معرفی انواع کود برای برنج برای افزایش کیفیت و محصول بیشتر

اگر در زمینه کشت برنج فعالیت دارید با اطلاع از انواع کود برای برنج می توانید هم کیفیت محصول خود را افزایش دهید و هم محصول بیشتری برداشت نمایید. استفاده از کودهای مناسب برای برنج از عوامل تاثیرگذار و مهم در جهت افزایش عملکرد محصول می باشد.

انواع کود برای برنج

یکی از محصولات مصرفی مهم ایرانیان برنج است. این محصول هنگامی بهترین و بیشترین عملکرد را دارد که نیازهای آن به طور کامل و درست پاسخ داده شود. استفاده از انواع کود مناسب برای برنج بر افزایش عملکرد محصول تاثیر شایانی خواهد داشت. با توجه  به اهمیت این عامل، در ادامه مطلب به بررسی کودهای مناسب برای برنج می پردازیم.

از این رو اگر قصد کشت برنج را داشته و یا می خواهید به صورت اصولی کوددهی آن را انجام دهید با ادامه مطلب همراه ما باشید.

تشخیص کود مناسب برنج

برنج هم مانند سایر گیاهان برای رشد و نمو به املاح و مواد مغذی از جمله ازت، فسفر، آهن و …. نیاز دارد. کشاورزان بایستی با استفاده از کودهای مناسب این املاح را در اختیار گیاه برنج قرار دهند. از این رو بهتر است کودهایی انتخاب شود که برای تغذیه درست گیاه مناسب باشند.

بهترین کود برای برنج کودی است که دارای ساختار غنی بوده و در آن مواد شیمیایی مضر وجود نداشته باشد. در حقیقت هر کشاورز باید بداند برای تولید محصولی با کیفیت و سالم، وجود یک برنامه کود دهی مناسب ضروری است. به این ترتیب از ابتدای رشد برنج تا زمان برداشت محصول کار کوددهی را با کودهای مغذی انجام دهید تا کیفیت محصول برنج تان افزایش یابد.

دقت کنید استفاده از کودهای نامناسب می تواند سبب از بین رفتن محصولات به طور جدی شود. از این رو کودهایی انتخاب شود که برای محصول مضر نبوده و می توانند از گیاه برنج در مقابل تنش محیطی مراقبت نمایند. در این راستا اولین گام برای تشخص کود مناسب برنج آزمایش خاک مزرعه می باشد.

باید پیش از هر روش کوددهی و استفاده از هر کودی؛ وضعیت خاک مزرعه با آزمایش خاک مورد بررسی قرار گیرد تا اطلاعات لازم در مورد نیازهای خاکی مزرعه حاصل شود. مزارع شبیه هم نبوده و نمی توان بدون در نظر گرفتن نتایج آزمایش خاک توصیه ای درباره روش و نوع کود دهی توصیه نمود.

کودهای مناسب برنج به تفیکیک عناصر

تمام گیاهان در مراحل رشد خود به مواد و عناصر مختلفی احتیاج دارند که در صورت کمبود هر یک آسیب جدی به گیاه و میزان محصول برداشتی می رسد. بعضی از این عناصر که خیلی در رشد گیاه موثر هستند، گیاهان درشت مغذی یا ماکرو می باشند. برخی نیز عناصر ریز مغذی یا میکرو هستند که معمولا گیاه به آن ها نیاز کمتری دارد ولی دریافت آن ها برای همه گیاهان ضروری می باشد.

برای اطلاع از این که کدام یک از عناصر نقش اساسی در برنامه کود دهی برنج دارند در ادامه به هر یک از آن ها اشاره می شود:

کود فسفردار

فسفر یکی از اصلی ترین نیاز گیاه برنج می باشد که اگر به مقدار کافی در اختیارش قرار نگیرد، برنج پوک شده و تشکیل دانه تاخیر پیدا می کند. از این رو بهتر است برای جلوگیری از آسیب محصولات از کودهایی استفاده که غنی از فسفر هستند. این نوع کود برای برنج مزایای زیادی داشته ولی نباید در مصرف آن زیاده روی شود. زیرا تعادل رشد گیاه از بین رفته و خسارت ایجاد می شود.

فسفر در مراحل ابتدایی رشد گیاه برنج اهمیت زیادی دارد. این عنصر به رشد گیاه کمک کرده و آن را تقویت می کند. در ضمن پی اچ خاک نقش مهمی در قابل جذب بودن و در دسترس قرار گرفتن فسفر برای گیاه داشته و دسترسی ایده آل فسفر به برنج زمانی روی می دهد که پی اچ خاک کمتر از ۶.۵ باشد.

کود آهن دار

کود آهن برای گیاه برنج خیلی مغذی بوده و مانع از زرد شدن برگ ها و کاهش رشد گیاه می شود. آهن به ساخت کلروفیل در گیاه کمک کرده و مانع از بین رفتن محصول می شود. این کود مغذی رشد علف های هرز را مانع شده همچنین از یخ زدگی گیاه جلوگیری می کند.
کود گوگرد دار
گوگرد نقش موثری در تقویت برنج داشته و تاحدودی از زرد شدن برگ گیاه جلوگیری می کند. از این رو سعی کنید حتما کود های حاوی عناصر گوگرد را برای برنج در نظر بگیرید و با آن گیاه را تغذیه نمایید. این کود از خشک شدن رشه گیاه جلوگیری و اجازه نمی دهد حشرات، بیماری ها، آفات و باکتری های مضر به سلامت گیاه آسیب بزنند.

فواید وجود گوگرد در برنامه کود دهی برنج زیاد است. یکی از آن ها بالا رفتن میزان پروتئین گیاهی است. از این رو باید میزان کاملا کنترل شده و متعادل در اختیار برنج قرار گیرد. عنصر روی  سبب بهبود رشد گیاه و غنی سازی دانه ها می شود.

کود هیومیک اسید

هیومیک اسید یک کود مغذی و طبیعی حاوی املاح مغذی فراوان برای برنج می باشد. این کود به بهترین شکل ممکن سلامت گیاه برنج را تامین و اجازه نمی دهد محصولات از بین بروند. البته هیومیک اسید باید به صورت برنامه ریزی شده استفاده شود تا نتایج مطلوبی به دست آید.

استفاده از کود آلی هیومیک اسید برای برنج کار دشواری نبوده و می توانید به شکل محلول پاشی و آبیاری گیاهان تان را تغذیه نمایید. اثرات این کود طبیعی تا مدت های بسیاری در خاک و روی گیاه باقی مانده و سبب می شود گیاه برنج برای محصول دهی در سال های بعد هم آماده باشد.

کود ازت یا نیتروژن دار

این کود مغذی کمک کرده فتوسنتز در برگ گیاه برنج افزایش یابد و برگ ها دچار رنگ پریدگی و زردی نشوند. با استفاده از کودهای حاوی ازت یا نیتروژن میزان تولید محصول افزایش پیدا کرده و مانع از پوسیدگی ریشه گیاه می شود. البته مصرف بیش از حد این کود به ساقه و برگ گیاه آسیب زده و ممکن است محصول دهی مناسبی ایجاد نشود.

ازت برای افزایش طول بوته، اندازه برگ، تعداد خوشه و افزایش عملکرد در واحد سطح اهمیت زیادی دارد. همچنین برنج برای تولید تعداد مناسب خوشه به عنصر نیتروژن احتیاج دارد. مهمترین تایمی که برنج به نیتروژن نیاز دارد و مقدار زیادی از آن را به مصرف می رساند دو هفته تا سه هفته پس از کشت گیاه می باشد.

کشاورزان پیش از کشت و غرقاب کردن مزرعه، کود نیتروژن را استفاده می کنند. به این نحو که کودازت را روی خاک خشک پاشیده و بعد آبیاری غرقابی انجام می شود. به طور کلی کمبود ازت از مشکلات رایج در تولید برنج می باشد. کمبود این عنصر در مراحل حیاتی رشد نظیر توسعه خوشه روی می دهد. ساقه های بلند و نازک و رنگ پریدگی شدید برگ های برنج نشان دهده کمبود ازت می باشد.

استفاده از نیتروژن به میزان کافی به رشد سریع برنج کمک کرده و دانه ها باکیفیت تر می شوند. با این حال استفاده بی رویه از کود ازت سبب جذب آفت زیادی می شود.

کود پتاسیم دار

کود پتاسیم دارد به افزایش مقاومت گیاهان در مقابل بیماری ها کمک کرده و موجب افزایش طول و ضخامت ریشه، شروع و توسعه خوشه می گردد. کمبود عنصر پتاسیم با نشانه هایی مانند لکه های تیره روی برگ ها، مسن و خم شدن برگ های تحتانی گیاه به طرف پایین می گردد.

کود دامی

کود دامی یکی از بهترین و مفیدترین کودهایی می باشد که می‌توان از آن‌ برای تقویت گیاه برنج استفاده کرد. این نوع کودها به صورت معمول حاوی میزان بسیاری مس، کلسیم، فسفر، بور، روی، پتاسیم، منیزیم و گوگردبوده و می‌توانند میزان تولید محصولات را تا چندین برابر افزایش دهند.

کودهای دامی نسبت به کودهای شیمیایی، فواید بیشتری دارند و می‌توانند تاثیر مطلوب تری روی گیاه برنج داشته باشند. با مصرف این نوع کود می توان مانع از رشد علف های هرز شد و ریشه گیاه را تقویت نمود. البته برای کسب نتیجه مطلوب تر بایستی کار کوددهی در زمان مناسب و به شکل اصولی صورت گیرد.

کود دامی و ارگانیک به آهستگی عناصر مورد نیاز گیاه را آزاد و مواد غذایی آن را تامین می کند.

چه زمانی اقدام به کوددهی گیاه برنج شود؟

در صورتی که بخواهید نتیجه مطلوبی از عمل کوددهی گیاه برنج به دست آورید، باید کوددهی آن در زمان های مناسب صورت گیرد. از این‌ رو سعی کنید موقع آماده کردن خاک، حتما توسط یک کود غنی، بستر کشت را تقویت نمایید تا شرایط برای رشد بذر ایجاد شود.

هنگام  پنجه زنی گیاه بهتر است از کودهای مغذی استفاده تا گیاه برنج تقویت شود. زمان تشکیل شدن دانه نیز کوددهی برنج خیلی مفید است که این تایم اواخر تیر تا اوایل مرداد است. این کار از پوک شدن خوشه برنج جلوگیری و محصول را مرغوب تر می نماید.

در آخر هم باید ۱۵ روز قبل از برداشت محصول، کار کودهی به شکل محلول پاشی انجام تا کیفیت محصولات چند برابر گردد. در صورت نیاز می توان کار کوددهی را بعد از برداشت محصول نیز انجام داد و زمین را برای تولید محصول سال بعد آماده تر نمود. همچنین اگر نمی خواهید ضرری ایجاد شود بهتر است موقع کوددهی از افراد با تجربه و ماهر کمک بگیرید.

به طور کلی با توه به مراحل رشد گیاه برنج، کوددهی متفاوت خواهد بود و با توه به نیاز گیاه به عناصر غذایی باید کودهای مناسبی استفاده شود. در ادامه به انواع کود مناسب برای هر یک از مراحل رشد گیاه اشاره می شود:

• قبل از کاشت

بهترین کود برای برنج در این مرحله کودی است که با توجه به آنالیز خاک معین شده و برطرف کننده کمبود عناصر خاک باشد. از جمله کودهایی که در این مرحله می توان استفاده کرد کود پتاسیم دار، کود اوره با پوشش گوگرد، کود فسفات و کودهای دامی پوسیده می باشد.

• خزانه

در کشت برنج ابتدا بذر برنج در محلی کشت شده تا جوانه زده و به نشاء تبدیل شود. بعد نشاء به بستر اصلی کشت منتقل شده که به این مرحله نشاء خزانه اطلاق می شود. در این مرحله که بذور جوانه می زنند و رشد می کنند بایستی از کودهایی استفاده که رشد گیاه را تحریک نمایند. بهترین کود در مرحله نشاء برنج، کود هیومیک اسید و فولیک اسیداست که به شکل محلول در آب استفاده شود.

• انتقال نشاء

به علت انتقال نشاء از خزانه به بستر کشت اصلی، ممکن است نشاء دچار تنش گردد. از این رو استفاده دوباره از کود هیومیک اسید توصیه می شود.

• پنجه زنی

در این مرحله از رشد گیاه برنج استفاده از کود فسفر پیشنهاد می شود زیرا فسفر موجب افزایش پنجه زنی، افزایش مقاومت پنجه ها، تولید نشاسته و پر شدن دانه می شود. در این مرحله همچنین می توان از کود روی نیز استفاده کرد.

• ساقه دهی

در مرحله ساقه دهی برنج به جهت افزایش رشد و ممانعت از بروز هر نوع تنش در گیاه بهتر است کودهای کامل و کودهای حاوی عناصر پتاسیم و سیلیس استفاده شود. این نوع کودها موجب افزایش وزن هزار دانه، تقویت دیواره سلولی و ممانعت از آسیب ساقه شوند. ضمنا پتاسیم با استحکام ساقه موجب مقامت گیاه در برابر تنش ها شده و طعم و عطر برنج را بهبود می بخشد.

• تشکیل خوشه

برنج در این مرحله به عناصر ریز مغذی مانند روی، آهن، مولیبدن، بور و منگنز نیاز دارد. استفاده از کود آمینو اسید در این مرحله سبب افزایش جذب عناصر غذایی شده و مانع از پوک شدن خوشه ها می شود.

• پر شدن دانه

بهترین کودی که می توان در مرحله پر شدن دانه برنج مورد استفاده قرار داد، کودهای دارای عنصر پتاسیم می باشد. پتاسیم موجب پر شدن دانه ها و بهبود کیفیت محصول می گردد. ضمنا روی طعم و شکل آن نیز اثر مثبتی دارد.

سخن پایانی

کوددهی برنج یکی از مباحث مهم در زمینه کشت این گیاه می باشد. توجه به زمان و نوع کود انتخابی برای این گیاه از نکات کلیدی در موفقیت کشت محصول می باشد. ضمنا کیفیت کود مورد استفاده نیز بایستی مورد توجه قرار گیرد. به این ترتیب اگر می خواهید محصولی باکیفیت و مرغوب برداشت نمایید سعی کنید بهترین کود را انتخاب کنید.

همچنین برای افزایش میزان تولید محصول بهتر است پیش از کوددهی حتما آزمایش خاک مزرعه صورت گیرد تا راحت تر بتوانید نیازهای گیاهی و خاک محل کشت را تامین کنید. در پایان اگر علاقمند هستید تا با کود برای بادمجان و کود برای ذرت آشنا شوید روی لینک ها کلیک کنید.

منبع : آرگا