معرفی انواع زبان های برنامه نویسی و ویژگی های آن ها

به طور کلی زبان های برنامه نویسی ساختار های زبانی دستور مدار الگوریتم را از طریق ساختار های دستوری متفاوت برا اجرای رایانه توصیف می کنند و با این روش امکان نوشتن برنامه به منظور تولید نرم افزار های جدید برای وارد کردن متن برنامه، اجرا، همگردانی و رفع اشکال خواهد بود.

آشنایی با زبان های برنامه نویسی

بهتر است بدانید زبان برنامه نویسی در واقع یک سیستم ارتباطی محسوب می شود که برنامه نویسان با استفاده از آن می توانند دستور های خود را به کامپیوتر بفهمانند. این زبان از دو بخش اصلی شامل سینتکس و سمانتیک تشکیل شده که سینتکس مجموعه قواعدی خواهد بود که نحوه نوشتن کد ها را مشخص می کند. در مقابل نیز سمانتیک معنی و منطق کد ها را تعیین خواهد کرد.

برای اجرای یک برنامه اصولی، کامپیوتر بایستی هر دو بخش را درک کند و به آن ها پاسخ بدهد. امروزه زبان های برنامه نویسی به منظور ایجاد نرم افزار های مختلفی از جمله بازی ها، اپلیکیشن های موبایل و وب سایت ها استفاده می شوند. توجه داشته باشید برای هر زمینه خاصی زبان های برنامه نویسی مخصوصی وجود دارند که بر اساس ویژگی ها و قابلیت های خود انتخاب می شوند.

به صراحت می توان گفت که زبان های برنامه نویسی حوزه بسیار گسترده ای دارند که تعداد آن ها بسیار زیاد است. با این حال از یک دسته بندی کلی می توان تمام انواع زبان های برنامه نویسی را به چهاردسته فوق تقسیم بندی کرد:

• زبان های برنامه نویسی تحت وب
• زبان های برنامه نویسی تحت ویندوز
• زبان های برنامه اپلیکیشن موبایل
• زبان های برنامه نویسی چند منظوره

هر یک از این شاخه های زبان، خود شامل تعداد زیادی زبان مختلفی می باشد که در ادامه هر را به صورت کامل شرح داده ایم:

زبان های برنامه نویسی تحت وب:

زبان های تحت وب معمولا از نظر سمت اجرا به دو دسته کلی یعنی زبان سمت سرور و زبان های سمت کلاینت یا کاربر تقسیم بندی می شوند. در ادامه مهم ترین زبان برنامه نویسی تحت وب سمت کاربر را بیان کرده ایم:

• جاوا اسکریپت:

یکی از زبان های مطرح برای گسترش وب سایت ها، برنامه های دسکتاپ و بازی قطعا جاوا اسکریپت خواهد بود. این زبان بر روی تمام مرورگر ها اجرا می شود و قادر است با برنامه هایی که تحت وب نیستند نیز کار کند.

این زبان برنامه نویسی اساسا برای ایجاد رابط کاربری فوق العاده و وب های جذاب به کار خواهد رفت. اجرا، ساختار داده و الگوریتم های مورد استفاده در این زبان تقریبا در هر زبان دیگری قابل اجرا خواهد بود.

• CSS / HTML:

به طور کلی CSS و HTML را می توان دو بار جدایی ناپذیر در جاوا اسکریپت دانست که به سه گانه های مقدس برای توسعه وب مشهور هستند. HTML در واقع زبان مرورگر های وب سایت است و CSS نیز برای توسعه وب هایی با ظاهر ساختار یافته و جذاب مورد استفاده قرار می گیرد.

ویژگی این زبان های برنامه نویسی که سمت کاربر هستند مشاهده تغییرات سمت سرور توسط کاربر و چگونگی اثرگذاری این تغییرات در سمت کاربر خواهد بود.

• Jquery:

jquery در واقع یکی از کتابخانه های جاوا اسکریپت محسوب می شود که برنامه نویسی به زبان آن را بسیار ساده می کند و همچنین یادگیری آن نیز به مراتب ساده تر خواهد بود. آبجکت ها در این زبان به صورت اسناد ساده Html قابل تبدیل هستند که با استفاده از API به منظور استفاده در مرورگر های مختلف، مدیریت رویداد، ساخت انیمیشن و AJAX به کار خواهد رفت.

• ELM:

یکی از جدید ترین زبان های تحت وب که به زبان جاوا اسکریپت کامپایل می شود و برای ایجاد UI های سریع بدون خطا استفاده می شود، elm خواهد بود. این زبان امکان توسعه واسط های کاربری سمت کاربر را بدون استفاده از HTML و CSS را فراهم می کند. زبان های تحت وب سمت سرور به شرح ذیل خواهند بود:

• جاوا:

بهتر است بدانید قابلیت های امنیتی قوی در زبان جاوا آن را به انتخابی ایده آلی به منظور توسعه وب های مربوط با بانک و امور مالی تبدیل کرده است. بر اساس نظرسنجی های صورت گرفته جاوا بعد از پایتون محبوب ترین زبان برای کاربرد های تحت وب شناخته می شود.

خصوصیات چند پلتفرمی در این زبان امکان اجرای برنامه هیا تحت وب را در سیستم های عامل ویندوز، macos و لینوکس فراهم خواهد کرد. یکی از پلتفرم های محبوب جاوا به منظور توسعه برنامه های وب قطعا Spring خواهد بود و همچنین برنامه های تحت وب که با این زبان نوشته شده اند شامل Spotify، Murex، Twitter و Nimbuzz خواهند بود.

• پایتون:

در واقع پایتون را می توان محبوب ترین زبان برنامه نویسی تحت وب دانست که سادگی کد ها، صرفه جویی در زمان، یادگیری آسان و قابلیت سفارشی سازی از جمله خصوصیات برتر این زبان برای توسعه دهندگان خواهد بود.

در واقع پایتون یک کتابخانه وسیع با فریم ورک های متفاوت و بازار های مختلف می باشد که به منظور توسعه سریعت برنامه های وب مورد استفاده قرار می گیرد. توجه داشته باشید که فریم ورک های فلسک و جنگو معروف ترین آن ها هستند. لازم به ذکر است که برنامه های تحت وب محبوبی مانند Pinterest، Uber، Dropbox و Instagram به کمک پایتون طراحی و نوشته شده اند.

• PHP:

PHP را می توان یکی دیگر از زبان های برنامه نویسی سمت سرور دانست که از قابلیت پویا بودن برخوردار است. این زبان یک متن باز قهار به شمار می آید که از ابزار ها و ماژول های متعدد به منظور توسعه برنامه های وب به صورت ایستا و پویا استفاده می کند.

همچنین کتابخانه ها و فریم ورک های مختلفی برای PHP طراحی شده که معروف ترین آن ها لاراول خواهد بود. برنامه محبوبی مانند WordPress، Tumblr، Wikipedia، Flickr و Facebook همگی به کمک این زبان نوشته شده اند.

• Ruby:

Ruby را می توان یک زبان برنامه نویسی پویا به صورت متن باز، سریع و ایمن دانست که برای نوشتن برنامه های تحت وب و شبکه های اجتماعی و برنامه های حوزه تجارت الکترونیک مناسب خواهد بود. این زبان امکان توسعه وب های ایمن و کاربردی را برای توسعه دهندگان خود فراهم کرده و جالب است بدانید که برخی از برترین برنامه های مربوط به وب که به کمک این زبان نوشته شده اند شامل  Groupon، AirBnb و GitHub خواهند بود.

• ASP.NET:

ASP.NET یکی دیگر از زبان های مربوط به برنامه نویسی متن باز سمت سرور می باشد که برای توسعه برنامه های وب به صورت دینامیکی مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین توسط شرکت مایکروسافت طراحی شده است.

این زبان در واقع نسخه پیشرفته ای از پلتفرم NET است که خصوصیاتی مانند سیستم احراز هویت، افزونه های ویرایشگر، کتابخانه های مربوط به الگوهای وب مانند الگوی مدل، نما و کتترلگر را به NET اضافه کرده است.

زبان های تحت ویندوز:

زبان های تحت ویندوز در واقع زبان هایی هستند که مناسب سیستم عامل ویندوز در محیط کامپیوتر طراحی شده اند و برای نوشتن و اجرای برنامه های مختلف در محیط ویندوز به کار می روند. این زبان ها برای محیط برنامه نویسی به ابزار ها و یا نرم افزار هایی نیاز خواهند داشت که در محیط ویندوز اجرا می شوند و از این طریق می توان برنامه نوشته شده را برای اجرا در محیط ها و یا ماشین های دیگر مورد استفاده قرار داد.

این زبان با عنوان زبان های دسکتاپ نیز شناخته شده و در ادامه سعی داریم تا زبان های آن را به صورت کامل شرح دهیم:

• C#:

برنامه نویسی به زبان C# (سی شارپ) که پیشرفته C (سی) و ++C (سی پلاس پلاس) بوده و در محیط ویژوال استدیو می توانید از کد های آن استفاده نمایید. C# را می توان یک زبان مدرن دانست که از ویژگی شی گرا بودن برخوردار است و توسط شرکت مایکروسافت طراحی شده است.

در واقع ریشه این زبان همان زبان C بوده و برای برنامه نویسان جاوا و جاوا اسکریپت نیز زبان آشنایی خواهد بود. با این زبان یک برنامه نویس به راحتی می تواند برنامه های مربوط ویندوز را در دستکتاپ ایجاد نماید.

نکته جالب این است که برنامه های ایجاد شده به این زبان بر روی فریم ورک NET نیز قابل اجرا خواهند بود. علاوه بر این با ارائه نسخه Net Core می توان از C# به منظور گسترش چند پلتفرمی نیز استفاده نمود.

• C++:

یک زبان برنامه نویسی شی گرا با کاربردی عمومی محسوب می شود که نسخه توسعه یافته زبان C خواهد بود. C++ را می توان یک زبان سطح پایین دانست که امکان کنترل دقیق منابع و حافظه سیستم را برای توسعه دهنده فراهم می کند.

امروزه از این زبان نه تنها به منظور توسعه برنامه های دسکتاپ بلکه برای برنامه های تحت سیستم، مرورگر ها، بازی ها و سایر موارد نیز استفاده می شود. جالب است بدانید که برخی از برنامه های مربوط به ویندوز مانند google chrome، adobe creative suite و MS office به کمک این زبان نوشته شده اند.

• Python:

پایتون را می توان یک زبان سطح بالا و همه جانبه دانست که در آن نیازی به نوشتن کد های طولانی نخواهد بود. در واقع این برنامه بسیار انعطاف پذیر بوده و دارای رنج وسیعی از فریم ورک های GUI است که امکان استفاده آسان و ایمن از این فریم ورک ها را در اختیار توسعه دهنده قرار می دهد. برخی از برنامه هایی که کد های پایتون در آن لحاظ شده اند شامل Tkinter، Wxpython و pygui هستند.

• Java:

جاوا را می توان یک برنامه شی گرا و مبتنی بر کلاس دانست که صرفا با نوشستن یک بار برنامه می توان آن را روی پلتفرم های مختلف اجرا نمود. کد های نوشته شده به این زبان اغلب در محیط javac کامپایل می شوند. پس از کامپایل در این محیط یک کد کلاس یا bytecode به دست خواهد آمد که برای اجرای آن به یک مترجم نیاز خواهد بود.

از مهم ترین مترجم های مربوط به جاوا می توان به java Vitual Machine اشاره کرد که bytecode را به زبان ماشین تبدیل می کند. برخی از ابزار های مورد نیاز برای توسعه برنامه های دسکتاپ مواردی مانند SQL، Netbeans IDE، java FX و java Swing خواهند بود.

• java Script:

جاوا اسکریپت در واقع یک زبان برنامه نویسی سطح بالا و دینامیک مبتنی بر Prototype است که ساختاری تک رشته ای داشته و جزو دسته بندی زبان های شی گرا محسوب خواهد شد. این زبان عمدتا برای برنامه نویسی تحت وب مورد استفاده قرار می گیرد اما با این حال یکی از برترین زبان های برنامه نویسی برای برنامه های تحت ویندوز یا دسکتاپ نیز خواهد بود.

از فریم ورک هایی که برای توسعه برنامه دسکتاپ به کمک جاوا اسکریپت ساخته شده اند می توان به Proton، Natives، Electron، AppJS و Meteor اشاره کرد. لازم به ذکر است که قابلیت اصلی این فریم ورک ها توسعه برنامه های دسکتاپ به صورت چند پلتفرمی است.

• PHP:

PHP یک زبان برنامه نویسی عمومی و سمت سرور در کاربرد های تحت وب است که در واقع یک زبان برنامه نویسی محسوب شده و برای ابزار سرویس دهنده وب ۱۹۹۴ توسعه یافته است. پی اچ پی برای مدیریت محتوای دینامیکی و پایگاه های داده استفاده می شود و همچنین هسته اصلی بزرگ ترین ابزار وبلاگ نویسی یعنی وردپرس بر اساس PHP است.

علاوه بر این PHP یکی از زبان های مفید برای توسعه برنامه های دسکتاپ است که از قابلیت چند پلتفرمی برخوردار بوده و برای توسعه GUI های دسکتاپ می توان از آن استفاده نمود. PHP Desktop در واقع یک پروژه متن باز محسوب می شود که برای نوسعه برنامه های GUI های دسکتاپ به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرد.

• Swift:

Swift یکی از زبان های برنامه نویسی برای iOS و OS X ساخته شده توسط شرکت اپل است. سوییفت یک زبان برنامه نویسی کامپایل شده و هم منظوره است که برای نسخه های مختلف سیستم های عامل و نیز برای توسعه اپلیکیشن های iOS نیز قابل استفاده خواهد بود.

برای توسعه دهندگانی که برنامه دسکتاپ را برای MacOS می نویسند استفاده از این زبان بسیار مفید خواهد بود. همچنین استفاده از ابزار های جانبی مانند Home Brew، Xcode و Visual Studio Code در توسعه برنامه های دسکتاپ به کمک زبان Swift بسیار کمک کننده خواهد بود.

• Red-lang:

red یک زبان کاربردی و واکنشی محسوب می شود که با داشتن یک کامپایلر بومی به منظور تبدیل کدها، زمینه وسیعی را برای توسعه برنامه های دسکتاپ به وجود آورده است. این زبان از ویژگی هایی مانند شی گرا بودن، مبتنی بودن بر Prototype، کامپایل بومی،GUI چند پلتفرمی و افزونه Visual Studio به منظور توسعه برنامه های مختلف بهره می برد. نکته جالب این است که از این زبان می توان برای نوشتن برنامه های تحت ویندوز و MacOS نیز استفاده نمود.

• GO:

GO یک زبان برنامه نویسی متن باز، کاربردی، شی گرا و چند منظوره است که توسط گوگل توسعه یافته است. از لحاظ ساختار مشابه C بوده اما دارای ویژگی هایی پیشرفته تر، حافظه ایمن و تایپوگرافی ساختاری است.

از این زبان می توانید به منظور توسعه برنامه های تحت ویندوز و MacOS استفاده نمود. برخی از فریم ورک هایی که برای استفاده از GO به آن ها نیاز خواهید داشت شامل Mango، Martini و Beego خواهند بود.

• Object Pascal:

object pascal در واقع یک برنامه افزودنی به زبان برنامه نویسی پاسکال است که ویژگی های شی گرا بودن از جمله متد ها و کلاس ها را به آن اضافه می کند. امروزه از این زبان به منظور توسعه برنامه های تحت ویندوز، لینوکس و MacOS به صورت همزمان استفاده می شود.

برخی از فریم ورک های اصلی که برای توسعه برنامه های دسکتاپ با کمک این زبان اجرا می شوند شامل Firemonkey، lazarus و Oxygene خواهند بود.

زبان های اپلیکیشن موبایل:

به طور کلی اپلیکیشن های موبایل که برای سیستم عامل های متداول اندروید و IOS نوشته می شوند اغلب قابلیت اجرای اپلیکیشن های مختلف را برای موبایل فراهم می کنند. در واقع زبان های برنامه نویسی مختلف برای توسعه این برنامه های موبایل مورد استفاده قرار خواهد گرفت که هر یک نیز ویژگی های مخصوص به خود را ارائه می دهند. در ادامه به بیان بهترین زبان های مربوط به اپلیکیشن موبایل خواهیم پرداخت:

• جاوا:

به طور کلی از زبان جاوا می توان به منظور توسعه اپ های موبایل در سیستم عامل iOS نیز استفاده کرد که اغلب از آن به منظور توسعه اپ های اندروید استفاده می شود و بیشتر در زمینه معروف است. در واقع جاوا یک زبان برنامه نویسی چند منظوره و انعطاف پذیر است که ابزار های مختلفی را برای توسعه اپ های موبایل به صورت ساده و با سرعت بالا در اختیار توسعه دهندگان قرار می دهد.

• جاوا اسکریپت:

جاوا اسکریپت با بیش از ۲۵ سال سابقه یک زبان برنامه نویسی محبوب به شمار می آید که برای کاربرد های مختلفی از جمله توسعه برنامه های موبایل مورد استفاده گسترده توسعه دهندگان قرار می گیرد.

فریم ورک های متعددی در این زبان برای توسعه اپ موبایل ارائه شده اند که Vue و React.js معروف ترین آن ها خواهند بود. این فریم ورک ها امکان توسعه مولفه های UI را برای اپ های موبایل فراهم می کنند و همچنین React Native که به صورت گسترده توسط جاوا اسکرپت مورد استفاده قرار می گرفت امکان توسعه اپ های موبایل با قابلیت چند پلتفرمی را برای اندروید و iOS فراهم کرده است.

• Swift:

این زبان بیشتر برای توسعه اپ های مربوط به ایپاد و ایفون مورد استفاده قرار می گیرد. Swift را می توان یک زبان ایمن دانست که بر خلاف زبان های دیگر مانند Objective C کد گذاری در آن دشوار نخواهد بود.

همچنین این نرم افزار بسیار تعاملی عمل خواهد کرد یعنی می توان در حین کد نویسی خروجی را به راحتی مشاهده کرد. این ویژگی امکان خطایابی را در هر مرحله از کد نویسی به برنامه نویس می دهد و کاملا رایگان و متن باز خواهد بود.

• Kotlin:

Kotlin را می توان یک زبان برنامه نویسی حدید دانست که امروزه به عنوان جایگزینی برای جاوا شناخته شده و زبان رسمی برای توسعه برنامه های اندروید توسط گوگل به حساب می آید. این زبان دارای پشتیبانی بوی بوده و توسط IDE هایی مانند Android Studio و Intelli IDEA پشتیبانی می شود.

شرکت گوگل به شدت برای توسعه این زبان در برنامه های اندروید تبلیع می کند و آن را به عنوان نسب بعدی جاوا معرفی کرده است.

• C#:

C# یا همان سی شارپ را می توان یکی از زبان های برنامه نویسی چند منظوره دانست که برای اپ های موبایل نیز استفاده می شود. این زبان تمامی ویژگی زبان های java، Swift و Objective-C را به صورت همزمان دارد. اگر قصد دارید یک برنامه بازی موبایل با قابلیت تعاملی بودن و با عملکرد بالا ایجاد کنید.

• پایتون:

پایتون نیز یک زبان گسترده است که به منظور توسعه برنامه های موبایل نیز استفاده می شود. از دسته اپ های موبایل که به کمک پایتون نوشته شده اند می توان به You Tube،Instagram و Pinterest اشاره کرد.

این زبان به واسطه بهره گیری از کتابخانه ای عالی، یکپارچگی قوی و قابلیت های کنترل پیشرفته مورد استفاده گسترده توسعه دهندگان اپ موبایل قرار گرفته است. دقت داشته باشید که این زبان برای افراد مبتدی بهترین گزینه خواهد بود.

• Objective-C:

یک نسخه توسعه یافته از زبان برنامه نویسی C محسوب می شود که چند منظوره بوده و به عوان یک زبان شی گرا شناخته می شود. این زبان برنامه نویسی اغلب برای توسعه برنامه های موبایل iOS استفاده می شود و به خاطر ویژگی های چند منظوره بودن از آن برای توسعه برنامه های دسکتاپ MacOS تیز استفاده خواهد شد.

• Ruby:

Ruby نیز یک زبان شی گرا است که در توسعه برنامه های وب سمت سرور و همچنین اپ های موبایل استفاده می شود. در طول سال های اخیر Ruby به یک زبان سطح بالا و چند منظوره تبدیل شده و از لحاظ یادگیری ساده است. همچنین به جای آبجکت های کلاس بر روی عملیات تمرکز دارد که کد نویسی را به کمک آن ساده خواهد ساخت.

زبان های چند منظوره:

زبان های برنامه نویسی چند منظوره همانطور که از نام آن ها مشخص است در چندین زمینه مختلف مورد استفاده قرار می گیرند یعنی با یادگیری این زبان ها می توانید هم برای توسعه برنامه های دسکتاپ، برنامه های وب و هم برنامه های موبایل از آن استفاده نمایید. در ادامه سعی کرده ایم تا مهم ترین زبان های چند منظوره را بیان نماییم:

• جاوا:

در واقع جاوا یک زبان برنامه نویسی چندمنظوره محسوب می شود که با یک کد نویسی راحت نیز می توان خروجی را روی پلتفرم های مختلف اجرا نمود. برای مثال این زبان را می توانید هم برای توسعه برنامه های وب و هم برای ساخت یک بازی یا برنامه موبایل به کار گیرید.

• C++:

زبان C++ نیز یک زبان چند منظوره محسوب می شود که با وجود دستورات محدودی که دارد دارای کد های دستوری ساختاریافته نیز می باشد و می تواند در پلتفرم های مختلف مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال از این زبان می توان علاوه بر نوشتن اپ های موبایل در نوشتن برنامه های دسکتاپ نیز استفاده نمود.

• جاوا اسکریپت:

جاوا اسکریپت نیز یک زبان چند منظوره با ویژگی تفسیری سطح بالا است که جهت توسعه برنامه های کاربردی در پلتفرم های مختلف استفاده می شود. فریم ورک های متعددی که برای این زبان ارائه شده امکان استفاده از آن را برای اهداف گوناگون فراهم کرده است.

• پایتون:

پایتون نیز یک زبان چند منظوره است که در طیف وسیغی از پلتفرم ها قابل استفاده خواهد بود. در مقایسه با برخی زبان های تک منظوره مانند CSS/HTML که تنها برای توسعه برنامه های وب استفاده می شود می توان از پایتون نیز برای توسعه برنامه های دسکتاپ، توسعه وب و همچنین محاسبات عددی و برنامه نویسی علمی استفاده نمود. زبان های دیگری مانند Ruby، اسکالا و C# نیز جزو زبان های چند منظوره دسته بندی می شوند و برای پلتفرم های مختلف قابل استفاده خواهند بود.

به صراحت می توان گفت که یادگیری زبان های چند منظوره یک تیر با چندین نشان است زیرا برنامه های نوشته شده با آن را می توان در سیستم های عامل مختلف اجرا کرد و همچنین برای توسعه اپلیکیشن های گوناگون نیز می توان از آن استفاده نمود.

پس از مطالعه مطلب زبان های برنامه نویسی پیشنهاد می کنیم که با کلیک بر روی لینک ها مقابل با مطالب  تبدیل مودم به ریپیتر و همچنین با مطلب اینترنت ماهواره ای نیز آشنا شوید.

منبع : آرگا