جنگ ویتنام طولانی ترین جنگ در قرن بیستم و اولین شکست نظامی امریکا می باشد. در این نبرد بسیار خشن و فرسایشی حداقل سه میلیون نفر کشته و زخمی شدند. اگر برای شما علت وقوع این جنگ و خاتمه آن سوال است پیشنهاد می شود در ادامه مطلب تاریخچه جنگ ویتنام را مطالعه نمایید.
آشنایی با تاریخچه جنگ ویتنام
جنگ ویتنام به مجموعه عملیات و درگیری های نظامی گفته می شود که از سال ۱۹۵۵-۱۹۷۵ بین نیروهای ویتنام شمالی و جبهه ملی آزادی بخش ویتنام جنوبی از یک سو و نیروهای ویتنام جنوبی و متحدانش به خصوص امریکا از سوی دیگر روی داد. کشورهای ویتنام، ایالات متحده امریکا، چین، اتحاد جماهیر شوروی، کره جنوبی، فرانسه و استرالیا هر یک به طور مستقیم در این جنگ درگیر بودند.
نبرد ویتنام در دو مرحله و مجموعا بیش از ۲۰ سال طول کشید. شروع این جنگ با درگیری بین کمونیست های ویتنام شمالی و دولت ویتنام جنوبی بود. در اواسط دهه ۱۹۵۰ ویتنام شمالی توسط کشورهای کمونیستی همچون جمهوری خلق چین و اتحاد جماهیر شوروی حمایت می شد.
ویتنام جنوبی هم تحت حمایت کشورهای ضد کمونیست و عمدتا ایالات متحده امریکا بود. سر انجام بعد از بیست سال نبرد در ویتنام ایالات متحده امریکا شکست را پذیرفت. در طول این شکست نه تنها کمونیست ها موفق شدند کشور ویتنام را از امریکا باز پس بگیرند بلکه امریکا که بعد از جنگ جهانی دوم در دنیا بسیار مورد احترام بود این وجه خود را از دست داد. با تاریخچه جنگ ویتنام همراه ما باشید.
شروع جنگ ویتنام
ویتنام قبل از جنگ جهانی دوم در استعمار فرانسه قرار داشت. ژاپن در طول جنگ جهانی دوم کنترل ویتنام را در دست گرفت. با اتمام جنگ خلا قدرت در منطقه ایجاد شد. هوشی مین کمونیست انقلابی ویتنامی خواستار آزادی و استقلال این کشور بود با این وجود متفقین سر این موضوع توافق داشتند که ویتنام متعلق به فرانسه است.
در نهایت هوشی مین و مبارزانش نبرد با فرانسه را شروع کردند. وی سعی کرد از ایالات متحده کمک بگیرد ولی امریکا تمایلی به موفقیت هوشی مین نداشت. آنها نگران توسعه کمونیسم در سراسر آسیای جنوب شرقی بودند. وقتی هوشی و یارانش در مقابل فرانسه به موفقیت هایی دست پیدا کردند، امریکا بیشتر نگران شد و شروع به ارسال کمک به فرانسوی ها نمود.
ورود ایالات متحده امریکا به نبرد ویتنام
در بررسی تاریخچه جنگ ویتنام قابل ذکر است که در سال ۱۹۵۴، فرانسه از ویتنام شکست های سختی خورد و تصمیم به خروج از این کشور گرفت. به این ترتیب یک قرن حکومت استعماری فرانسوی ها در این منطقه به پایان رسید. بر اساس معاهده ای در ژنو، ویتنام به یک کشور کمونیستی شمالی و یک بخش جنوبی تقسیم شد.
قرار بر این شد در یک انتخابات در سال ۱۹۵۶ این کشور دوباره متحد گردد ولی ایالات متحده علاقه ای نداشت که این کشور به یک کشور کمونیستی تبدیل شود. ژنرال ضد کمونیست ویتنامی( نگو دین دیم) با حمایت امریکا از عمل به معاهده سرباز زد. این سیاستمدار امپراطور ویتنام را کنار گذاشته و خود را به عنوان رئیس جمهور این کشور معرفی کرد.
وی با کمک و حمایت ایالات متحده در ویتنام جنوبی دست به یک سلسله اقدامات خیلی شدید علیه کمونیست هایی زد که در ویتنام جنوبی باقی مانده بودند. دست کم حدود ۱۰۰ هزار نفر دستگیر و تعداد بسیاری از کمونیستها به شکل بیرحمانه ای شکنجه و اعدام شدند.
از سال ۱۹۵۷، دیگر مخالفان رژیم سرکوبگر دیم، با حملات به مقامات دولتی و سایر اهداف، به مبارزه پرداختند. از سال ۱۹۵۹ رسما بین دو نیرو نبرد در گرفت. هوشی مین به جهت وحدت ویتنام یک حکومت واحد را اعلام کرد.
پیدایش نظریه دومینو
در ادامه آشنایی با تاریخچه جنگ ویتنام به نظریه دومینو می رسیم. در سال ۱۹۶۱، گروهی توسط جان اف. کندی رییس جمهور وقت امریکا به جهت گزارش درباره وضعیت ویتنام جنوبی به این کشور فرستاده شد. این گروه دولت امریکا را به کمک های نظامی، اقتصادی و فنی بیشتر به رییس جمهور سرکوبگر ویتنام تشویق نمود. نظرات این گروه بررسی به نظریه دومینو معروف شد.
اساس نظریه دومینو بر این بود که اگر در یک کشور آسیای جنوب شرقی کمونیسم به پیروزی رسید، بیشتر کشورهای دیگر از آن پیروی خواهند کرد. از این رو کندی کمک ایالات متحده را به دولت ویتنام جنوبی افزایش داد. بایستی افزود مداخله امریکا به همین جا ختم نشده و به طور مستقیم هم وارد نبرد شد.
خلیج تونکین
شایان ذکر است در نوامبر ۱۹۶۳، ژنرال دیم در کودتایی که توسط بعضی از ژنرال های خودش شکل گرفته بود، کشته و در نتیجه حکومتش سرنگون پایان یافت. پس از سه هفته جان اف. کندی، رییس جمهور امریکا هم ترور شد. بی ثباتی سیاسی که بعد از این ماجرا در ویتنام جنوبی روی داد، لیندون بی. جانسون جانشین کندی و وزیر دفاع او رابرت مک نامارا را برای تقویت حمایت نظامی و اقتصادی ایالات متحده در ویتنام متقاعد ساخت.
در ادامه تاریخچه جنگ ویتنام باید بدانید در ماه اوت سال ۱۹۶۴ و بعد از اینکه دو ناوشکن امریکایی در خلیج تونکین توسط قایق های مبارزان ویتنام شمالی از بین رفتند، جانسون برای مقابله با اهداف نظامی در ویتنام شمالی دستور داد بمباران هوایی انجام شود.
خیلی زود کنگره قطع نامه خلیج تونکین تصویب شد که به جانسون امکانات وسیع جنگی اعطا می نمود. به این ترتیب هواپیماهای ایالات متحده، بمباران هوایی ویتنام را در سطحی وسیع انجام دادند. این دسته عملیات بر علیه ویتنام شمالی عملیات تندر غلتان نامیده شد.
در مارس سال ۱۹۶۵ جانسون با پشتیبانی قاطع مردم امریکا، فرمان داد تا نیروهای رزمی ایالات متحده به جنگ در ویتنام فرستاده شوند. در ماه ژوئن، ۸۲ هزار نیروی نظامی در ویتنام استقرار یافتند و رهبران ارتش تا پایان سال ۱۹۶۵ خواستار افزایش ۱۷۵ هزار نیروی ارتشی در ویتنام شدند.
علیرغم نگرانی بعضی از مشاوران درباره افزایش نیروهای نظامی امریکایی و بیشتر شدن جنبش های ضد جنگ داخل امریکا، جانسون اعزام فوری صد هزار سرباز در پایان ژوئیه سال ۱۹۶۵ و صد هزار نیروی دیگر در سال ۱۹۶۶ را در دستور کارش قرار داد. علاوه بر ایالات متحده، استرالیا، کره جنوبی، نیوزیلند و تایلند هم نیروهای خود را برای نبرد با ویتنام جنوبی به میدان جنگ فرستادند.
شروع اعتراضات و تظاهرات ضد جنگ
در تاریخچه جنگ ویتنام قابل ذکر است که تا نوامبر سال ۱۹۶۷ تعداد نیروهای امریکایی در ویتنام حدود ۵۰۰ هزار نفر رسیده بود و کشته شدگان هم بیشتر از ۱۵ هزار نفر بود. ۱۰۹ هزار امریکایی هم زخمی شدند. همچنان که جنگ طولانی تر می شد برخی از سربازان اعتماد خود را به علل دولت برای حضورشان در ویتنام و ادعاهای مکرر واشنگتن مبنی بر پیروزی جنگ از دست دادند.
با افزایش سال های نبرد، تلفات روحی و جسمی در بین سربازان امریکایی از جمله مصرف مواد مخدر، اختلال استرس بعد از سانحه و شورش و حملات سربازان علیه افسران دائما در حال افزایش بود. بین سال های ۱۹۶۶-۱۹۷۳ بیشتر از ۵۰۳ هزار پرسنل نظامی امریکا ارتش را ترک نموند.
و یک جنبش ضد جنگ در بین نبردهای امریکایی، هم در امریکا و هم ویتنام به وجود آمد. امریکایی ها حتی در خانه های خود نیز از تصاویر وحشتناک جنگ در امنیت نبودند. در اکتبر سال ۱۹۶۷ حدود ۳۵ هزار تظاهر کننده اعتراض وسیعی علیه حضور نظامیان امریکایی در ویتنام در بیرون ساختمان پنتاگون انجام دادند.
مخالفان نبرد اظهار داشتند که قربانیان اصلی جنگ نه متحدان دشمن امریکا که مردم غیر نظامی ویتنام بوده اند و امریکا در ویتنام از یک دولت دیکتاتوری فاسد و سرکوبگر در حال دفاع است.
اکثریت خاموش
با شکست های متوالی امریکا در نبرد ویتنام و رییس جمهور شدن وقت نیکسون وی برای رهایی از جنبش ضد جنگ روش های تازه ای را پیش رو قرار داد. وی از عبارت اکثریت خاموش جهت توصیف امریکایی ها استفاده و عقیده داشت پشتیبان جنگ است ولی در این باره سکوت می کند.
همچنین برای محدود کردن تلفات امریکایی ها در جنگ، نیکسون برنامه ای به عنوان ویتنامیزه کردن جنگ اعلام نمود. خروج نیروهای ایالات متحده، بیشتر شدن بمباران هوایی و توپخانه ای، آموزش و تامین سلاح های ویتنام جنوبی به جهت کنترل نبرد زمینی.
علیرغم این سیاست ها نیکسون مذاکرات صلح عمومی را در پاریس ادامه داد. وزیر امور خارجه وقت نیز از ابتدای بهار سال ۱۹۶۸ اعلام کرد که مذاکرات محرمانه در سطوح بالایی صورت گرفته است ولی ویتنام شمالی همچنان بر خروج بی قید و شرط ایالات متحده و ضمنا سرنگونی ژنرال نگوین وان تیو که تحت حمایت ایالات متحده بود، تاکید داشت و در نتیجه مذاکرات متوقف شد.
قتل عام روستای مایلی
چند سال بعد، نبرد در ویتنام کشتار بیشتری را سبب شد. از جمله حمله وحشتناکی که سربازان امریکایی در ماه مارس ۱۹۶۸ به یکی از روستاهای ویتنام شمالی به نام مایلی داشتند. در طی این حمله بیشتر از ۴۰۰ غیر نظامی غیر مسلح در این روستا کشته شدند.
بعد از کشتار مایلی تظاهرات ضد جنگ شدیدتر شد. در سال های ۱۹۶۸ و ۱۹۶۹ صدها راهپیمایی اعتراضی و تجمعات در سراسر امریکا شکل گرفت. در ۱۵ نوامبر سال ۱۹۶۹، بزرگترین تظاهرات ضد جنگ در تاریخ آمریکا در واشنگتن دی سی روی داد، بیشتر از ۲۵۰ هزار امریکایی به طور مسالمت آمیز تجمع نموده و خواستار خروج نیروهای امریکایی از ویتنام شدند.
قابل ذکر است جنبش ضد جنگ که به خصوص در دانشگاه ها قدرت پیدا کرده بود، امریکایی ها را به دو گروه تقسیم کرد. برای برخی از جوانان، جنگ نماد یک نوع اقتدار خارج از کنترل بود که سبب خشم و انزجارشان می شد، برای سایر امریکایی ها مخالفت با دولت، غیرقابل پذیرش و به معنی خیانت بود.
هنگامی که بعضی نیروهای امریکایی از ادامه جنگ انصراف دادند، افراد باقی مانده، به صورت فزاینده ای عصبی و ناامید شدند. این شرایط به مشکلات روحی آنها اضافه کرد و هدایت شان را دشوار تر نمود. ده ها هزار سرباز جهت انصراف از جنگ مجازات های شدیدی را دریافت کردند.
بیشتر سربازان برای فرار از خدمت سربازی به کانادا رفتند. نیکسون برای حل مشکلاتی از این قبیل در سال ۱۹۷۲ برنامه ای را پیشنهاد کرد که ارتشی کاملا داوطلبانه را تاسیس می نمود.
پایان جنگ ویتنام
سرانجام در ژانویه سال ۱۹۷۳ میان ایالات متحده و ویتنام شمالی توافق نامه نهایی صلح منعقد شد که توقف خصومت بین دو کشور را الزامی می نمود. نبرد بین ویتنام شمالی و جنوبی ولی همچنان ادامه داشت تا این که در تاریخ ۳۰ آوریل سال ۱۹۷۵ با پیروزی نیروهای ویتنام شمالی جنگ خاتمه یافت.
بیشتر از دو دهه درگیری های خشونت آمیز تلفات ویرانگری را برای مردم ویتنام تحمیل کرد. بعد از سال ها جنگ، حدود ۲ میلیون نفر در ویتنام کشته، ۳ میلیون نفر زخمی و ۱۲ میلیون دیگر آواره شدند. جنگ زیرساخت و اقتصاد کشور را تخریب نمود. بالاخره در سال ۱۹۷۶ ویتنام با اسم جمهوری سوسیالیستی ویتنام متحد شد، هرچند در ۱۵ سال بعدی خشونت های گاه و بیگاه ادامه داشت.
از سال ۱۹۸۶ ویتنام به بازار آزاد پیوست و اقتصادش با افزایش درآمد حاصل از صادرات نفت و ورود سرمایه های خارجی بهبود پیدا کرد. همچنین روابط تجاری و دیپلماتیک میان ویتنام و ایالات متحده امریکا در دههی ۱۹۹۰ از سر گرفته شد.
در امریکا، تأثیر جنگ ویتنام خیلی طولانی تر بود. بعد از اینکه نیروهای امریکایی در سال ۱۹۷۳ به خانه برگشتند، این کشور بیشتر از ۱۲۰ میلیارد دلار در جنگ در ویتنام بین سال های ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۳ هزینه کرده بود. مخارجی عظیم که به همراه بحران جهانی نفت در سال ۱۹۷۳ به تورمی شدید منجر شد.
از نظر روان شناختی، اثرات جنگ در امریکا بسیار عمیق بود. در این نبرد اسطوره شکست ناپذیری امریکا به سختی فرو ریخت. بیشتر سربازان بازگشته از جنگ شاهد برخوردهای خیلی بدی از سوی مردم بودند. مخالفان جنگ آن ها را به چشم قاتلان مردم بیگناه دیده و موافقان به آنان به چشم شکست خوردگان جنگ نگاه می کردند.
این موضوع فشار روانی بسیاری برای سربازان به دنبال داشت. سربازانی که گاه از آسیب های جسمانی و استشمام گازهای سمی که توسط ارتش امریکا در ویتنام استفاده شده بود، عوارض ناخوشایندی را باید تحمل می کردند. قابل ذکر است در سال ۱۹۸۲ از یادبود جان باختگان جنگ ویتنام در واشنگتن رونمایی شد.
اسم ۵۷۹۳۹ مرد و زن امریکایی که در این جنگ کشته یا مفقود شده بودند در یادبود مذکور ثبت شد. بعدها تعداد دیگری اسم به این یادبود اضافه که تعداد آنها را به ۵۸۲۰۰ نفر رساند.
علل وقوع جنگ ویتنام
از علل وقوع جنگ ویتنام در تاریخچه آن می توان به موضوعات مختلفی اشاره کرد از جمله:
- شرایط خاص جغرافیایی ویتنام
- توسعه طلبی و اقتدارگرایی امریکا
- استعمار فرانسه
- روحیه جنگ طلبی استقلال طلب ها و ملی گرایان ویتنامی
- گسترش نفوذ کمونیسم بین الملل
ولی اگر بخواهیم تمام این علت ها را در یک کلمه خلاصه نماییم باید گفت جنگ سرد نوع متفاوتی از نبرد است که هرزگاهی به گرمی تمایل یافته و جان هزاران انسان بیگناه را در سراسر دنیا تهدید می کند. جنگ سرد را به صور مختلفی تعریف کرده اند. جنگی بر اساس تهدید و ارعاب که در تمام زمینه های زندگی انسان به صورت های مختلفی آسیب زننده است.
یکی از عرصه های بروز جنگ سرد درگیری نظامی دو ابر قدرت در یک کشور ثالث می باشد. کشور سوم با توجه به موقعیت های استراتژیک و شرایط سیاسی انتخاب شده تا زمین بازی برای رقابت ابرقدرت ها باشد.
همچنین در پایان این مطلب اگر علاقمند هستید تا با تاریخچه تفنگ و تاریخچه آتش نیز آشنا شوید روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا
