حیوان سمندر و گونه های مختلف این جانور دوزیست

حیوان سمندر یکی از انواع دوزیستان می باشد که ویژگی ظاهری بارزش حالت بدنش می باشد که به مارمولک ها شباهت زیادی دارد. در این مطلب با این حیوان بیشتر آشنا می شوید.

آشنایی با حیوان سمندر

حیوان سمندر یکی از انواع دوزیستان می باشد. یکی از ویژگی های ظاهری بارز این حیوان حالت بدنش است که به مارمولک ها شباهت زیادی دارد. جالب است بدانید این جانور در حالت لارو و زمان بلوغ و تا پایان عمرش دم دارد و از این نظر با دوزیستان دیگر مثل وزغ و قورباغه تفاوت اساسی دارد.

این ویژگی شاخص در سمندرها سبب شده تا این حیوان در گروه دوزیستان دم دار قرار گیرد. برخی منابع اشاره کرده اند که کلمه سمندر از دو واژه سام به معنی آتش و اندر تشکیل شده و در افسانه های کهن ایرانی این جانور را برخاسته از آتش می دانستند. در ادامه بیشتر با ظاهر، محل زندگی، غذا ، انواع و… حیوان سمندر آشنا می شوید.

ظاهر سمندر

ویژگی ظاهری سمندر به این صورت است که بدنی باریک و دراز و دمی بلند با پاهای کوتاه و پرده دار دارد که شنا کردن را برای حیوان راحت و ساده می کند. این دوزیست شبیه قورباغه پوست مرطوب و نمناکی دارد و در مناطق مرطوب هم زیست می کند. سمندر مانند قورباغه تخمگذار است اگر چه تعداد کمی از گونه های سمندر بچه زا هستند.

بعضی از سمندرها در آب تخم ریزی کرده و برخی خشکی، چاله های مرطوب زیر درختان قدیمی و سنگ ها را برای تخمگذاری انتخاب می کنند.

محل زندگی سمندر

شایان ذکر است برخی از انواع سمندر در خشکی زندگی می کنند و برخی دیگر بیشتر عمرشان در آب می گذرد. همچنین بعضی از سمندرها مانند سمندر آبی در آب تخم ریزی می کنند و بقیه در خشکی و در گودی های مرطوب و زیر درخت های قدیمی و تخته سنگ ها تخم می گذارند. مرحله نوزادی سمندر در درون تخم سپری شده و این جانور کوچک از تخم بیرون می آید.

البته شایان ذکر است تعداد کمی از سمندرها به عنوان یک خزنده بچه زا شناخته شده و تعداد کمی از نوزادان این جانور هرگز به بلوغ واقعی نمی رسند. به این نحو که جانور بالغ شبیه یک نوزاد بزرگ بوده و مشابه نوزاد آبشش پرمانندی در بیرون از سرش دارد. خوب است بدانید که بیشتر این جانوران در غده های زیر پوست بدنشان سم های لجن مانندی تولید می کنند.

این ماده سبب می شود تا مهاجمان دور شده و فکر حمله به سرشان نزند. در ضمن سمندرهای سمی رنگ روشنی دارند تا به این صورت دشمن را از دور متوجه سازند که سمی هستند.

انواع سمندر

خوب است بدانید سمندرها مشابه بیشتر جانوران دیگر دارای گونه ها و انواع مختلفی می باشند که در این بخش به بعضی از آن ها اشاره می شود.

• سمندر لرستانی

این گونه بسیار رنگی بوده و در جنوب رشته کوه های زاگرس در نزدیکی شهبازان شهر لرستان زیست دارد. در ضمن نسل آن در حال انقراض قرار گرفته و دارای اندازه ای به طول ۱۴ سانتی متر است. همچنین پوست بخش های پشتی آن قهوه ای رنگ بوده  که با خال یا نوارهای زرد یا نارنجی همراه شده و ظاهر جانور را زیبا کرده است. این گونه رنگی در برخی مناطق استان خوزستان نیز دیده شده است.

جالب است بدانید سمندر لرستانی قادر نیست در خشکی زندگی کند و اکثر عمرش را در رودخانه و جویبار می گذراند. هنگام بهار با آب شدن یخ ها، این حیوان برای جفت گیری و تولید مثل به رودخانه وارد می شود. این جانور در آب با دمای ۱۰-۳۰ درجه سانتی کراد می تواند زندگی کند و گاه در زیر صخره های فاقد پوشش گیاهی استراحت می کند.

سمندر لرستانی به نوعی شاخص سلامت محیط زیست است. این جانور به علت پوست لیز و رنگارنگش بسیار مورد توجه است. زیبایی بیش از حد و حرکات فریبنده حیوان به نوعی آن را در معرض خطر شکار و انقراض قرار داده است. به این خاطر لقب شاخص محیط زیست به سمندر لرستانی اطلاق شده است که هر جا این حیوان دیده می شود محیط زیست نیز پاک و دور از آلودگی است .

زیرا سمندر لرستانی به آلودگی حساس بوده و این گونه کمیاب در برابر آلودگی محیط زیست دوام نمی آورد. شایان ذکر است به دلیل در معرض انقراض بودن نسل این دوزیستان، بر اساس مصوبه شورای عالی محیط زیست ایران، خرید و فروش و حتی حمل سمندر لرستانی ممنوع بوده و در صورت خرید و فروش جریمه و بازداشت به دنبال دارد.

• سمندر جویبار ایرانی

گونه ای از سمندر است که به خانواده سمندر آسیایی تعلق دارد. این گونه در ایران و گاهی مواقع آذربایجان مشاهده می شود. زیستگاه اصلی این دوزیستان رودخانه ها، صخره های آهکی و غارها می باشد. البته اضافه کرد محل سکونت آن ها رو به نابودی است.

• سمندر غول پیکر چینی

این نوع سمندر بزرگترین جانور دوزیست محسوب می شود که در آب های سرد رودخانه های کوهستان های شمال شرقی، جنوبی و مرکزی چین و همچنین مرداب های اطراف آن ها زیست دارند. متوسط طول یک سمندر بالغ چینی به ۱.۱۴ متر می رسد که دارای وزن ۳۰ کیلوگرم است. نمونه بزرگی از این حیوان که شکار شد دارای طولی حدود ۱.۸۰ متر و وزن ۶۴.۸ کیلوگرم وزن داشت.

• سمندر کوتوله

کوچک ترین نوع این جانور سمندر کوتوله نامیده می شود که در ایالت های تنسی، ویرجینیا و کارولینای شمالی زندگی می کند. این جانور در حالت بالغ اندازه ای بین ۳.۶۸-۵.۸۰ سانتی متر دارد.

• سمندر کردستانی

سمندر کردستانی همانطور که از نامش پیداست در برخی مناطق کردستان پیدا می شود. و بیشتر در غار و صخره ها زندگی می کند.

• سمندر مازندران

سمندر مازندران رنگ بسیار خاص و ظاهری بامزه داشته و بیشتر در رودخانه ها، صخره های آهکی و غارها پیدا می شود.

غذای سمندر

تا اینجا اطلاعات خوبی درباره حیوان سمندر کسب کردید. حال می خواهیم شما را با غذای این جانور آشنا نماییم. سمندر نیز مانند قورباغه زبان چسبناکی داشته و از آن برای شکار حشرات و جانوران ریز استفاده می کند. غذای مورد علاقه سمندرها انواع کرم ها هستند. سمندر نوزاد از جانوران کوچک آبزی تغذیه کرده و بقیه از حشرات، تخم و لارو آنها، بندپایان و کرم خاکی غذای خود را به دست می آورند.

به طور کلی سمندر گوشتخوار بوده و هر موجود زنده ای که در دسترسش قرار گیرد و بتواند آن را شکار کرده و قادر به بلعش هم باشد، به عنوان غذا مصرف می کند. این جانور برخلاف قورباغه دندان های کوچک و ریزی هم دارد که در شکار به او کمک می کند.

همانطور که اشاره شد موجوداتی که سمندر از آن ها تغذیه می کند شامل انواع حشرات و بندپایان مثل پشه، عنکبوت، ملخ، ماهی های ریز، حلزون، انواع کرم ها، لارو و نوزاد سایر موجودات زنده هستند. برخی از سمندرها همچون سمندر ببری و سمندر سیاه در صورت کمبود غذا حتی به خوردن لارو سایر گونه های سمندر یا همنوع خواری روی می آورند.

همچنین جالب است بدانید که سمندرهای با سایز بزرگتر مانند سمندر بزرگ چینی از موجودات بزرگتر مانند ماهی، خرچنگ و دوزیستان دیگر تغذیه می کند.

بیماری سمندر

برخی تصور می کنند که سمندر هرگز بیمار نمی شود ولی باید اشاره کرد همه جانوران مستعد بعضی بیماری ها بوده که شامل سمندر نیز می شود. قارچ چیتریدی که در محیط مرطوب زیست داشته و به طور معمول مواد آلی مرده مصرف می کند، می تواند پوست سمندر را آلوده و حتی سبب ضایعات، از دست دادن اشتها و در نهایت مرگ جانور شود.

تفاوت و شباهت سمندر با قورباغه

تفاوت اصلی سمندر با قورباغه در این است که سمندرها از ابتدا تا پایان عمر خود دارای دم هستند. شباهت این دو جانور نیز این است که سمندر هم شبیه قورباغه پوست نمناکی داشته و محیط های مرطوب را برای زندگی ترجیح می دهد. هرچند بیشتر سمندرهای بالغ خشکی را انتخاب می کنند ولی انواعی هم هستند که همه عمر در دریا زیست دارند.

در صورت تمایل برای آشنایی با حیوان قورباغه و دلیل قطع شدن دم مارمولک روی لینک ها کلیک کنید.

منبع : آرگا