نحوه تغییر رفتار و مراحلی که باید طی کنید

چگونگی تغییر رفتار در انسان ها

تغییر در یک رفتار حتی وقتی که خو شما تصمیم به اینکار داشته باشید کار ساده ای نیست و دشواری های مخصوص به خود را دارد، سختی این کار در مورد رفتارهایی که تبدیل به یک عادت شده اند بیشتر است. در بیشتر موارد دشوار بودن تغییر عادت،  این است که فرد در مورد روش درست برای ایجاد تغییر اطلاعی ندارد. در واقع برای عوض کردن یک عادت بد و نادرست باید روش رفتاری درستی را جایگزین آن کرد، برای انجام این کار باید روش هایی برای حذف عادات قدیم و شکل دهی رفتاری جدید بیابید.

قدم اول در تغییر رفتاری

برای تغییر در رفتارهای نادرست قدم اول این است که بدانید برای تغییر عادات و رفتارها هیچ نوع راه کلی و عمومی وجود ندارد. با توجه به نوع رفتاری که مد نظر است و مسئله هایی که با آن درگیر می شوید، روش تغییر رفتارها با هم متفاوت می باشد. شاید اغلب ما توانسته باشیم رفتاری را تغییر دهیم و یا رفتاری جدید را ایجاد کرده باشیم ولی در حفظ آن موفق نبوده ایم، همانطور که گفتیم ایجاد تغییرات رفتاری و عوض کردن عادت ها کار ساده و راحتی نیست. به منظور تغییر رفتاری می توانید  به روش آزمون و خطا راه های مختلفی را امتحان کنید و همچنین در این مورد می توانید از کمک یک متخصص بهره ببرید، بعلاوه شناخت عناصر، مراحل و فرایندهای موجود هم در این مورد می تواند کمک کننده باشد.

موارد مهم و عناصر تاثیر گذار در تغییر رفتاری

برای موفقیت در این کار باید عناصر مهم در فرایند تغییر رفتاری را شناسایی کرده و به خوبی بشناسیم. این عناصر عبارتند از:

• آمادگی برای تغییر: برای تغییر رفتاری باید منابع، توانایی ها و دانش مورد نیاز در این مورد را برای خود آماده کنیم و در کسب آنها تلاش زیادی داشته باشیم.
• موانع تغییر: باید هر مسئله یا چیزی را که باعث ممانعت از ایت تغییر رفتاری می شود را به طور دقیق شناسایی نمایید.
• انتظار بازگشت: شما باید احتمال اتفاق افتادن هر چیزی که در کنترلتان باشد را به صفر برسانید، البته دقیقا رسیدن به صفر در بیشتر موارد اتفاق نمی افتد. شما باید عواملی را که امکان دارد باعث برگشتتان به رفتار پیشین شود را به طور دقیق شناسایی و بررسی کنید.

مراحل ایجاد تغییر رفتاری

مدل های متفاوتی از تغییر رفتارها وجود دارد که در این مطلب یکی از موثرترین و آسانترین روش های آن را بیان می کنیم. این روش شاید یکی از آسانترین روش ها در این مبحث باشد اما همهنطور که گفتیم این موضوع ساده نیست  و تغییر دادن عادت هیچوقت به سادگی میسر نمی شود. در این راه باید قدم های کوچک و به تدریج برای رسیدن به اهداف بزرگ برداشته شود. مراحل مهم در این روش برای تغییر رفتاری شامل موارد زیر می شود:

مرحله یک: قبل از تصمیم

بیشتر مردم در این مرحله حالت انکار نسبت به رفتار خود دارند. عادت بد و مضری که دارند را با عنوان یک مشکل نشناخته و قبول ندارند. افراد در این مرحله معمولا از آسیبات ناشی از رفتاری که انجام می دهند آگاهی ندارند و یا به آن بی توجه هستند. کسانی که در این مرحله قرار دارند قدرتی برای کنترل موقعیت در خود نمی بینند. در این مرحله باید از خود سوال کنید که چرا یک رفتار به یک مشکل تبدیل می شود و باید آن را ترک نمود.

مرحله دو : تصمیم به تغییر

در این مرحله افراد از فوائد ترک رفتار نادرست خود آگاه خواهند شد اما با این وجود باز هم احساسات دوگانه نسبت به اینکه چرا باید رفتارشان را تغییر دهند خواهند داشت. سختی هایی که در راه ترک یک عادت در برابر فوائد آن وجود دارد باعث بروز چنین حسی در فرد می شود. به خاطر وجود همین حس دوگانه، این مرحله از مراحل تغییر رفتاری امکان دارد مدت زمان زیادی به طول بیانجامد، در برخی موارد نیز همین حس دوگانگی باعث می شود تا فرد از این مرحله به مرحله بعد وارد شود. ماندن در این مرحله به جای منفعت داشتن برای فرد، معنای از دست دادن و محرومیت را می یابد. فرد باید در این مرحله به دنبال افزایش اعتماد به نفس خود نیز باشد.

مرحله سه : آمادگی برای تغییر

این مرحله فرد برای تغییر رفتارهای خود اقداماتی را انجام می دهد، ولی تغییر کامل رفتاری در او اتفاق نمی افتد، به عنوان نمونه ترک تدریجی مواد مخدر و کم کردن و میزان مصرف آن شامل این مرحله می شود. در خیلی از موارد به منظور تغییر یک عادت به مشاوره گرفتن از یک متخصص نیاز داریم، در این مرحله باید تمام آنچه در مورد عادت مورد نظر وجود دارد، یاد گرفته شود.

مرحله چهار : عملی نمودن تغییر رفتاری

در این مرحله اقدامات عملی تر و مستقیمی به منظور جایگزین کردن رفتار صورت می گیرد، و طی این مرحله فرد به هدف های مشخصی که در مرحله قبل تعیین کرده می رسد. در بیشتر موارد تغییر در این مرحله انجام می شود ولی نباید آن را به عنوان پایان مراحل در نظر گرفت. با پاداش دادن به خود در این مرحله می توانید احتمال بازگشت رفتار را کمتر کنید. به منظور موفقیت در این تغییر رفتاری باید خود را دوست داشته و از تنفر به رفتارهای گذشته دست بردارید.

مرحله پنج : مراقبت از بازگشت به رفتار

رسیدن به این مرحله یعنی ادامه به انجام رفتار جدید و برگشت نکردن به رفتار قبلی می باشد. در این مرحله فرد از برگشت نداشتن به رفتار نادرستی که ترک کرده اطمینان می یابد. روش های مختلف و متفاوتی وجود دارند که برای مراقبت از بازگشت به رفتار ترک شده مورد نیاز هستند که برای اموختن آنها باید با یک متخصص یا فرد با تجربه مشورت شود. یکی از مهمترین روش ها به منظور پیشگیری از بازگشت به رفتار قبلی در نظر گرفتن جایزه برای هر بار مقاومت در برابر تکرار رفتار می باشد.

مرحله شش : بازگشت به رفتار قبلی

شاید برایتان عجیب باشد اما بازگشت به رفتار قبلی قسمتی از فرایند تغییر رفتار می باشد، حس نا امیدی و شکست در مرحله بازگشت برای فرد ایجاد می گردد. در این مرحله باید دلیل شروع مجدد رفتار و میل به انجام آن باید بررسی شود تا از بازگشت دوباره آن جلوگیری گردد.

مرحله های تغییر رفتاری همواره در یک چهار چوب مشخص قرار نمی گیرند

در بیشتر موارد حین طی مراحل، امکان برگشت به عقب نیز وجود دارد، امکان دارد که شخصی بعد از تغییر یک عادت دوباره در تصمیم گیری خود تردید داشته و از خود سوال کند که آیا تغییر عادت او کاری درست بود یا خیر؟ در صورت بازگشت به رفتار، اگر باز هم می خواهید در ان تغییر ایجاد کنید می توانید مراحل را مجددا طی کنید. انجام این مراحل برای چندین بار باعث تثبیت بهتر عادت جدید می شود و کمک زیادی میکند، مسئله مهم در این باره این است که تصمیم خود را بگیرید و بر آن مصمم باشید.

نحوه رسیدن به رفتار مطلوب

شناسایی یک رفتار اشتباه، ترک کردن آن و جایگزینی آن با رفتاری درست و جدید به بررسی دقیقی نیازمند است. برای رسیدن به اتفاقاتی که منجر به بروز رفتار در شما می شود می توانید زمان وقوع رفتار را یادداشت کنید، به عنوان مثال اگر شما در حال ترک عادت نادرست سیگار کشیدن هستید و در طی این مسیر شکست خورده اید باید موارد و زمان هایی که باعث می شود شما سیگار بکشید را یادداشت کرده و از آنها برای عوض کردن رفتار کمک بگیرید.

شاید چندین بار از روش های مختلفی که به شما پیشنهاد شده استفاده کرده باشید ولی باید بدانید که هر رفتاری را که انجام می دهید واکنش یک عامل درونی یا بیرونی در شماست. شناسایی این عوامل کمک می کند تا بتوانید پاسخی متفاوت به آن بدهید. بسیاری از مسائل که باعث بروز یک رفتار اشتباه در شما می شوند تا حدودی برایتان مشخص است اما ممکن است با تلاشهای زیاد باز هم نتوانید آن رفتار را عوض کنید، در این مورد باید تلاش خود را در زمینه ای دیگر به کار گرفته و از یک متخصص کمک بگیرید. استفاده از مشاوره های روانشناسی و کمک گرفتن از جدیدترین روش های درمانی در این مورد می تواند کمک زیادی به تغییر عادات اشتباه و جایگزینی آن با رفتارهای موثر نماید.

منبع : آرگا