کاهو پیچ اورست یا کاهو پیچ فردوس نوعی کاهو خوشمزه و ترد است که طرفداران زیادی دارد. این سبزی قابل کشت در بیشتر شرایط آب و هوایی می باشد و می توان در هر فصلی آن را پرورش داد. برای آشنایی با نحوه کاشت کاهو پیچ با ادامه مطلب همراه ما باشید.
نحوه کاشت کاهو پیچ
کاهو پیچ اورست که با اسامی کاهو آیس برگ، کاهو پیج فردوس هم شناخته می شود گیاهی دو ساله می باشد که برگ های صاف و بدون کرک دارد. این گیاه بسیار خوش طعم و توپی شکل بوده و برگ های آن به هم تابیده شده است. کاهوپیچ بسیار ترد است و می توان آن را در انواع سالاد استفاده کرد.
کاهو نخستین بار توسط مصری های باستان از علف هرزی که دانه هایش برای تولید روغن استفاده می شد به دست آمد. رسیدن کاهو پیچ به شدت تحت تاثیر دما می باشد. برای نخستین بار در دهه ۴۰ میلادی این محصول کشف شده و اولین سبزی است که بدون هیچ پژمردگی به دیگر نقاط دنیا هم صادر می شود.
تردی و آبدار بودن کاهو پیچ آن را پرطرفدار کرده است. این گیاه انبارداری بالایی دارد و به علت حمل و نقل در کشتی های بزرگ و درون یخ، به آیس برگ هم شناخته می شود. کاهو پیچ سبزی فصل خنک به شمار می رود و به دمای زیاد حساسیت دارد. به خاطر مصرف بالای کاهو پیچ می توان آن را در همه فصول و در فضای باز یا گلخانه ای کشت کرد.
این سبزی نسبت به سرما، گرما و تغییرات دمایی تقریبا مقاوم بوده و برای کاشت در همه فصول به ویژه پاییز و زمستان مناسب است. برگ های کاهو پیچ درهم پیچیده و فشرده است و رنگ آن سبز ملایم و برخی برگ های میانی کم رنگ تر است. از لحاظ طب قدیم طبع کاهو سرد و مرطوب بوده و برای آن خواص بسیاری بیان شده است.
این سبزی منبع خوبی از ویتامین آ، کا و پتاسیم می باشد و ویتامین آ در برگ های تیره بیشترین میزان را دارد. اگر به کاشت کاهو پیچ علاقمند هستید در ادامه با روش کشت آن آشنا می شوید.
روش کشت کاهو پیچ
در این بخش با روش کاشت کاهو پیچ آشنا می شوید. این گیاه جزو سبزی هایی است که در صورت فراهم بودن شرایط، همانطور که اشاره شد در همه فصول قابل کشت است. در نقاط معتدل و نیمه گرمسیری این گیاه اغلب در پاییز کاشته می شود و در نقاط سردسیر در فصل بهار تحت کشت قرار می گیرد.
از این نظر اگر دوره کاشت و برداشت کاهو پیچ به فصل گرم وارد شود برگها تلخ شده و غیر قابل استفاده می شوند. بر اساس نوع محصول جوانه زنی بین ۵-۸ روز زمان نیاز دارد. از آن جا که رشد کاهو پیچ متوسط می باشد برای رسیدن گل و میوه های آن بایستی ۵۰-۶۰ روز منتظر بود.
به منظور کاشت خانگی کاهو پیچ بهتر است ابتدا بذور آن را به مدت ۲۴ ساعت در آب خیساند تا جوانه زنی تسریع گردد. پس از آماده سازی خاک بذر کاهو را در گودال های نیم سانتی متری با فواصل ۱۰ سانتی متر به شکل خطی بکارید. کاهو باید در مکانی کاشته شود که حداقل ۶ ساعت در روز آفتاب دریافت کند.
خاک گلدان یا محل کشت بایستی نیمه سبک، غنی و با زهکشی بالایی باشد. سطح خاک همیشه مرطوب بوده اما خیس نباشد. برای کاشت کاهو پیچ در گلدان بایستی گلدانی را انتخاب که حداقل ۱۰-۱۵ سانتی متر باشد. بذور را با فواصل ۲-۳ سانتی متر روی گلدان قرار داده و روی آن نیم سانتی متر خاک نرم بریزید و بعد به آرامی آبیاری کنید.
گلدان کاهو پیچ بایستی در محل نورگیر قرار بگیرد و پیش از جوانه زنی همواره خاک تقریبا مرطوب باشد. مراقب باشید خاک خشک نشود. هنگامی که جوانه ها رشد کردند بوته ها را تنک کرده تا فضای بیشتری ایجاد شود. کاهوهای تنک شده را در گلدان دیگری یا در باغچه بکارید.
برای آن که کاهو طعم و کیفیت خوبی داشته باشد بایستی خاک همیشه مرطوب باشد. البته مراقب باشید خیس و غرقابی نشود. اگر هوا گرم باشد گلدان را در سایه قرار دهید. بهتر است کاهو را در بهار یا پاییز که هوا خنک است بکارید. پیش از کاشت نیز زهکشی خوبی برای بستر فراهم شود.
غالبا کاهو خزانه گیری می شود. به این مفهوم که در هر یک متر مربع ۱۰ گرم بذر به صورت یکنواخت روی زمین خزانه پاشیده و هنگامی که بوته ها ۳-۴ برگی شدند آن را به زمین اصلی انتقال می دهند. به طور کلی ۶-۸ هفته این عمل زمان می برد. عمق کاشت سطحی، فواصل بین بوته ها ۳۵-۴۵ سانتی متر و فواصل دو ردیف کاشت ۴۰-۵۰ سانتی متر در نظر بگیرید.
در طی دوره رشد توسط کولتیوارهای تیغه ای به عمق ۵ سانتی متر علف های هرز را حذف کنید. در نهایت توسط یک چاقو تیز یا داس مخصوص کاهو را از ۱-۲ سانتی متری زیر خاک قطع نمایید.
شرایط مورد نیاز برای پرورش کاهو پیچ
در این بخش با شرایط محیطی مورد نیاز برای پرورش کاهو پیچ آشنا می شوید.
دما
میانگین دمای لازم برای رشد بذر کاهو پیچ بین ۱۲-۱۵ درجه سانتی گراد می باشد. در ضمن اگر دما به بیشتر از ۳۰ درجه رسید جوانه زنی متوقف می شود. همانطور که اشاره شد این گیاه به سرما مقاوم بوده و محصول آن در متوسط دمای ۱۰ درجه سانتی گراد در روز و ۵ درجه در شب تشکیل می شود. این سبزی دمای صفر درجه را هم تحمل می کند و دمای پایین تر از صفر سبب شده برگ ها به سمت داخل فرم لوله ای پیدا کنند و سطح برگ تاول مانند و برجسته شود.
به این ترتیب از لحاظ شرایط آب و هوایی کاهو پیچ در منطقه خنک قابل کشت بوده و گرما و خشکی سبب وارد شدن زودهنگام به مرجله گلدهی می شود و کیفیت خوراکی آن کاهش می یابد. به این ترتیب در نواحی گرم کاهو در پاییز و زمستان کاشته شده و در نواحی سرد کاهو در ابتدای بهار کشت می شود.
آبیاری
این گیاه با توجه به حجم کم بوته ولی نیاز آبی تقریبا بالایی دارد. عمل تبخیر در برگ های آن شدیدا صورت می گیرد. از این رو علائم کمبود آب سریعا در کاهو پیچ نمایان می شود و سبب خسارت زیادی می شود. به ویژه کمبود آب سبب خشک شدن حاشیه برگ ها خواهد شد. در نتیجه تمام محصول غیر قابل استفاده و فروش می شود.
نور
کاهو پیچ به نور فراوان نیاز دارد. هر چند این گیاه با نور کامل آفتاب رشد بهتری دارد ولی یکی از سبزی هایی است که اندکی سایه بعد ظهر کیفیتش را بالا می برد. در حقیقت کاهو محصول بهاری بوده و اگر در فصل گرما و در آفتاب پس از ظهر سایه را دریافت نماید رشد آن طولانی خواهد شد.
خاک
کاهو در هر خاکی رویش پیدا می کند اما خاک مناسب برای رشد کاهو پیچ خاک شنی رسی غنی از مواد آلی، ترکیبی از کود حیوانی و خاک برگ یا خاک باغچه است. در ضمن پیش از کاشت کاهو در باغچه می توانید کود حیوانی در سطح خاک پخش کرده و خاک را زیر و رو کنید بعد اقدام به کاشت نمایید.
اگر کاهو در خاک های فقیر کشت شود عملکرد محصول شدیدا کاهش می یابد. کاهو در خاک با پی اچ اسیدی به ندرت می روید. به طور کلی بهترین بستر کاشت برای بذر این سبزی خاک حاصلخیز، شنی، نم دار، رسی، سبک و غنی نظیر خاک باغچه با پی اچ ۵.۵-۶.۵ است. به این ترتیب خاک های اسیدی با پی اچ خنثی مناسب نیستند.
کود
ترکیبی از کودهای آلی مانند خاکبرگ و کود ورمی کمپوست و ضمنا کودهای ماکرو و میکرو به مدت دو هفته یک بار بهترین تغذیه برای این گیاه هستند. باید اشاره کرد کاهو به کود فراوانی نیاز دارد. خاک تحت کشت آن بایستی حاوی مواد آلی پوسیده به اندازه کافی بوده و برای آن که زمین به حد کافی حاصلخیز باشد در اواخر پاییز میزان ۴۰ تن کود حیوانی پوسیده در یک هکتار پخش و شخم بزنید.
دو هفته قبل از کاشت میزان ۴۰۰-۵۰۰ کیلوگرم در هکتار کود ازته در سراسر مزرعه پخش کرده و با چنگک زیر و رو کنید. البته کود ازته هم در دو نوبت نیمی قبل از کشت و نیمی هنگام رویش اضافه شود. کاهو نسبت به کمبود عناصری مثل منگنز، مس، و … واکنش نشان می دهد و نسبت به کمبود کود پتاسیم حساسیت دارد.
برداشت کاهو پیچ
پس از گذشت ۶۰-۷۵ روز از کاشت کاهو پیچ می توان نسبت به برداشت محصول اقدام کرد. نیاز نیست کاهو را از ریشه خارج کنید. بلکه از فاصله ۳ سانتی متری آن را قطع کنید. اگر کاهو دیر برداشت شود برگ ها بد فرم می شوند و بوته به گل می نشیند.
آفات کاهو
رایج ترین آفت این سبزی شته است. شته برگ های ترد و تازه کاهوپیچ را مورد حمله قرار می دهند و در پایین یا تاج گیاه خود را پنهان می کنند. 
چه زمانی برای کاشت کاهو آیس برگ مناسب است؟
بر اساس متفاوت بودن شرایط آب و هوایی در کشور می توان در هر فصلی از سال به کاشت کاهو اقدام کرد و در نواحی که یخبندان وجود دارد در فصل بهار و در نواحی با تابستان خنک به عنوان کشت تابستانه و در مناطق گرمسیر در پاییز و زمستان کاهو پیچ کشت شود.
منبع : آرگا
