ریحان با نام علمی «Basil» شناخته می شود و گیاهی یکساله از تیره نعناعیان می باشد، نام های دیگر این سبزی در فارسی عبارتند از «شاهِسپَرَم»، «شاهسپرغم» و «نازبو». این گیاه طعم و عطر خاصی دارد و در انواع ریحان سبز و ریحان بنفش یافت می شود. ریحان منبع غنی ویتامین K می باشد. مصرف ریحان در بارداری دارای فواید و عوارضی می باشد، که به مرور آن ها می پردازیم.
وجود ویتامین K در ریحان به پیشگیری به لخته شدن خون کمک می کند و ریسک از دست دادن، بیش از حد خون در هنگام زایمان را کاهش می دهد.
سبزی ریحان در بارداری
منگنز موجود در ریحان در رشد استخوان و غضروف جنین داخل رحم تاثیر گذار می باشد، وجود خواص آنتی اکسیدانی با به حداقل رساندن استرس اکسیداتیو به کاهش آسیب سلولی که ممکن است، در مادران باردار روی دهد، نیز کمک می کند. استرس اکسیداتیو فرایندی است، که در آن رادیکال های آزاد منجر به آسیب رساندن به سلول های بدن می شوند.
مواد معدنی چون ویتامین های C و E فسفر و پتاسیم در تقویت سیستم ایمنی نقش دارند و از مادر و جنین در برابر عفونت ها محافظت می کنند. علاوه بر این وجود فولات در ریحان می تواند، از خطر وجود نقص در هنگام تولد جنین بکاهد. وجود آهن در ریحان موجب می شود، یک منبع عالی برای رفع کم خونی در خانم های باردار باشد و از خستگی های مادران در دوران بارداری بکاهد.
وجود آهن در ریحان موجب می شود، تا به افزایش تعداد گلبول های قرمز خون کمک شود و سطح هموگلوبین مورد نیاز مادر را در سطح نرمال حفظ نماید و در کاهش کم خونی موثر عمل خواهد کرد. خواص ضد التهابی موجود در ریحان در بارداری کمک می کند، تا بسیاری از درد های شایع این دوران برطرف گردند. از خواص دارویی ریحان باید گفت در کاهش کاهش استرس، تنظیم سطح قند خون، تقویت کنندگی ریه نقش دارد و در درمان سرماخوردگی و آنفولانزا موثر می باشد.
ویتامین A
ریحان دارای مقادیر قابل توجهی ویتامین A می باشد، این ویتامین در رشد مناسب جنین تاثیر بسزایی دارد و می تواند، رشد خوب جنین در دوران بارداری را تضمین نماید. همچنین این ویتامینی می تواند، در سلامت قلب، چشم، ریه و توسعه سیستم عصبی مرکزی نوزاد متولد نشده نیز موثر باشد.
منگنز
تقویت سیستم ایمنی
سلامت خون
عوارض
هرچند ریحان در بارداری با مصرف در میزان متعادل، فواید بسیاری دارد، در مقابل مصرف بیش از حد آن می تواند، با بروز عوارض جانبی همراه باشد. یکی از این عوارض می تواند، ناشی از اوژنول، که نوعی روغن در سبزی ریحان است باشد. تحقیقات انجام گرفته نشان می دهد، مصرف بیش از اندازه این ماده می تواند، خطری برای مادر و جنین باشد، چرا که مقادیر بالای این روغن به افزایش ضربان قلب، احساس سوزش در گلو و دهان، کاهش عمق تنفس، بروز تشنج، ایجاد سرگیجه، خون در ادرار و در موارد حاد به کما رفتن فرد را در پی خواهد داشت.
نکته
مصرف سبزی ریحان در بارداری به میزان متعادل بی خطر است و فوایدی نیز خواهد داشت، اما چنانچه در مصرف آن زیاده روی شود، عوارض جانبی برای مادر و جنین به دنبال خواهد داشت، حفظ تعادل در این دوران حساس امری بسیار ضروری می باشد. خانم هایی که در دوران بارداری قرار دارند، پیش از مصرف ریحان باید این سبزی را به درستی و با دقت بسیار بشویند، چرا که احتمال دارد، برگ های ریحان حاوی انگل های مضر و باکتری های مختلفی باشد.
وجود انگل و باکتری در برگ های ریحان می تواند، باعث بروز عفونت های منتقله از غذا چون لیستریوز و توکسوپلاسموز در بدن خانم های باردار شود. در نهایت باید پیش از مصرف ریحان درباره میزان مصرف آن و بی خطر بودن مصرف ریحان برای مادر و جنین از پزشک معالج سوال شود و با توجه به نظر پزشک این سبزی را در برنامه غذایی خود قرار دهید، زیرا برخی از افراد در دوران بارداری ممنوعیت های خاصی دارند.
ریحان در بارداری به دلیل اثر تحریک کننده رحم و سقط آوری و همچنین اثر موتاژنیک ترکیب موجود در روغن فرار آن «استراگل» نباید مصرف شود. مصرف متعادل و کم آن در سبزی خوردن مشکلی ایجا نمی کند، اما به شکل دارویی و دم کرده نباید مورد استفاده قرار بگیرد. مصرف ریحان در دوران شیردهی به دلیل اثر موتاژنیک جزئی فرار آن یعنی استراگل نباید مصرف شود. توصیه می شود، با دمنوش های ممنوع در دوران بارداری که هرگز نباید بنوشید، آشنایی داشته باشید.
موارد منع مصرف
مصرف طولانی مدت مدت ریحان به دلیل پتانسیل اثر سرطان زایی ترکیب استراگل ممنوع می باشد، مصرف این گیاه در اطفال و کودکان نوپا ممنوع است، که دلیل آن جزء سمی استراگل می باشد.
منبع : آرگا
