در این مطلب به شرایط مورد نیاز برای کاشت و پرورش گل قهوه اشاره می شود. قهوه یکی از گیاهان گلدار می باشد که در نواحی گرمسیری رشد دارد. این گیاه آپارتمانی می تواند بعد از ۴ سال به درختچه زیبایی تبدیل شده و سالی دو مرتبه گلدهی داشته باشد.
شرایط مورد نیاز برای کاشت و پرورش گل قهوه
برخی از افراد گل قهوه را نه فقط برای دانه های آن بلکه برای تزئین مورد پرورش قرار می دهند. قهوه یکی از گیاهان گلدار خانواده روناسیان می باشد که در مناطق گرمسیری رویش دارد. این گیاه آپارتمانی زیبا را می تواند بعد از ۴ سال به صورت درختچه ای زیبا مشاهده که سالی دوبار به گل می نشیند.
منشا این گیاه به یمن و اتیوپی باز می گردد و بسیار محبوب است. در اکثر نقاط دنیا از جمله افریقا، امریکای جنوبی و آسیا به پرورش گل قهوه مشغول هستند. شکل متراکم برگ های این گیاه سبب شده تا انتخاب مناسبی برای قرار گرفتن روی میز چه در محیط منزل و چه اداره محسوب شود.
حتی گلدان گل قهوه به تنهایی هم دوست داشتنی بوده و وقتی در کنار سایر گلدان ها قرار بگیرد جذابیت بیشتری پیدا می کند. برگ های قهوه بین ۱۰-۱۵ سانتی متر طول و ۶ سانتی متر عرض دارند. رنگ این برگ ها سبز تیره بوده و میوه دهی آن زمان بر است و معمولا حدود ۳-۵ سال طول می کشد.
شکوفه های قهوه خیلی خوش بو هستند و دارای رنگ سفید می باشند. از لحاظ ظاهری می توان گفت شکوفه های قهوه به گل یاس شباهت زیادی دارند. از هنگام شکوفه دهی گیاه تا رسیدن میوه ها حدود ۶-۹ ماه زمان نیاز است. میوه این درخت که به گیلاس قهوه معروف می باشد تخم مرغی شکل بوده و به صورت خوشه ای رشد می کند.
به تدریج رنگ گیلاس قهوه تغییر کرده و از سبز به قرمز و در نهایت سیاه در می آید. برگ های قهوه براق و به رنگ سبز تیره هستند که در سنین مختلف رنگ های متفاوتی دارند. در ابتدا برگ ها مسی رنگ و سپس به رنگ سبز تیره در می آیند. در ادامه با شرایط مورد نیاز برای پرورش گل قهوه و روش تکثیر آن آشنا می شوید.
شرایط مورد نیاز گل قهوه
در این بخش با شرایط محیطی مناسب برای رشد و پرورش گل قهوه آشنا می شوید:
نور
گل قهوه یکی از بهترین گیاهان آپارتمانی است که با نور کم سازگار است و بهترین نور برای آن نور غیر مستقیم خورشید است. در نور زیاد برگ ها آسیب می بینند. قابل ذکر است گل قهوه به نور آفتاب صبحگاهی نیاز داشته از این رو هنگام پرورش آن در منزل حتما در کنار پنجره قرار دهید.
همانطور که می دانید رشد گل قهوه در طبیعت و جنگل به صورتی است که همیشه در سایه درختان می باشد. گل قهوه محیط های سایه دار را می پسندد و از نور مستقیم گریزان است. با این حال نور کنار پنجره نور مناسبی برای آن بوده ولی دقت کنید نور مستقیم آفتاب از پشت شیشه سبب سوختن برگ های آن می شود.
آبیاری
گیاه قهوه بومی جنگل های مرطوب و بارانی بوده و برای شکوفا شدن به آب فراوان نیاز دارد. به این ترتیب این گیاه به آبیاری منظم نیاز دارد. به نحوی که نباید خاک آن هیچ وقت خشک شود. البته در آبیاری زیاده روی نکرده و تنها در حدی که همواره خاک گیاه مرطوب باشد، آن را آبیاری نمایید.
از غرقاب شدن پای گیاه خودداری شود. برای آبیاری از آب ملایم و شیرین با کیفیت خود استفاده نمایید. با توجه به این که گل قهوه رطوبت دوست است بهتر است آب را از بالای سر روی گیاه بریزید طوری که روی برگ ها آب جاری گردد. در زمستان و هنگام گلدهی نیز آبیاری کاهش یابد.
در ضمن در تابستان آبیاری گل قهوه زمانی انجام شود که خاک گلدان هنوز خشک نشده باشد.
خاک
گیاه قهوه ریشه های عمیقی ایجاد می کند از این رو خاک مناسب پرورش آن باید نفوذ پذیر و نرم باشد. خاک سفت رشد گیاه را با مشکل روبرو می کند. در ضمن گیاه قهوه خاک تا حدودی اسیدی را ترجیح می دهد. بهتر است در خاک آن مقداری کود و هوموس نیز استفاده تا کیفیت خاک افزایش یابد.
دما
شایان ذکر است این گیاه تحمل کننده سرما نبوده و درجه یخ زدگی سبب از بین رفتن گیاه می شود. اگر دما کمتر از یک درجه سانتی گراد شود، گل قهوه از بین می رود. برای امنیت گیاه خود حتما آن را در محیط داخلی پرورش داده و یا در فضای باز وقتی دما به زیر ۵ درجه سانتی گراد رسید گلدان را به داخل منزل انتقال دهید.
رطوبت
همانطور که اشاره شد گل قهوه بومی نواحی مرطوب و بارانی است. از این رو وجود رطوبت برای آن امر ضروری می باشد. کمبود رطوبت ممکن است سبب آسیب دیدن گیاه و قهوه ای رنگ شدن برگ های آن گردد. برای تامین رطوبت می توانید در هفته چند بار آب را به صورت غبارپاشی استفاده کنید. استفاده از دستگاه بخور، جزیره و … هم می تواند به افزایش رطوبت محیط رشد گیاه کمک کند.
کوددهی
برای کوددهی گیاه قهوه این کار را در اوایل فصل بهار و تابستان هر دو یا سه هفته یک مرتبه از طریق کودهای مایع گیاهان زینتی ترکیب شده با آب انجام دهید. در ضمن بدانید که معمولا گل قهوه با کمبود آهن روبرو می شود به این ترتیب بهتر است سالی یک مرتبه از کود آهن استفاده کنید.
تمیز کردن برگ ها
برای تمیز کردن برگ های این گیاه می توانید از روش غبار پاشی استفاده کنید. غبارپاشی هم رطوبت مورد نیاز گل قهوه را فراهم کرده و هم گیاه تمیز می ماند. در ضمن دقت کنید که استفاده از براق کننده ها برای گیاه تنها ماهی یک بار انجام شود و بیشتر از آن مجاز نیست.
روش های پرورش گیاه قهوه
از جمله روش های پرورش گل قهوه عبارت است از:
۱. از طریق قلمه
روش کارامد و موثر پرورش قهوه در برزیل کاشت جوانه قهوه در گلخانه و انتقال نهال ها به خارج از محوطه گلخانه پس از ۶ ماه تا یکسال می باشد. گیاه قهوه معمولا سه تا چهار سال بعد از کاشته شدن به تولید گل پرداخته و از این گل ها میوه قهوه حاصل می شود. معمولا به میوه قهوه گیلاس گفته می شود. نخستین برداشت مفید از گل قهوه ۵ سال بعد از کشت می باشد و ارتفاع آن به ۳-۱۰ متر می رسد.
همانطور که اشاره شد گل های قهوه سفید و خوشبو هستند و هر درخت حدود ۲۰۰۰ میوه تولید می کند. بین ۶- ۹ ماه زمان می برد که میوه قهوه از رنگ سبز به زرد و سپس قرمز و در نهایت کاملا برسد.
به منظور قلمه زدن گیاه قهوه باید ابتدا قلمه ای به اندازه ۱۵ سانتی متر را از ساقه گیاه جدا و برگ هایی که در قسمت پایینی ساقه قرار دارند را حذف کنید. به صورتی که فقط چند برگ در بالای ساقه باقی بماند. سپس قلمه را درون ماسه قرار دهید. دقت کنید ماسه باید همیشه مرطوب باقی بماند.
می توانید برای حفظ رطوبت ماسه، پلاستیکی را روی گلدانی که قلمه در آن قرار دارد، بکشید. بعد از حدود یک ماه قلمه ریشه می دهد. در ادامه می توانید قلمه را از ماسه خارج کنید و در خاک مناسب، بکارید.
۲. دانه قهوه
هر چند گل قهوه در بیشتر کشورها به صورت تجاری پرورش داده می شود ولی یک گیاه نادر بوده و قیمت آن بسیار بالا است. به این ترتیب پیدا کردن یک گیاه مادر که بتوان از آن قلمه تهیه کرد کار خیلی دشواری است. به این ترتیب بهترین روش پروش آن استفاده از دانه قهوه می باشد.
برای کشت بذور قهوه بایستی بذرها را حدود یک شبانه روز در آب ولرم قرار دهید. بعد از این مدت برجستگی سفیدی روی بذر به وجود می آید. در ادامه ظرفی به عمق و قطر ۱۵ سانتی متر را با شن و ماسه یا ورمیکولیت پر کرده و هر بذر قوه را در عمق ۱۲ میلی متری گلدان بکارید و روی آن را با مقدار خیلی کمی خاک بپوشانید.
بعد گلدان را در مکانی که حداقل ۶ ساعت در روز نور غیر مستقیم دریافت می کند، قرار دهید. دمای مناسب برای جوانه زنی بذور قهوه ۲۴ درجه سانتی گراد در طول شب و روز است. هر روز خاک را مرطوب و روی گلدان یک پلاستیک شفاف قرار دهید تا رطوبت حفظ شود. تنها هنگام آبیاری پلاستیک را بردارید.
پس از جوانه زنی قهوه پلاستیک را بردارید. این عمل معمولا دو ماه زمان می برد ولی اگر بذور قهوه کهنه باشند، جوانه زنی ممکن است تا ۶ ماه نیز طول بکشد. توصیه می شود کاشت را از اوایل بهار تا اواسط تابستان شروع کنید. ولی اگر در ناحیه گرمسیری و نیمه گرمسیری هستید، در هر زمان از سال می توانید نسبت به کاشت قهوه اقدام کنید.
دقت کنید در این روش به دانه سبز قهوه نیاز است. می توانید دانه قهوه را جداگانه تهیه یا از بذری که از گیاه قبلی قهوه روییده است، استفاده نمایید. بذور تا ۴ ماه پس از برداشت قدرت جوانه زنی دارند و هر چه بذر تازه تر باشد سریعتر جوانه می زند. در ضمن به خاطر داشته باشید نمی توان دانه برشته شده قهوه را برای کشت استفاده کرد.
آفات و روش های درمان گل قهوه
در این بخش با برخی آفات و بیماری های گل قهوه و راهکار درمانی آن ها آشنا می شوید:
- زمانی که برگ های جوان قهوه ریز هستند و رشد آن ها تقریبا متوقف شده یعنی گل قهوه به تعویض گلدان نیاز دارد.
- هنگامی که لکه های سفید خاکستری روی برگ های قهوه مشاهده شود، به معنای وجود قارچ بیماری زا است که این امر ناشی از آبیاری بیش از حد و هوای سرد مرطوب می باشد. به این ترتیب باید آبیاری را کمتر شده و محل گلدان را تغییر دهید.
- در صورت مشاهده زخم های پنبه ای شکل سفید رنگ روی برگ ها و قاعده آنها، آفت حشره عامل این عارضه است که باید با سم نفوذی بر اساس دستور هر ۱۴ روز یک بار سمپاشی انجام شود.
- در صورتی که لکه های قهوه ای چسبنده زیر برگ های قهوه مشاهده شد ، با پنبه آغشته به محلول سم حشره کش، مطابق دستور لکه ها را آغشته به سم کنید.
- لکه های قهوه ای روی برگ ها به معنی وجود قارچ بوده و استفاده از قارچ کش توصیه می شود. در ضمن غبارپاشی برگ ها متوقف شود.
- وجود لکه های زرد ، قهوه ای رنگ و چسبناک روی برگ قهوه به این مفهوم است که گیاه به آفت شپشک سپردار مبتلا شده است. با استفاده از پنبه و محلول سم حشره کش برگ ها را تمیز کنید.
- مشاهده لکه های سوخته روی برگ به این معنی است که لکه ها به علت غبار پاشی در طول روز و حضور آفتاب ایجاد شده اند. برای رفع این مشکل غبارپاشی را عصر ها انجام دهید.
- در صورتی که برگ ها سبز بوده ولی می ریزند، نور کافی نیست، از این رو بایستی گل قهوه را به محل روشن تر انتقال دهید. در ضمن باید مواظب اشعه مستقیم آفتاب هم باشید.
- هنگامی که حاشیه برگ قهوه حالت سوخته پیدا کرده گلدان را بچرخانید. دلیل آن نور شدید آفتاب است که به یک سمت بوته آسیب وارد نموده است.
- اگر برگ های قهوه شادابی و براق بودنشان را از دست داده اند، به معنی نور زیاد است. به این ترتیب گل قهوه را به محل تاریک تر منتقل کنید.
- چنانچه برگ ها پژمرده شده و می ریزند، دلیل آن کم آبی است، بنابراین اجازه ندهید سطح گلدان گل قهوه خشک شود.
- موقعی که هوا خشک باشد، برگ های قهوه چروکیده شده و می ریزند، به این ترتیب غبارپاشی نیاز است.
- زمانی که که برگ ها قهوه ای شده و ریزش پیدا می کنند، به این معنی است که هوا خیلی گرم است. از این رو گیاه را به محل خنک تری انتقال دهید یا غبارپاشی انجام شود.
در پایان از همراهی شما با این مطلب سپاسگزاریم. همچنین پیشنهاد می شود برای آشنایی با روش پرورش گل عطر چای و پرورش کاکائو روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا
