نقرس زانو نوعی بیماری التهابی است که در گروه آرتروز زانو قرار دارد. این بیماری به التهاب، تورم، سوزش، قرمزی، گرما و خشکی مفاصل منجر می شود. آمارها نشان می دهند از هر ۱۰۰ مرد تقریبا ۲ نفر به این بیماری مبتلا می شوند. در واقع تعداد مردانی که به نقرس زانو مبتلا می شوند، ۳ برابر تعداد زنان است. هم چنین بیشترین سن ابتلا به این بیماری ۷۵ سالگی می باشد. با وجود این که مفصل انگشت شست پا بیشتر از سایر مفاصل درگیر نقرس می شود، اما این بیماری می تواند در زانو، مچ دست و پا، مفاصل انگشتان و قوزک پا نیز ایجاد گردد. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا با راه های درمان نقرس زانو و علل بروز این بیماری آشنا شویم.
از بیماری نقرس زانو چه می دانید؟
نقرس نوعی بیماری التهابی و شکل دردناک آرتروز یا ورم مفاصل است که گاهی با نام التهاب مفصل نقرسی نیز شناخته می شود. شایع ترین محل تشکیل نقرس در بیشتر افراد قسمت کروی انگشت شست بزرگ پا می باشد؛ با این حال قوزک پا، زانو، آرنج، مچ پا، مچ دست و مفاصل پا نیز می توانند درگیر این عارضه شوند. از آن جایی که مفاصل مختلفی در کف پا وجود دارد، نقرس می تواند در کف پا درد شدیدی ایجاد کند. به خاطر داشته باشید وارد شدن آسیب به بیشتر از یک مفصل به خاطر نقرس، مشکلی غیر عادی و نادر به نظر می رسد.
چنانچه نقرس زانو به موقع تشخیص و درمان نشود، می تواند با گذشت زمان به کلیه ها و مفاصل آسیب وارد سازد. هم چنین در صورت همراهی این بیماری با فاکتورهایی مانند دیابت و فشار خون بالا، این بیماری می تواند خطر سکته، نارسایی کلیه و حمله قلبی را به میزان زیادی افزایش دهد.
دلایل ایجاد نقرس زانو چیست؟
به جرأت می توان گفت مهم ترین علت بروز نقرس به افزایش سطح اسید اوریک موجود در خون باز می گردد. اسید اوریک یکی از مواد زائد در بدن می باشد که بر اثر متابولیسم پروتئین به وجود می آید. هنگامی که گوشت قرمز مصرف می کنید، بدن به منظور استفاده از آن نسبت به سوخت و ساز این درشت مغذی ها اقدام می نماید. البته بهتر است بدانید هر متابولیسمی متشکل از مواد زائد و مواد مفید می باشد. اسید اوریک یکی از همان مواد زائد بدن است که باید به وسیله کلیه ها دفع گردد. در حالت عادی اسید اوریک از طریق ادرار دفع می گردد. اما گاهی اوقات متابولیسم بدن در رابطه با اسید اوریک با مشکلاتی مواجه می شود. چنین مسئله ای می تواند منجر به تولید بیش از حد اورات و یا خارج نشدن کافی و سریع اورات از بدن شود.
چنانچه سطح اسید اوریک بدن بیش از اندازه افزایش پیدا کند، احتمال تشکیل کریستال ها در بافت های نرم به ویژه در مفصل زانو افزایش می یابد. این کریستال ها واکنشی التهابی در مفصل ایجاد می کنند که منجر به تورم، التهاب، قرمز شدن، گرم شدن و دردناک شدن مفاصل می شود. جالب است بدانید اغلب این کریستال ها در نقاط سرد بدن تشکیل می شوند. به همین دلیل است که نقرس بیشتر در دست و پا مشاهده می شود. در واقع بعد از افزایش سطح اسید اوریک در بدن، چند سال طول می کشد تا نخستین نشانه های نقرس مشاهده شود. به طور کلی عوامل مختلفی می توانند فرد را در معرض ابتلا به نقرس قرار دهند. برخی از مهم ترین عوامل بروز نقرس عبارتند از:
مسائل ژنتیکی
مشاهدات نشان می دهد در بیشتر از ۲۰ درصد موارد ابتلا به نقرس زانو، اثری از سابقه ژنتیک در افراد به چشم می خورد.
اضافه وزن و چاقی
افزایش سریع و بیش از حد وزن و داشتن شاخص توده بدنی که بیشتر از ۳۵ باشد، خطر ابتلا به بیماری نقرس را تا ۳ برابر افزایش می دهد.
مصرف داروهای خاص
بهتر است بدانید بیشتر داروهای ادرارآور که معمولا برای درمان فشار خون بالا، حمله قلبی و بیماری هایی از این قبیل تجویز می شوند، می توانند خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهند.
افزایش سن
بیماری نقرس در بیشتر موارد افراد بالاتر از ۴۰ سال را درگیر می کند. به بیان دیگر بیش از ۷۵ درصد موارد شیوع این بیماری در این سنین دیده می شود.
رژیم غذایی
در صورت مصرف بیش از حد ماهی، گوشت قرمز و مواد غذایی سرشار از پورین، احتمال ابتلا به نقرس بیشتر می شود.
آسیب دیدگی
در بسیاری موارد مشاهده می شود که نقرس زانو بعد از انجام جراحی زانو و یا آسیب دیدگی در این ناحیه ایجاد می شود.
ابتلا به بسیاری از بیماری ها
مشکلات متابولیسم و ابتلا به بیماری های کلیه می تواند زمینه بروز بیماری نقرس را ایجاد کند.
به خاطر داشته باشید که نقرس زانو می تواند در هر زمانی بعد از سن بلوغ، فرد را درگیر نماید. البته اغلب زنان بعد از یائسگی به این بیماری دچار می شوند. تصور می شود که علت چنین مشکلی، تأثیرات مثبت هورمون استروژن در بدن تا پیش از دوران یائسگی است.
مهم ترین علائم و نشانه های نقرس زانو چیست؟
هنگامی که حملات نقرس در زانو شروع می شود، موجب بروز علائم بسیار آزاردهنده ای در فرد خواهد شد. این نشانه ها کاملا ناگهانی شروع می شوند و ظرف چند ساعت ایجاد شده و شدت می گیرند. بیشتر این علائم شب ها ایجاد می شوند. زیرا دمای بدن در این زمان کاهش می یابد و مفاصل دچار تورم، التهاب و قرمزی می شوند. در نهایت فرد درد شدیدی را احساس می کند. معمولا پوست اطراف مفصل متورم درخشندگی خود را از دست داده و برآمدگی های کوچکی بر روی پوست مشاهده می شود. گاهی اوقات حمله نقرسی باعث بروز تب در فرد می شود. به طور کلی برخی از شایع ترین علائم نقرس عبارتند از:
- التهاب در اطراف مفصل آسیب دیده
- احساس خارش در پوست اطراف مفصل آسیب دیده بعد از کاهش التهاب
- بروز حساسیت در مفصل؛ به گونه ای که قادر به تحمل هیچ تماسی نیست.
- قرمزی و روشن شدن پوست اطراف مفصل آسیب دیده
درد ناشی از نقرس می تواند راه رفتن فرد را با دشواری همراه سازد. هم چنین توان انجام فعالیت های روزمره را نیز از فرد سلب می کند. در این شرایط فرد حتی نمی تواند فشار ناشی از پتو یا رو انداز در زمان خواب را نیز تحمل کند. در حقیقت نقرس زانو می تواند انجام هرگونه فعالیتی که در آن وزن بدن به زانوها فشار می آورد را دردناک کند. نشانه های بیماری نقرس معمولا با سرعت و در عرض چند ساعت افزایش می یابند و این درد معمولا ۳ الی ۱۰ روز طول می کشد. بعد از این زمان مفصل به حالت عادی خود باز می گردد و تمامی دردها و ناراحتی ها به طور کامل برطرف می شوند. به خاطر داشته باشید که اگر این بیماری به موقع تشخیص و درمان نشود، می تواند تا هفته ها ادامه پیدا کند.
تشخیص بیماری نقرس چگونه صورت می گیرد؟
در واقع متخصص بیماری نقرس زانو را با توجه به شرح حال بیمار در خصوص علائم بیماری و بررسی عوامل خطر هم چون دوره های قبلی ابتلا به آن تشخیص می دهد. پزشک معمولا تشخیص این بیماری را با خروج مقدار کمی از مایع مفصلی و انجام آزمایشات خون تأیید می کند. در این شرایط مایع خارج شده زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا از این طریق وضعیت تشکیل کریستال های اسید اوریک در آن مشخص شود. گذشته از این می توان ابتلای فرد به نقرس زانو را با انجام آزمایشات عملکرد کلیه تأیید کرد.
آشنایی با راه های درمان نقرس زانو
بهتر است بدانید روش های درمان بیماری نقرس در افراد مختلف متفاوت است و این موضوع به میزان حاد و مزمن بودن بیماری بستگی دارد. علاوه بر داروهایی که برای درمان نقرس زانو موجود است، معمولا روش های درمانی مکملی نیز به کار گرفته می شوند.
داروهای استروئیدی
مصرف داروهای استروئیدی از نوع تزریقی و خوراکی می توانند درد و التهاب ناشی از بیماری نقرس را به میزان زیادی کاهش دهند.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
داروهای غیر استروئیدی شامل ناپروکسن و ایبوبروفن می باشند که بهتر است با مشاهده نخستین علائم مصرف شده تا مؤثر واقع شوند. البته توصیه می شود پیش از مصرف هرگونه دارویی با پزشک خود مشورت کنید.
داروی کلشیسین
یکی از راه های درمان نقرس زانو، مصرف داروی کلشیسین می باشد. اگرچه این دارو می تواند تجمع اورات را کاهش دهد؛ اما با علائمی نظیر بدحالی و اسهال در فرد همراه است.
فیزیوتراپی
اگر فرد به تازگی بیماری نقرس را پشت سر گذاشته باشد و قصد دارد به انجام برنامه های ورزشی خود باز گردد، انجام فیزیوتراپی بهترین درمان نقرس زانو برای او خواهد بود. چرا که فیزیوتراپی موجب افزایش جریان خون و گردش خون در مناطق آسیب دیده و مبتلا به نقرس می شود. این روش درد را کاهش داده و با هیچ گونه عوارض جانبی همراه نیست.
اوزون تراپی
این روش علاوه بر کاهش علائم ناشی از نقرس، از بازگشت حملات نقرسی پیشگیری می کند. در حقیقت اوزون تورم و التهاب مفصل را کاهش داده و روند بهبودی را سرعت می بخشد. در نهایت موجب افزایش سطح اکسیژن بدن می شود.
ورزش
اگر در زمان بروز حملات نقرس ورزش کنید، این تمرینات می تواند منجر به تشدید بیماری شود. با این حال انجام ماساژ درمانی همراه با حرکات درمانی و اصلاحی می تواند در تسکین علائم شما مؤثر باشد.
تمرینات کششی
انجام برخی تمرینات ساده و کم فشار مانند خم کردن آهسته زانوها، به کاهش تنش و التهاب موجود در مفاصل کمک می کند. برای انجام این تمرین کافی است به آرامی به جلو خم شده و زانوی خود را آهسته خم کنید. سپس سعی کنید شست پای خود را با دست بگیرید.
ماساژ
اگرچه ماساژ و بسیاری از درمان های دستی روش های قدیمی هستند، اما شواهد بسیاری برای اثبات تأثیر آن ها وجود دارد. بسیاری از این تحقیقات تأثیر ماساژ را در درمان فرسایش مفاصل و آرتروز اثبات کرده اند. در حقیقت به کمک این روش دیگر نیازی به مصرف دارو نخواهید داشت.
تمرینات تقویت عضلات
هدف از طراحی تمرینات این است که با افزایش حجم عضلات و بهبود قدرت عضلانی به بهبود عملکرد مفصل زانو کمک کنند. یکی از تمرینات ساده تقویت عضلات ران این گونه است که در هرکدام از دست های خود وزنه ای قرار دهید و در حالی که کمرتان صاف است، زانوهای خود را خم کنید. سپس زانوهای خود را تا جایی خم کنید که پشت ران شما به موازات زمین قرار گیرد. در نهایت به آرامی در حالت ایستاده قرار بگیرید.
سرما درمانی
در این روش با سرد کردن مفصل به کاهش درد و تورم ناشی از نقرس کمک می شود.
منبع : آرگا
