مصرف آنتی بیوتیک در بارداری، مجازها و غیر مجازها کدام اند؟

یکی از مسائلی که در رابطه با مصرف آن ها در دوران حاملگی باید توجه ویژه ای به آن داشت استفاده از آنتی بیوتیک های مختلف می باشد که امکان دارد مادران در این دوران به آن ها نیاز پیدا کنند به همین خاطر لازم است که نسبت به عوارض و خطرات ناشی از آن برای مادر و جنین و همچنین مقدار و نحوه مصرف اطلاعات لازم را کسب نمود که در همین راستا در این مطلب به جهت آگاهی شما عزیزان به بررسی مجاز بودن و خطرات مصرف آنتی بیوتیک در بارداری پرداخته ایم.

مصرف آنتی بیوتیک در بارداری

به طور کلی در هنگام  مصرف آنتی بیوتیک ها همچون دیگر داروها علاوه بر توجه به مشخصات دارویی آن ها بایستی به موارد دیگری همچون میزان و مدت مصرف نیز توجه نمود تا بدین طریق از بروز هر نوع خطری جلوگیری نمود. بنابراین در صورت استفاده از آنتی بیوتیک در بارداری نیز به دلیل حساس بودن این دوران و شرایط ویژه مادران باید کاملا آگاهانه و زیر نظر پزشک این کار را انجام داد چرا که امکان دارد عوارض و پیامدهایی را به دنبال داشته باشد.

مادران در دوران حاملگی امکان دارد به دلایل مختلف همچون ابتلا به انواع عفونت و یا بیماری های مختلف احتیاج به استفاده از آنتی بیوتیک ها داشته باشند چرا که در صورت درمان نشدن آن ها ممکن است سلامتی جنین به خطر بیفتد ولی نکته ای که باید به آن توجه داشته باشند دقت در انتخاب نوع آنتی بیوتیک و ایمن بودن آن برای جنین است.

خطرات ناشی از خوردن آنتی بیوتیک در دوران حاملگی رابطه مستقیمی با فاکتورهایی از قبیل ویژگی و خصوصیات داروی موردنظر و مرحله بارداری فرد دارد. استفاده از برخی آنتی بیوتیک ها در این دوران مجاز و بدون خطر بوده ولی مصرف برخی دیگر همراه با ریسک و خطراتی برای جنین همچون بوجود آمدن ناهنجاری های مادرزادی می باشد که به همین دلیل مادران بایستی کاملا محتاطانه در این زمینه عمل نمایند.

انواع آنتی بیوتیک های ایمن در حاملگی

با توجه به این که آنتی بیوتیک ها در تعداد فراوانی موجود می باشند این امکان وجود ندارد که بتوان از تمامی آن ها نام برد ولی آنتی بیوتیک های معمول که اغلب برای استفاده در دوران حاملگی کاملا بی خطر به حساب می آیند شامل پنی سیلین ها همچون آمپی سیلین، اریترومایسین، آموکسی سیلین و سفاکسین می باشد. در رابطه با مترونیدازول نیز در زمان قدیم بعضی از متخصصان تصور می کردند این نوع دارو که برای درمان بعضی عفونت های واژنی همچون تریکومونیاز و واژینوز باکتریایی و همینطور سایر عفونت ها مورد استفاده قرار گرفته می شود امکان دارد موجب ناهنجاری های مادرزادی در نوزاد گردد. ولی امروزه مطالعات انجام شده جدید رابطه بین این دو را مورد تایید قرار نداده اند و در حال حاضر این نوع دارو در اکثر موارد کاملا ایمنی به شمار می آید. با این وجود مترونیدازول امکان دارد برای بعضی از افراد با اختلالات گوارشی همراه باشد که در دوران حاملگی برای مادران ناراحت کننده می باشد.

انواع آنتی بیوتیک های غیر ایمن در حاملگی

یک سری آنتی بیوتیک وجود دارد که برای استفاده در دوران حاملگی خطرساز بوده و بهتر است از مصرف آن ها خودداری شود که در ادامه به معرفی آن ها پرداخته ایم.

استرپتومایسین :

این نوع دارو برای درمان سل استفاده می شود که امکان دارد موجب ایجاد اختلال در شنوایی جنین گردد.

نیتروفورانتوئین :

در صورتی که مبتلا به عفونت ادراری بازگشتی هستید و یا در صورتی که عفونت موجود به کلیه ها نفوذ پیدا کرده پزشک امکان دارد پیشنهاد دهد که برای پیشگیری از بوجود آمدن عفونتی دیگر از داروهایی همچون نیتروفورانتوئین، ماکرودانتین یا ماکروبید استفاده نمایید. مصرف این نوع داروها را باید در طول هفته ۳۶ حاملگی یا در صورتی که زایمان زودهنگام دارید سریعا متوقف نمایید چرا که خطر کمی امکان دارد وجود داشته باشد که این دارو در صورتی که به فاصله زمانی چند روز مانده تا زایمان استفاده گردد مقداری از گلبول های قرمز فرزند شما را از بین ببرد.

تتراسایکلین :

این دسته دارویی شامل مواردی همچون اکسی‌تتراسایکلین، مینوسایکلین و داکسی‌سایکلین می باشد که به منظور درمان آکنه و عفونت های دستگاه تنفسی مورد استفاده قرار گرفته می شود. در صورتی که در طی سه ماه دوم یا سوم حاملگی تتراسایکلین مصرف نمایید امکان دارد رنگ دندان های جنین در حال تکامل را برای همیشه دچار لکه نماید.

تریمتوپرین :

ترکیبی می باشد که معمولا در داروهای مورد مصرف برای درمان عفونت های سیستم ادراری همچون باکتریم و سپترا دیده می شود. این نوع دارو در طی حاملگی انتخاب مناسبی نمی باشد چرا که تاثیررات اسید فولیک را دچار انسداد می کند. اسید فولیک در طی حاملگی و پیش از لقاح کاملا ضروری می باشد، چرا که خطر مشکلات لوله عصبی و سایر اختلالات مادرزادی جنین را به حداقل می رساند.

نکات و قوانین اساسی در رابطه با مصرف این نوع داروها

• با توجه به این که اغلب آنتی بیوتیک ها در تست های کنترل شده مورد بررسی قرار نگرفته اند اغلب این نوع داروها در دسته B قرار گرفته می شوند.
• به عبارت کلی نوزادانی که هنوز متولد نشده اند، اندام ها و اعضای بدن آن ها در حال تکامل می باشد و احتمال صدمه در این دوران خیلی بالا می باشد. ولی طبق مطالعات انجام شده مشخص شده است که مصرف آنتی بیوتیک های سولفا که همراه با چند نوع آنتی بیوتیک دیگر همچون تریمتوپریم برای عفونت های ادراری یا دیگر عفونت ها استفاده می شوند. به جنین صدمه نمی زنند و فقط امکان دارد موجب ایجاد زردی در نوزاد بعد از متولد شدن او گردند.
• همچنین باید این نکته را متذکر شد که انتخاب نوع آنتی بیوتیک به عوامل گوناگونی وابسته می باشد. تعداد خیلی کمی از داروها در هر حالتی به طور کامل منع مصرف شده اند. بدین ترتیب تعداد بسیار کمی از داروها از لحاظ جهانی مناسب می باشند. پزشک مربوطه بایستی بتواند انتخاب آنتی بیوتیک مخصوصی را برای کنترل نمودن عفونت در این دوره تجویز نماید و فواید و مشکلات استفاده از آن را برای شما توضیح دهد.

عوارض استفاده از این نوع داروها

فهرست گروه های بارداری و دارویی سازمان غذا و دارو در این زمینه کمک می کند تا از ایمن بودن داروها پیش از تولد جنین کاملا آگاه شوید. داروهای موجود در دسته A برای مادران حامله بی ضرر می باشند، در صورتی که داروهای گروه X برای جنین خطرساز می باشند و نباید مورد مصرف قرار گرفته شوند. ناهنجاری های مادرزادی مربوطه در زمینه استفاده از آنتی بیوتیک ها در دوران حاملگی که در رده X قرار می گیرند شامل کم شدن حالت عرضی اندام، اختلالات شدید در جمجمه و مغز، وجود نقص در چشم ها، مسدود شدن مجاری بینی، ایجاد شکاف کام، بروز فتق دیافراگم، ایجاد مشکلات مادرزادی قلب می باشد.

منبع : آرگا