رفلاکس معده وضعیتی است که در آن محتویات معده به صورت منظم از لوله غذا به طرف بالا حرکت می کند. افراد می توانند نشانه های رفلاکس معده را با گنجاندن برخی غذاها در رژیم غذایی خود و پرهیز از مصرف برخی غذاها کاهش دهند. به طور معمول این بازگشت طولانی مدت است و می تواند به علائم ناراحت کننده ای مثل درد بالای شکم و سوزش سر دل منجر شود. بهتر است بدانید اصلی ترین دلیل این بیماری به سبک زندگی و تغذیه فرد باز می گردد. با پرهیز از مصرف غذاهای محرک و رعایت برخی نکات رژیمی می توانید علائم رفلاکس معده را تسکین دهید. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا به تغذیه مناسب در رفلاکس معده بپردازیم.
منظور از رفلاکس معده چیست و چگونه به وجود می آید؟
از آن جایی که معده محلی برای ترشح اسید است، نوعی پوشش محافظتی دارد که می تواند از آن در برابر اسید معده محافظت کند. اما این پوشش محافظ در سایر قسمت های لوله گوارش وجود ندارد، به همین خاطر برگشت اسید معده به مری که مجرای وصل کننده دهان به معده است، می تواند به مری آسیب رسانده و منجر به ایجاد سوزش در این ناحیه شود. در حقیقت منظور از رفلاکس معده نیز همین است که در صورت تکرار شدن می تواند با آسیب های جدی برای شخص همراه باشد.
به طور کلی رفلاکس معده یا بازگشت اسید از معده به مری یک اتفاق طبیعی محسوب نمی شود. زیرا اسفنکتر بین معده و مری باید از ورود اسید معده به مری جلوگیری کند. اما افرادی که دچار مشکل شل شدن این دریچه می باشند، مواد غذایی را از معده به طرف بالا و در جهت مری بازگشت می کنند. این افراد هرروز با این مشکل مواجه هستند. معمولا هنگام رفلاکس اسید معده به مری علائمی مانند نفخ شکم و سوزش معده مشاهده می شود. آمارها نشان می دهند نزدیک به ۲۰ درصد از مردم جهان به بیماری رفلاکس معده مبتلا هستند. با این حال تغذیه مناسب در رفلاکس معده می تواند در کنترل علائم رفلاکس معده به مری نقش مهمی داشته باشد. این مهم نخستین خط درمانی برای مبتلایان به این مشکل می باشد.
در پاسخ به این سؤال که دلیل به وجود آمدن رفلاکس معده چیست؟ می توان گفت پاسخ این سؤال برای هر شخصی متفاوت است. در برخی افراد بالا بودن اضطراب و استرس با تأثیراتی بر دریچه انتهایی مری همراه است که موجب شل شدن آن شود. هم چنین سبک زندگی های غلط مانند استعمال دخانیات، نوشیدن مایعات بسیار گرم و بلافاصله خوابیدن بعد از غذا نیز می تواند به رفلاکس معده منجر شود.
تغذیه مناسب در رفلاکس معده
به طور معمول با عبور غذاها از مری، اسفنکتر مری باز می شود و غذاها به داخل معده راه پیدا می کنند. در معده غذاها به وسیله اسید معده به قطعات بسیار کوچکی تجزیه می شوند. عضله اسفنکتر بین مری و معده بسته می شود تا اسید معده در همان ناحیه باقی بماند. هنگامی که دچار اسید معده می شویم، عضله اسفنکتر شل می شود. در نتیجه اسید معده به مری راه یافته و باعث سوزش و درد می شود.
مصرف وعده های کوچک، پرهیز از مصرف غذاهای چرب، خودداری از نوشیدن مشروبات الکلی، کافئین، نیکوتین، غذاهای تند و اسیدی و کاهش وزن می تواند به کاهش علائم رفلاکس معده کمک کنند. با این وجود گاهی این موارد کافی نیست و فرد باید برای درمان رفلاکس معده خود تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرد.
غذاهایی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم، تغذیه مناسب در رفلاکس مناسب هستند. این غذاها اسید کمی دارند و می توانند به بهبود علائم رفلاکس معده کمک کنند. با این حال در نظر داشته باشید که ریشه مشکل رفلاکس معده در هر فردی متفاوت است.
۱. گوشت کم چرب
گوشت های کم چربی مانند ماهی، غذاهای دریایی، گوشت بوقلمون و مرغ چربی بسیار کمی دارند و به میزان زیادی می توانند علائم رفلاکس معده را کاهش دهند.
۲. زنجبیل
خواص ضد التهابی زنجبیل تأثیر زیادی در درمان مشکلات گوارشی از جمله درمان ترش کردن معده دارد. برای این منظور می توانید ریشه زنجبیل را خرد کرده با رنده کنید و به انواع غذاها، سالادها و نوشیدنی ها اضافه کنید.
۳. موز
توصیه می شود در زمان بروز مشکل رفلاکس معده، مصرف غذاهایی با اسید بسیار پایین را فراموش نکنید. با این حال بهتر است برای پیدا کردن غذاهایی که اسید کمتری دارند، خوب تحقیق کنید. به طور معمول میوه ها از جمله غذاهای اسیدی به شمار می روند، اما موز چنین خصلتی را ندارد. موز میوه ای با مقدار اسید بسیار پایین است که مصرف آن به افرادی که مشکل رفلاکس معده دارند، به شدت توصیه می شود. موز غذایی ساده برای مسیر گوارشی محسوب می شود و بافت آن به گونه ای است که می تواند به راحتی در معده تجزیه شود.
۴. سبزیجات
قند و چربی پایین در سبزیجات می تواند به کاهش اسید معده منجر شود. از سبزیجات مفید برای کاهش علائم رفلاکس معده می توان به سیب زمینی، خیار، مارچوبه، کلم بروکلی، لوبیا سبز، گلم کلم و گیاهان دارای برگ های سبز خوراکی اشاره کرد.
۵. جو دو سر
جو دو سر منبع غنی فیبر و از جمله غلات کاملی است که معمولا به صورت حلیم در وعده صبحانه مصرف می شود. هم چنین به خاطر جذب اسید معده، تأثیر زیادی در کاهش علائم رفلاکس معده دارد. از دیگر خوراکی های حاوی فیبر بالا می توان به نان های تهیه شده از غلات کامل و برنج سبوس دار اشاره کرد.
۶. سفیده تخم مرغ
سفیده تخم مرغ تأثیر زیادی در کاهش علائم رفلاکس معده دارد. این در حالی است که زرده تخم مرغ به خاطر چربی بسیار بالایی که دارد، تشدید کننده علائم رفلاکس معده است.
۷. میوه هایی به جز مرکبات
میوه های مثل خربزه، طالبی، هندوانه، گلابی، سیب، موز در مقایسه با مرکبات کمتر به علائم رفلاکس معده منجر می شوند.
۸. چربی های مفید
از مهم ترین منابع حاوی چربی های مفید می توان به روغن زیتون، روغن آفتابگردان، روغن کنجد، تخم کتان، گردو و آووکادو اشاره کرد. توصیه می شود تا حد امکان از مصرف چربی های ترانس و اشباع پرهیز کنید و در عوض از روغن های غیر اشباع که سالم تر می باشند، استفاده کنید.
مصرف کدام مواد غذایی علائم رفلاکس معده را تشدید می کنند؟
برخی مواد غذایی اسفنکتر را شل کرده و روند هضم غذا را به تأخیر می اندازد. در خصوص این که کدام یک از مواد غذایی علائم رفلاکس معده را تشدید می کند، اتفاق نظر وجود ندارد. با این حال برخی مواد غذایی خاص می تواند علائم رفلاکس معده را تحریک می کند که عبارتند از:
۱. غذاهای پر چرب
غذاهای پر چرب و سرخ کرده به خاطر این که اسفنکتر تحتانی مری را به حالت استراحت درمی آورند، باعث می شوند اسید معده بیشتری به مری وارد شود. هم چنین این غذاها زمان تخلیه معده را به تعویق می اندازند. به همین خاطر با کم کردن مقدار چربی روزانه می توانید یکی از دلایل تشدید رفلاکس معده را به میزان زیادی مهار کنید. توصیه می شود تا حد امکان مصرف مواد غذایی پر چرب زیر را محدود کنید:
- قسمت های پر چرب گوشت بره یا گاو؛ مخصوصا اگر سرخ شده باشند.
- لبنبات پر چربی مانند پنیر خامه ای پر چرب، خامه ای که چربی آن گرفته نشده است، کره و شیر
- سیب زمینی سرخ شده و حلقه های پیاز پفکی شده در روغن
- ژامبون
- سس ها و چاشنی های پر چرب و خامه ای
- دسرها و اسنک هایی مانند چیپس و بستنی
۲. شکلات
تحقیقات نشان داده است که شکلات های کاکائویی حاوی ترکیبی به نام متیل گزانتین هستند که می تواند دریچه انتهایی مری را تحت تأثیر قرار داده و شل کند. به همین خاطر سعی کنید علاوه بر مصرف شکلات های کاکائویی، مصرف مواد غذایی که در تهیه آن ها از کاکائو استفاده شده است را نیز محدود کنید. محصولاتی نظیر شیرکاکائو، انواع کیک و بیسکوئیت های شکلاتی.
۳. کافئین
مصرف قهوه در برخی افراد می تواند به تشدید علائم رفلاکس معده منجر شود. زیرا کافئین یکی از عوامل محرک رفلاکس معده می باشد.
۴. غذاهای تند، پر ادویه، سیر و پیاز
غذاهای تند، پر ادویه و سیر و پیاز باعث ترش کردن افراد می شوند. البته این مواد در همه افراد منجر به تحریک و تشدید علائم رفلاکس معده نمی شود. با این حال اگر بیش از اندازه سیر و پیاز و غذاهای پر ادویه مصرف کنید، باید نگران علائم رفلاکس معده باشید.
۵. گوجه فرنگی و مرکبات
همان طور که احتمالا می دانید، میوه ها و سبزیجات جایگاه ویژه ای در رژیم غذایی سالم دارند. با این حال برخی میوه های اسیدی مانند گوجه فرنگی، انواع لیموها، گریپ فروت، پرتقال، آناناس، سس گوجه فرنگی و سس سالسا تشدید کننده علائم رفلاکس معده می باشند. به همین خاطر اگر از رفلاکس معده رنج می برید، بهتر است مصرف برخی مرکبات اسیدی را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
۶. نعناع
خاصیت تحریک کنندگی نعناع باعث شل شدن دریچه انتهای مری می شود و می تواند تا حدودی برای افراد آزاردهنده باشد. علاوه بر برگ نعناع، محصولاتی که در تهیه آن ها از نعناع استفاده شده است نیز باید محدود شوند. محصولاتی از قبیل عرق نعناع، آدامس نعنا، آب نبات با طعم نعناع و شربت نعناع.
منبع : آرگا
