مفصل لگن به جز تحمل وزن بدن می تواند وزن بخش بالایی بدن را به اندام تحتانی منتقل کرده و به عنوان نقطه اتصال جهت متصل کردن عضلات اندام تحتانی و تنه نقش دارد. اگر مایلید با ساختار و آناتومی لگن آشنا شوید با ادامه مطلب همراه ما باشید.
آشنایی با ساختار و آناتومی لگن
مفصل لگن(pelvis) جزو حیاتی ترین و پیچیده ترین مفاصل بدن انسان به شمار می رود. ساختار لگن، یک ساختمان حلقوی می باشد که سبب اتصال اندام های فوقانی به اندام های تحتانی می گردد. ساختمان لگن که در میانه بدن انسان واقع است، از قسمت پایین به استخوان های ران و از قسمت بالا به ستون فقرات متصل شده است.
وظیفه و مسئولیت اصلی ساختمان لگن، تحمل و انتقال وزن از بخش فوقانی یا همان بالا تنه بدن، به اندام های تحتانی بدن می باشد. در ادامه مطلب قصد داریم به آناتومی و ساختار لگن بپردازیم تا با ساختمان این اندام بدن بیشتر آشنا شوید.
استخوان لگن
لگن انسان از بخش استخوانی، حفره لگن، کف لگن و پرینه کل گرفته است، در ضمن سیستم گوارش، اندام تولید مثل، عضلات و رگ های زیادی در داخل لگن جای دارند. استخوان لگن بدن انسان از اتصال سه استخوان شکل پیدا کرده است. دو استخوان شبیه به هم با اسامی استخوان‌های بی نام و یک استخوان به اسم ساکروم.
از قرار گرفتن این استخوان ها در کنار یکدیگر حفره ای به اسم حفره استابولم تشکیل شده است. به استخوان لگن، لگن خاصره نیز اطلاق می شود. به عبارتی لگن خاصره بخش میانی بدن انسان، مابین شکم(ستون فقرات) و ران ها قرار گرفته است.
همانطور که اشاره شد استخوان لگن به جز از تحمل وزن بدن، می تواند وزن قسمت بالایی بدن را به اندام تحتانی منتقل کند و به عنوان نقطه اتصال جهت متصل نمودن عضلات اندام تحتانی و تنه عمل نماید. هنگام نشستن همه وزن بدن به طور مستقیم از طریق لگن به سطح انتقال می یابد. به جز این موارد، لگن از احشاء لگن و شکم محافظت می کند و مفصل ران در لگن مهم ترین بخش در حرکت می باشد.
ساختار لگن
به طور کلی آناتومی یا ساختار لگن از سه استخوان تشکیل شده است، دو استخوان تشکیل دهنده لگن، کاملا شبیه به هم بوده و به طور قرینه مقابل هم، قرار گرفته اند. این استخوان ها به صورت نیم دایره بوده که وقتی کنار هم قرار می گیرند، سبب تشکیل یک ساختمان حلقوی می گردند. اسم علمی این استخوان ها، استخوان بی نام یا innominate bone می باشد.
این دو استخوان هم شکل، در بخش جلویی بدن نزدیک هم قرار گرفته و موجب تشکیل یک مفصل بدنی می شوند. اسم علمی این مفصل، symphydid pubis می باشد. استخوان های بی نام از سه بخش اصلی ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس تشکیل شده اند. در سنین کمتر این سه بخش اصلی در واقع سه استخوان جدا از یکدیگر بوده که در بین آن ها صفحه رشد حضور داشته و با رشد کودک و رسیدن به سن بلوغ، این سه استخوان به هم متصل شده و استخوان بی نام را به وجود می آورند.
ناحیه بالایی و تنه لگن از حفره لگن (بخشی که از اتصال استخوان ها به هم ایجاد شده است)، کف لگن، زیر حفره لگن و پرینه که زیر کف لگن می باشد شکل پیدا کرده است. اسکلت لگن در ناحیه پشت، شامل استخوان خاجی، دنبالچه، استخوان قدامی و در سمت چپ و راست توسط یک جفت استخوان لگن می باشد و دو استخوان لگن، ستون فقرات را به اندام تحتانی اتصال می دهند.
این استخوان ها از ناحیه پشت به خاجی یا ساکروم، و از جلو به یکدیگر اتصال یافته و با دو استخوان ران در مفاصل ران به یکدیگر متصل می شوند. شکاف احاطه شده توسط لگن استخوانی، حفره لگن نام دارد. در ضمن آناتومی لگن شامل عضلات، رباط ها، رگ ها و اعصاب می‌باشد که در ادامه بیشتر تشریح می شوند.
مفاصل لگن
در ساختار لگن سه مفصل اصلی وجود دارد:
- مفصل ساکروایلیاک: در ناحیه اتصال دو استخوان ساکروم و بی نام، مفصل ساکروایلیاک واقع است. این مفصل در دو قسمت استخوان ساکروم قرار دارد.
- مفصل سمفیز پوبیس: در بخش جلویی لگن از قرار گرفتن دو استخوان بی نام کنار یکدیگر، مفصل سمفیز پوبیس ایجاد می شود.
- مفصل ران: در هر دو بخش لگن مفصل ران قرار دارد. مفصل ران نیز از کنار هم قرار گرفتن دو قسمت دیگر ایجاد شده است.
استخوان بی نام
همانطور که پیشتر اشاره شد لگن از دو استخوان بی نام و یک استخوان خاجی تشکیل شد است. دو استخوان بی نام اصلی ترین استخوان های تشکیل دهنده آناتومی لگن بوده که خود از سه بخش ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس تشکیل شده اند. این سه بخش قبل از بلوغ جدا از هم بوده و پس از بلوغ و رشد ناحیه لگن به یکدیگر متصل شده و تکه ای واحد را ایجاد می کنند.
محل قرار گیری این سه استخوان به صورت زیر می باشد:
- استخوان پوبیس: این استخوان در ناحیه جلویی لگن قرار داشته و از دو بخش راموس فوقانی و راموس تحتانی تشکیل شده است.
- استخوان ایلیوم: این استخوان در بخش عقبی لگن و استخوان بی نام قرار دارد.
- استخوان ایسکیوم: این استخوان در زمان نشستن با سطح برخورد می کند. یعنی محل قرارگیری آن در پایین استخوان بی نام می باشد.
استخوان ساکروم
استخوان ساکروم یا خاجی، استخوانی است که در ناحیه پایینی ستون فقرات و در زیر مهره های کمر به همراه رشته های عصبی فراوانی قرار دارد، قطر این استخوان زیاد بوده و در بین دو استخوان بی نام جای دارد. استخوان خاجی خود به تنهایی شامل ۴ قسمت می باشد و در انتقال وزن به بخش پایین تنه نقش خیلی موثری دارد.
ساختار عضلات لگن
عضلات در تمام نقاط بدن نقش مهمی بر عهده دارند. عضله ناحیه لگن به ویژه در ناحیه اتصال را ها و حرکت دادنشان اهمیت زیادی دارد. عضلات لگن به طور کلی به دو بخش عضلات قدامی و عضلات خلفی تقسیم شده و هر کدام از این عضلات خود به چند دسته تقسیم شده اند:
- عضلات قدامی لگن که شامل عضلات سوئز کوچک، سوئز بزرگ و عضله خاصره ای است. این عضلات روی قسمت برجستگی کوچک ران قرار گرفته اند.
- عضلات خلفی لگن که شامل عضلات سرینی کوچک، سرینی وسط، سرینی بزرگ و کشنده پهن نیام بوده و این عضلات معمولا روی ناحیه برجستگی بزرگ استخوان ران قرار گرفته اند.
ساختار رباط های لگن
گفتنی است استخوان های لگن توسط لیگامان یا رباط های محکم و قطوری در کنار یکدیگر نگهداری می شوند. به این شکل که استخوان های بی نام و ساکروم از طریق همین رباط ها در کنار یکدیگر ایجاد می شوند. برخی از این رباط ها نقش مهمتری در ساختار لگن بر عهده دارند. از جمله مهمترین رباط های لگن عبارت است از:
- ساکروایلیاک: این رباط مابین ناحیه ای از استخوان بی نام یا ایلیوم و استخوان ساکروم واقع شده است.
- ساکرواسپاینوس: محل قرار گرفتن رباط ساکرواسپاینوس مابین ساکروم و ایسکیوم از استخوان بی نام می باشد.
- استخوان پوبیس و دو استخوان بی نام: این رباط ها در ناحیه جلویی و در کنار یکدیگر قرار داشته که سبب استحکام این دو قسمت در یکدیگر می گردند.
- ایگوینال: این رباط بین ناحیه بالای استخوان جلویی خاصره و سمفیز پوبیس واقع شده است.
- ایلیولومبار: رباط ایلیولومبار نیز در بین مهره پنجم ناحیه کمر و ساکروم و ایلیوم قرار گرفته است.
ساختار اعصاب لگن
رشته های عصبی موجود در ستون فقرات و مهره های کمر و ناحیه خاجی از بین مهره ها خارج شده و به یکدیگر الحاق می یابند. از پیوند این رشته های عصبی شبکه عصبی بسیار مهمی ایجاد می شود که مهم ترین آن ها عصب سیاتیک، عصب فمورال و عصب ابتوراتور هستند.
عصب سیاتیک عصبی مهم و قطور بوده که از اتصال چند رشته عصبی تشکیل شده و به قسمت پایین تنه وارد می شود. عصب فمورال از ناحیه جلوی ران عبور کرده و به فعالیت و حرکات ناحیه ران ارتباط دارد. عصب ابتوراتور هم وارد قسمت ران شده و از داخل و سمت کشاله ران عبور می نماید.
در پایان مطلب اگر به آشنایی با آناتومی غده تیروئید و آناتومی ناف علاقمند هستید با کلیک روی لینک ها از این مقالات نیز بازدید نمایید.
منبع : آرگا
