تشییع جنازه یعنی از پی جنازه حرکت کردن تا زمان گذاشتن میت در قبر می باشد. در روایات آماده این عمل موجب پاک شدن هزاران گناه و ثبت هزاران حسنه در پرونده اعمال فرد خواهد شد. در این مطلب به مکروهات و مستحبات تشییع جنازه از نظر مراجع اسلامی می پردازیم.
مکروهات و مستحبات تشییع جنازه
در دین اسلام به تشییع جنازه تاکید فراوانی شده است. منظور از این کار یعنی حرکت کردن پشت جنازه تا زمان دفن میت می باشد. از تشییع جنازه به مناسبت در باب طهارت و اعتکاف سخن گفته شده است.شرکت در تشییع جنازه امر مستحبی بوده و در فضیلت آن آیات و روایات زیادی بیان شده است. در ادامه قصد داریم به مکروهات و مستحبات این امر اشاره نماییم.
مکروهات تشییع جنازه
از جمله مکروهات تشییع جنازه عبارت است از:
۱. مکروه است فرد تشییع کننده بخندد یا مشغول کاری شود که لهو و لعب محسوب می شود.
۲. تشییع کننده به جز ذکر و دعا و استغفار و مانند آن نباید سخن بگوید. حتی در روایات آمده که به فرد تشییع کننده جنازه سلام نکنند.
۳. مکروه است تشییع کننده دست بر ران پای خود یا پشت دست دیگرش بزند.
۴. مکروه است تشییع کننده بگوید:
«بر متوفّیٰ ترحّم کنید، برای او طلب آمرزش کنید، با او مدارا کنید».
۵. کراهت دارد تشییع کننده سواره باشد مگر به دلیل عذری. البته در هنگام بازگشت از تشییع جنازه، سواره بودن مکروه نیست.
۶. کراهت دارد تشییع کننده جلوی جنازه حرکت کند.
۷. کراهت دارد میت را با سرعت و تند ببرند.
۸. حمل آتش پشت سر جنازه کراهت دارد مگر در شب.
۹. برداشتن ردا از تن برای غیر صاحب عزا مکروه است.
۱۰. سخن گفتن به جز ذکر خدا و به تصریح برخی مراجع نشستن تشییع کننده تا زمانی که هنوز میت را در قبر نگذاشته باشند.
مستحبات تشییع میت
شرکت در مراسم تشییع میت در اسلام امر مستحبی تلقی می شود و در مورد آن روایات و آیات زیادی بیان شده است. از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله روایت شده است:
کسی که جنازه‌ای را تشییع کند برای هر قدمی که برمی‌دارد تا زمانی که برگردد، صد هزارهزار حسنه خواهد داشت و صد هزارهزار گناه از او محو می‌شود و صد هزارهزار درجه نزد خدا به‌دست می‌آورد و اگر بر میت نماز هم بخواند موقع مرگش صد هزار هزار ملائکه او را تشییع می‌کنند که همه آنها برای او استغفار می‌کنند و اگر در دفن میت حاضر شود خداوند صد هزار هزار ملائک را مأمور می‌کند تا روز قیامت برای او طلب مغفرت کنند.
همچنین امام صادق علیه السلام فرموده اند:
بهتر است صاحبان عزا برادران دینی میت را از مرگ او باخبر سازند تا در تشییع جنازه حاضر شوند و بر او نماز خوانند؛ هم برای آنان پاداش خواهد بود و هم برای میت مایه آمرزش
از جمله مستحبات تشییع میت عبارت است از:
۱. مستحب است اولیاء میت مومنان را از وفات متوفی مطلع نموده تا در تشییع جنازه او حاضر گردند.
۲. مستحب است روی جنازه را با پارچه پوشانده و این پارچه فاخر و تزئینی نباشد.
۳. مستحب است وقتی نگاه فرد به میت می افتد بگوید:
«إِنّٰا لِلهِ وَإِنّٰا إِلَیْهِ رٰاجِعُونَ، اللّهُ أَکْبَرُ، هٰذٰا مٰا وَعَدَنَا اللّهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللّهُ وَرَسُولُهُ، اللّٰهُمَّ زِدْنٰا إیمٰانَاً وَتَسْلیماً، الْحَمْدُ لِلهِ الَّذی تَعَزَّزَ بِالْقُدْرَهِ وَقَهَرَ الْعِبادَ بِالْمَوْتِ».
لازم به ذکر است خواندن این دعا مختص فرد تشیع کننده نبوده بلکه برای هر کسی که نگاهش به میت می افتد مستحب است که بخواند.
۴. مستحب است حمل کننده میت در وقت برداشتن آن و حمل جنازه بگوید:
«بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ وَصَلَّی اللّهُ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ».
۵. مستحب است تشییع کننده پیاده به دنبال میت برود نه سواره.
۶. مستحب است حمل کنندگان میت، حداقل ۴ نفر باشند و جنازه را روی شانه های خود حمل کنند نه روی وسایل نقلیه مگر در هنگام ضرورت مثلا دوری راه
۷. تشییع کننده میت از چهار گوشه جنازه او را حمل کرده و هر چهار گوشه را بردارند که به این کار تربیع گفته می شود و بهتر است از گوشه جلوی تابوت در طرف راست میت شروع کند و آن را بر شانه راست خود بگذارد بعد گوشه عقب تابوت در طرف راست میت را روی شانه راست خود حمل نماید. سپس گوشه عقب تابوت در طرف چپ میت را روی شانه چپ خود حمل کند و بعد به جلوی تابوت رفته و سمت چپ میت را روی شانه خود حمل کند.
۸. تشییع کننده از پشت سر جنازه یا دو طرف آن راه برود نه جلوی تابوت میت و پشت سر میت رفتن افضل تر می باشد.
۹. مستحب است تشییع کننده خاشع بوده و تفکر و تدبر نماید و از دیدن میت عبرت بگیرد و به فکر آخرت خود باشد.
۱۰. شایسته است میت با سرعتی میانه و معتدل حرکت داده شود.
۱۱. مستحب است صاحبان عزا پا برهنه راه روند یا تغییر وضعی دهند که مشخص باشد صاحب مصیبت هستند.
۱۲. برای شرکت در تشییع جنازه حد معینی وجود ندارد و بهتر است فرد تا هنگام نماز میت بلکه تا هنگام دفن هم صبر کرده و در تشییع جنازه حضور یابد.
در پایان همچنین می توانید برای اطلاع از آشنایی با احکام دفن میت و طریقه خواندن نماز میت روی لینک ها کلیک و از این مقالات بازدید نمایید.
منبع : آرگا
