منظور بررسی مشکلات و کسب اطلاعاتی در رابطه با جنین در حال رشد می باشد، پزشک نتایج این آزمایش را به منظور طبیعی بودن مایع موجود در ناحیه پشت گردن جنین مورد بررسی قرار خواهد داد، اگر مقدار آن ۲/۵ میلی متر یا کمتر باشد، طبیعی بوده و اگر از ۲/۵ میلی متر بیشتر باشد، غیر طبیعی است، این سونوگرافی در کنار آزمایش غربالگری خون سه ماهه اول بررسی شده که در این صورت انجام آن دقت بیشتر نیاز دارد، از طریق این سنوگرافی احتمال وجود مشکلات در جنین مشخص خواهد شد، البته نمی توان با قطعیت گفت که جنین مشکل دارد، از این رو برای مطمئن شدن از نتایج دقیق تر باید آزمایش های تشخیصی انجام گیرد.
حال در صورتی که این سونوگرافی مشکلی را نشان دهد به این معنا نیست که حتما جنین دارای مشکل می باشد، دقت این سونوگرافی در تشخیص صحیح اختلالات کروموزومی در زمانی که جنین با اختلال به دنیا آمده باشد، از هر صد جنین مبتلا به سندرم داون، ۷۰ مورد می باشد، حال ترکیب این سونوگرافی و آزمایش خون غربالگری سه ماهه اول این دقت را افزایش داده و به ۸۰ درصد می رساند.
عوامل موثر بر نتیجه آزمایش NT
گاهی مواقع با وجود اینکه جنین هیچگونه مشکلی ندارد، نتایج این سونوگرافی ممکن است احتمال بالایی از وجود برخی مشکلات را داشته باشد که به این حالت نتیجه مثبت کاذب می گویند و یا بالعکس ممکن است نتایج این سونوگرافی حاکی از نبودن مشکلی باشد با وجود اینکه جنین دارای مشکل است که این حالت نیز نتیجه منفی کاذب نامیده می شود، ضمن اینکه امکان دارد برخی عوامل در انجام یا نتیجه این سونوگرافی موثر باشند، در زیر به برخی از عوامل تاثیر گذار در این آزمایش اشاره می کنیم :
- اضافه وزن یا چاقی مفرط مادر باردار
- وجود مدفوع در روده ها
- پایین بودن غیرطبیعی حجم مایع آمنیوتیک
- ناتوانی در دراز کشیدن در طول آزمایش
- قرار گرفتن جنین در حالت های خاص در طول سونوگرافی
- فعالیت بیش از حد جنین
سونوگرافیnt کاربردهای دیگری نیز دارد و از آن برای تعیین سن دقیق جنین و نیز زمان دقیق زایمان و محاسبه سن بارداری استفاده می شود، ضمن اینکه طی انجام این آزمایش وجود یا عدم وجود استخوان بینی جنین نیز بررسی خواهد شد، زیرا یکی از راههای تشخیصی برای پی بردن به ناهنجاری مادرزادی سندرم داون نبود تیغه استخوان بینی می باشد.
منبع : آرگا
