شقاق مقعد یک مشکل اساسی است که سبب ایجاد درد در اطراف مقعد می گردد. دردی که در زمان مدفوع کردن بر شدت آن افزوده می شود. برای درمان این مشکل روش های مختلف خانگی و پزشکی مختلفی وجود دارند که در این مطلب با آن آشنا خواهیم شد و به شما دوستان عزیز پیشنهاد می کنیم که بهتر است تا پایان مطلب همراه ما باشید.
روش های درمان شقاق
شقاق مقعد یا همان فیشر باعث به وجود آمدن درد در اطراف مقعد می گردد، درد شقاق در زمان مدفوع کردن بیشتر شده و بسیار آزار دهنده است. در بیشتر بیماران مبتلا شده به این مشکل، درمان حدود دو هفته زمان می برد اما در برخی افراد دوره درمان طولانی تر خواهد بود و بیشتر به طول می انجامد. مداوای شقاق به روش هایی برای تسکین درد و نرم نمودن مدفوع برای راحت عبور نمودن مدفوع از مقعد تا زمان بهبودی شقاق گفته می شود، شقاقی که بیش از شش هفته به طول بیانجامد، شقاق مقعد مزمن نام دارد و برای مداوای آن از روش هایی مانند پماد شل سازی عضلات و جراحی استفاده می شود.
شقاق مقعد
فیشر یا شقاق مقعد به پارگی کوچک پوست اطراف مقعد گفته می شود. مشکل فیشر در بین کودکان و بزرگسالان شایع می باشد. مشکل شقاق یک بیماری جدی نیست، ولی زخم به وجود آمده از آن می تواند باعث نگرانی هایی به ویژه در بین کودکان شود. مشکل فیشر مقعد در بیشتر افراد بین یک تا دو هفته بهتر شده و بهبود می یابد. بعضی از شقاق های مقعدی برای مداوا و بهبود یافتن زمان بیشتری را نیاز خواهند داشت. فیشر مقعدی نوع مزمن خیلی شایع نیست ولی در صورت بروز می توان آن را به خوبی مداوا نمود.
علائم
درست است که در اغلب موارد پارگی فیشر مقعد کمتر از یک سانتی متر می باشد، اما می تواند خیلی دردآور باشد. دلیل درد زیاد آن به خاطر حساسیت زیاد مقعد می باشد. درد در زمان دفع مدفوع و یک ساعت بعد از دفع مدفوع شدید تر می شود. در بیشتر موارد، شقاق مقعد خونریزی کمی دارد و بیمار بعد ار دفع مدفوع می تواند آن را ببیند. رنگ خون فیشر در اغلب موارد قرمز روشن می باشد و مقدار بسیار کمی از خون آن در دستمال توالت دیده می شود.
دلیل بروز شقاق
کشیده شدن و پارگی دیواره مقعد وقتی به وجود می آید که فرد مدفوع خود را خیلی سفت دفع نماید. در بیشتر اشخاص، این نوع آسیب های پوستی خیلی زود و بدون هیچ نوع مشکل دیگری برطرف خواهند شد. در برخی از افراد فشار عضلانی بیشتری در اطراف مقعد وجود دارد. به عبارتی عضله این قسمت سفت تر از حد عادی می باشد. این سفتی عضلانی بیش از اندازه، سبب کاهش تامین خون به مقعد شده و فرآیند بهبود پوست را کند تر خواهد کرد و این موضوع سبب ایجاد فیشر مقعد خواهد شد. زمانی که شقاق ایجاد شود، فرد در زمان مدفوع حس درد را دارد و این درد سبب افزایش فشار عضلانی خواهد شد و این موضوع به شدید تر شدن درد و علائم می انجامد و درد و فشار عضلانی بیشتری شکل خواهد گرفت.
مشکل یبوست احتمال مبتلا شدن به شقاق مقعد را بیشتر خواهد کرد. در برخی موارد شقاق وقتی اتفاق می افتد که فرد اسهال شدید داشته باشد. از هر ۱۰ نفر مبتلا به فیشر یک نفر آن در زمان تولد ایجاد شده است. در موارد محدود این موضوع به دلیل برخی از بیماری های دیگر ایجاد می شود. به خصوص به عنوان عوارض جانبی بیماری کورن یا عفونت هرپس مقعد دیده می شود.
تشخیص مشکل
پزشک معالج با توجه به علائم بیمار و معاینه پوست دور مقعد او مشکل فیشر مقعد را در او تشخیص خواهد داد و برای مداوا اقدام می کند.
درمان خانگی
اغلب روش های درمانی خانگی بیشتر جنبه مراقبتی و حمایتی از بیمار را در روند مداوا داشته اند. ولی در مراحل اولیه به وجود آمدن بیماری شقاق یا فیشر حاد، روش های خانگی بسیار موثر هستند و در مراحل پیشرفته تر باعث افزایش روند سرعت مداوا می شوند. برخی از اقدامات خانگی برای رفع شقاق مقعد عبارتند از:
- نوشیدن آب به اندازه کافی در طول روز
- جلوگیری کردن از نشستن طولانی در دستشویی در زمان اجابت مزاج، همچنین در زمان اجابت مزاج فشار زیادی وارد نشود. در صورت نیاز بیمار می تواند از داورهای شل کننده مدفوع یا مسهل ها استفاده کند.
- پیشگیری از نگه داشتن مدفوع و به تاخیر انداختن اجابت مزاج
- در آب گرم بنشینید تا درد کاهش یابد و در خونرسانی بهبود ایجاد شده و عضله اسفنکتر مقعد شل شود و بهبود یابد.
- داشتن فعالیت های بدنی به اندازه
- جویدن غذا با آرامش و به مقدار کافی
- ناحیه مقعد را بعد از هر با اجابت مزاج به خوبی بشویید تا همیشه تمیز باشد.
- در ناحیه مقعد از مواد شوینده شیمیایی محرک پوست مثل صابون های معطر استفاده نکنید.
- مصرف انواع غذاهای پر فیبر، نان های سبوس دار، میوه جات و سبزیجات مختلف مثل کاهو، آلو، گلابی و انجیر
- برای راحت تر شدن اجابت مزاج می توانید از وازلین استفاده کرده و به مقعد بمالید.
- برای بهبود سریعتر مشکل می توانید از ژل آلوئه ورا، روغن نارگیل، روغن زیتون و یا سرکه سیب بر روی محل آسیب دیده ی مقعد بمالید.
درمان های دارویی
به جز رژیم های غذایی مناسب و تغذیه مناسب و ترک عادات رفتاری غلط، داروهای مختلفی برای بهبود شقاق وجود دارند که می توانید از آن ها برای کاهش فشار مقعد استفاده نمایید. برخی داروهای پر استفاده تجویزی در مشکل فیشر مقعد عبارتند از:
- داروهایی مثل استامینوفن یا بیحس کننده های موضعی به منظور کاهش درد های خفیف
- پماد دارویی زینک اکساید یا وازلین برای پیشگیری از سوزش ناحیه مقعد
- کرم های موضعی بی حس کننده لیدوکائین هیدروکلراید به منظور کاهش درد
- داروهای فشار خون مانند نیفدیپین یا کاردیزم به منظور آرام نمودن اسفنکرهای مقعد
- پماد نیتوگلیسیرینی یا رکتیو به منظور بیشتر شدن جریان خون، بهبود یافتن سریع زخم و همچنین کمک به آرام نمودن عضلات دور مقعد
- پماد گلیسیرین تری نیترات به منظور بیشتر شدن جریان خون در رگ های ناحیه مقعد و شل شدن عضله های دریچه ی آن
- مصرف داروهای ملین که در انواع شربت، پودر، قرص، شربت و کپسول وجود دارند.
- پسیلیوم و سلولز که دارای فیبر زیادی هستند و با جذب آب به نرم شدن مدفوع کمک می شود.
درمان فیشر با تزریق بوتاکس
در صورتی که روش های موضعی نتیجه بخش نباشند، می توانید از روش تزریق بوتاکس به منظور بهبود بیماری فیشر استفاده نمایید. ماده تزریقی دارای سمی به اسم بوتولینیوم می باشد، که به شکل مستقیم به درون عضله ی مقعد اسفنکر تزریق می گردد. این تزریق باعث فلج شدن موقتی عضله های مقعد می گردد که با بی حس نمودن عضلات اطراف مقعد، کمتر شدن درد، بهبود اسپاسم و گرفتگی عضلانی را در پی دارد. با این اوصاف بیمار در زمان اجابت مزاج دیگر دردی نخواهد داشت و فشاری به انتهای روده او وارد نخواهد شد. با گذشت زمان زخم به وجود آمده درمان می شود. بوتاکس روشی است موقت که بین ۳ تا ۶ ماه تاثیر دارد و امکان دارد بیمار بعد از این دوره دوباره دچار مشکل گردد. از این رو بیمار برای درمان دائمی خود باید به پزشک مراجعه نماید.
درمان فیشر با لیزر
مداوا با استفاده از لیزر مدرنترین روش برای بهتر شدن فیشر مقعد می باشد. بعلاوه این روش بسیار مناسب برای جایگزین با روش های دیگر است. لیزر درمانی روشی امن، ساده و موثر برای درمان فیشر مقعد می باشد که با بی حس موضعی در یک مرکز درمانی به شکل سرپایی انجام می شود و در آن نیازی به بستری بیمار وجود ندارد. این روش با حداقل عوارض، بهتری نروش برای درمان فیشر است.
لیزر درمانی برای هر دو نوع فیشر مزمن و حاد انجام می شود، برای بهبود لیزرهای با توان پایین و به منظور درمان فیشر پیشرفته یا مزمن از لیزرهایی با توان بالا استفاده می گردد. دیدن محل شکاف به وسیله یک ابزار به نام اسپکولوم صورت می گیرد که داخل مقعد قرار داده می شود و آن را باز و تنظیم می نمایند. در این روش بدون کمترین تحریک محل ترک مقعد، با کمک اشعه ی لیزر ناحیه ی صدمه دیده را ترمیم می کنند.
دیگر مزایای روش لیزر درمانی فیشر این است که بر خلاف روش جراحی، زمان عمل به بافت های اطراف آن صدمه ای وارد نمی شود و فرد دچار بی اختیاری مدفوع نخواهد شد. اگر فرد بیمار دیگر بیماری های مقعدی را داشته باشد می توان آن ها را نیز به شکل همزمان درمان نمود. همچنین احتمال مبتلا شدن به بیماری های ویروسی در این روش به صفر خواهد رسید. در این روش نیازی به بیهوش شدن بیمار وجود ندارد و مقدارد درد، خونریزی و ابتلا به یبوست در اشخاصی که لیزر فیشر انجام می دهند به شکل قابل توجهی بهتر می شود. از سوی دیگر هیچ یک از بیماران در این روش تا یک سال بعد دچار عود مشکل نخواهند شد.
مزایایی جراحی شقاق با لیزر
همانطور که می دانید فیشر یا شقاق بیماری نشیمنگاهی است که بر اثر فشار در نیمه تحتانی کامال مقعد زخم به وجود می آید که این ترک باعث اسپاسم در عضله ی اسفنکتر همراه با درد و خونریزی می شود که با کمک لیزر می توانید فشار داخلی عضله ها را کاهش داد از این رو، استفاده از این روش مزایایی دارد که عبارت است از :
- حداقل درد وخونریزی
- درمان سریع و سرپایی
- بدون نیاز به بیهوشی
- دوره نقاهت کوتاه مدت یک روزه
- درمان موثر و قطعی
- بدون نیاز به بستری شدن در بیمارستان
مراقبت های بعد از لیزر
به منظور به دست آورزن سلامتی در مدت کوتاهی باید بعد از لیزر یک سری مراقبت های لازم را انجام دهید که پزشک توصیه می کند و این مراقبت ها عبارتند از :
- به منظور پاکسازی و کاهش درد عضلات لگن نشستن در اب گرم
- استفاده از مصرف غذاهای حاوی فیبر و رعایت رژیم غذایی
- رعایت بهداشت فردی، خشم و تمیز نگه داشتن ناحیه جراحی
- استفاده از داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک متخصص
- به منظور افزایش جریان خون رعایت بهداشت فردی و ورزش مرتب
بهبود فیشر با جراحی
در صورتی که فیشر مقعد با روش های گفته شده برطرف نشود و یا علائم و درد این مشکل بیشتر شود، پزشک می تواند برای مداوا جراحی را پیشنهاد دهد. تجویز این روش به سوابق بیمار و دلایل ایجاد این مشکل در بیمار بستگی دارد. روش های جراحی شقاق مقعد شامل موارد زیر می شوند:
- جراحی شقاق به روش اتساع یا دیلاتاسیون دریچه ی مقعد
- جراحی شقاق با روش اسفنکتروتومی داخلی جانبی مقعد
- جراحی شقاق به روش فیشرکتومی
کلیه ی این روش های جراحی با بی حسی موضعی و بدون درد و خونریزی انجام می شوند. بیمار بعد از معالجه نیاز به بستری نداشته و اغلب به شکل سرپایی در بیمارستان انجام می شوند. اغلب بیماران بعد از عمل می توانند فعالیت ها و کارهای روزانه خود را بدون هر نوع مشکلی انجام دهند، البته بهبودی تا چند روز بعد از عمل طول خواهد کشید، درد ناشی از جراحی اغلب خفیف بوده و از درد خود شقاق مقعد خیلی کمتر است و بعد از چند روز کاملا بهبود می یابد.
منبع : آرگا
