به طور کلی کاشت درخت کیوی معمولا یک پروژه سرگرم کننده می باشد که علاوه بر داشتن یک میوه پرخاصیت به شما یک گیاه زینتی هم می دهد. در واقع کیوی میوه درخت تاک چوبی و بزرگی است که در آب و هوایی معتدل رشد خوبی خواهد داشت و از آنجایی که می توانید به آسانی شرایط مناسب این گیاه را فراهم کنید پرورش آن در محیط خانه بسیار راحت خواهد بود.
آشنایی با کاشت درخت کیوی
بهتر است بدانید که در واقع کیوی درختی از گروه گیاهان گل دار دو لگه ای در راسته خلنگسانان و رده کیویان است که در بازار های جهانی مشهور شده و نام آن را به دلیل تشابه کرک های روی پوستش با پر های پرنده کیوی در نیوزلند انتخاب کرده اند. میوه این درخت دارای پوستی کرک دار به رنگ قهوه ای کمرنگ می باشد که معمولا مصرف نمی شود و گوشت داخلی آن سبز روشن و دارای ردیف هایی از دانه های خوراکی کوچک و سیاه می باشد. کیوی میوه ای خوشمزه می باشد که از درون سبز رنگ است و از بیرون پوستی قهوه ای رنگ دارد. از خواص کیوی هم می توان به هضم آسان، مدیریت فشار خون، کمک به رژیم لاغری و تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد. بسیاری از پرورش دهندگان درخت کیوی را بومی شمال چین می دانند اما امروزه نواحی جنوبی این کشور در عرصه پرورش آن فعال تر است. کیوی گیاهی دو پایه می باشد که در هر گیاهش تنها یک نوع از گل نر و گل ماده رشد می کند و با وجود اینکه این گل ها شهدی ندارند اما عطر دل انگیزی خواهند داشت. معمولا برای تشخیص گیاه نر بایستی به زمان باز شدن گل ها دقت داشته باشید زیرا گل های نر زودتر از گل های ماده باز می شوند. در واقع درخت کیوی تا هفت و نیم متر رشد می کند و گیاهی بالا رونده محسوب می شود. کیوی ریشه ای بزرگ و گوشتی و برگ هایی پر از پرز دارد که این پرز ها بر روی تبخیر و تعرق و تبادل گازی گیاه اثر می گذارند. در واقع کیوی درختی سال آور است و اگر در طول یک سال محصول زیاد داشته باشد در طول سال بعد محصول آن کم خواهد بود.
بهترین زمان برای کاشت کیوی:
توه داشته باشید که ایده آل ترین زمان برای کاشت درخت کیوی ماه های شهریور و مهر یا اسفند و فروردین است. در کشور ایران بیش از ۹۵ درصد باغات کیوی با استفاده از رقم هایوارد به دلیل ویژگی هایی مانند درشتی و یکنواختی مویه، بازار پسندی و خاصیت خوب انبارداری کشت شده است و برای گرده افشانی از دو رقم نر توموری و ماتوا استفاده می شود که زمان گلدهی رقم توموری با رقم ماده هایوارد همپوشانی بیشتری خواهد داشت. در واقع حدود ۱۰ درصد باغ برای درختان نر در نظر گرفته می شود و از آنجایی که نسبت پایه نر به ماده ۱ به ۹ می باشد بهتر است پراکندگی پایه های نر در باغ به گونه ای باشد که در تمامی ردیف ها پایه نر وجود داشته باشد.
روش های کاشت:
معمولا درخت کیوی را می توان از طریق راه های مختلفی مانند کاشت بذر و قلمه کاشت و تکثیر نمود که به همین خاطر در ادامه به بیان مراحل هر کدام به مجزا خواهیم پرداخت:
کاشت بذر:
در این روش کاشت بذر میوه به عنوان منبع اصلی تهیه بذر انتخاب می شوند و شرایط انتخاب یک بذر مرغوب این است که میوه آن کاملا رسیده باشد. به همین خاطر بایستی میوه را در دمای بالای ۱۲ درجه سانتی گراد قرار دهید تا نرم شده و بذر به راحتی از میوه جدا گردد. پس از اینگه بذر گیری را انجام دادید بهتر است با آب شستشو داده و با قارچ کش ها ضدعفونی نمایید. توجه داشته باشی که بذر کیوی اغلب از طریق دو روش گلخانه گرم و گلخانه معتدل جوانه دار می شود که در گلخانه گرم دمای ان معمولا بین ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی گراد است و بذر ها از اوایل دی ماه در کرت هیای که از قبل با بستر مناسب تهیه شده است به صورت نواری با فاصله ۱۰ سانتی متری کاشته می شوند. در این روش نشاء پس از ۴۵ روز یعنی اواخر بهمن ماه ممکن است قابل انتقال به گلدان هم باشد و حتی قابل پیوند زنی هم خواهد بود. روش گلخانه گرم هم مشابه روش قبلی است البته با این تفاوت که به خاطر کاهش دما در گلخانه که بین ۸ تا ۱۰ سانتی گراد است زمان انتقال نشاء ها به گلدان در اواخر فروردین ماه و عملیات پیوند زنی به نیمه دوم دی ماه منتقل خواهد شد.
قلمه زنی:
به طور کلی مهم ترین نکته ای که در این روش انتخاب پایه مادری بایستی بدان توجه داشته باشید این است که پایه مادری بایستی از لحاظ ژنوتیپ و فوتوتیپ کاملا سالم باشد. از میان قلمه ها آن هایی را که از رشد رویشی شاخه یکساله به دست آمده اند را انتخاب کنید و معمولا طول این قلمه ها بهتر است ۱۰ تا ۱۵ و قطر آن ها بین ۱ تا ۷ سانتی متر باشد. این قله ها بهتر است دارای سه جوانه مجزا باشند. بهتر است بدانید که زمان مناسب برای انجام قلمه زنی نیمه دوم دی ماه تا نیمه دوم بهمن ماه است. توصیه می شود قیچی مورد استفاده کاملا تیز باشد تا باعث له شدن بافت های قلمه نگردد. همچنین محل فوقانی قلمه شیب مناسب داشته و با چسب پیوند پوشیده گردد. توجه داشه باشید که باید محل تحتانی قلمه ها با قارچ کش تیوفانات متیل به نسبت ۲.۵ در هزار و بنومیل به نسبت ۱ در هزار ضدعفونی گردد.
شرایط مورد نیاز برای پرورش درخت کیوی:
همانطور که می دانید تمامی گیاهان برای اینکه بتوانند روند رشد خود را به خوبی طی کنند نیاز به شرایطی دارند که بایستی شما فراهم نمایید و به همین منظور در ادامه به بیان برخی از شرایط و اصول لازم برای کاشت و پرورش درخت کیوی پرداخته ایم:
آبیاری:
به طور کلی یکی از مهم ترین عملیات های باغداری کیوی آبیاری درختان به اندازه کافی است زیرا کیوی از دسته درختانی است که به آب فرلوانی برای رشد نیاز دارد. البته که آبیاری بیش از حد می تواند به آن آسیب بزند و به همین دلیل آبیاری آن در تابستان بایستی با دقت کافی صورت بگیرد. نهال های جوان کیوی معمولا در مواقع خشک سال نسبت به خسکی هوا حساس هستند و به همین خاطر مسئله آبیاری و حفظ رطوبت خاک برای احداث باغات کیوی بسیار مهم و حائز اهمیت خواهد بود.
دما:
کیوی میوه ای خزان دار است و جهت باز شدن نیاز به یک دوره سرمایی دارد. در طول فصل تابستان بهتر است دمای محیط کشت از ۴۰ درجه سانتی گراد بیشتر نشود. با وجود اینکه گیاه می تواند دمای زیر صفر را در زمستان تحمل کند اما برای داشتن یک کشت موفق و ایده آل نیاز به حدودا ۲۲۰ روز عاری از یخبندان دارد.
خاک:
توجه داشته باشید که خاک مناسب برای بستر درخت کیوی معمولا خاک شنی و دارای هوموس کافی است. این میوه به دلیل باردهی بالا و رشد رویشی فراوان نسبت به عناصر غذایی خاک بسیار پرتوقع و پرطمع است و به همین خاطر سیستم ریشه ای آن نیز گستردگی فراوانی دارد. به کار بردن ترکیب کود های دامی و ماسه بادی با نسبت های مساوی بهترین نتیجه را به همراه خواهد داشت.
هرس کردن:
بهتر است که سالی یک مرتبه درختتان را هرس نمایید و پوسته های اضافی و هر شاخه را که توسط داربست پشتیبانی نمی شود را هرس کنید. در واقع درخت کیوی این شاخه را نمی تواند تحمل کند مگر اینکه به بالای داربست برسد. زمان مناسب برای هرس درخت ماده اواخر فصل زمستان یعنی زمانی که درخت اصطلاحا در خواب است، می باشد. دقت داشته باشید که درخت نر می تواند زودتر یعنی درست پس از گل دادن نیاز به هرس پیدا کند.
منبع : آرگا
