همانطور که می دانیم پول، واحدی به منظور سنجش و ارزش گذاری بر داد و ستد کالا و ارائه خدمات می باشد. پول وسیله ای است که سبب آسان شدن انتقال کالا و خدمات می گردد. برای آشنایی با تاریخچه واحد پول ایران در این مطلب همراه ما باشید.
نگاهی به تاریخچه واحد پول ایران
چیزی که مشخص است این است که در زمان های گوناگون پول های مختلفی وجود داشته اند و در زمان های مختلف پول هایی متفاوت به وجود آمده اند. برخی از این پول ها منسوخ شده و از بین رفته اند. ولی آن چه که مهم است این می باشد که پول سابقه ای طولانی در زندگی ما انسان ها داشته و دارد. به شکلی که امروزه جزء اصلی از زندگی انسان محسوب می گردد. هر فرهنگ و کشوری دارای تاریخچه پول مخصوص به خود می باشد، در ایران هم شکل های مختلفی از پول و سکه ها وجود داشته و تغییر نموده اند که در تاریخ به آن ها اشاره شده است.
پول بخش مهمی از زندگی محسوب می گردد و در گذشته نیز نقش زیادی در زندگی داشته است، اما نوع پول در هر دوره متفاوت بوده و در هر زمان از زندگی انسان، نوعی از پول استفاده می شده است که مردن برای انجام معاملات از آن استفاده می کرده اند. در ادامه می خواهیم با تاریخچه واحد پول در ایران آشنا شویم و مختصرا آن را مورد بررسی قرار دهیم.
دریک
دریک از اولین واحدهای پول های تاریخی در ایران می باشد. تاریخچه و قدمت این پول به دوره حکومت هخامنشیان باز می گردد. دریک در واقع به سکه های طلا در دوره هخامنشیان گفته می شده که بر روی آن نقش کماندار حکاکی شده بوده است. دریک مدتها با عنوان واحد پولی مورد استفاده قرار می گرفته است.
پشیز
همانطور که می دانیم بشیر در زبان عامیانه به چیزی بی ارزش گفته می شود. اما باید بدانید که در زمان های قدیم پشیز درصدی از واحد پولی (درم) در ایران بوده است. تاریخچه این واحد پول ایران یه دوره حکومت ساسانیات باز می گردد. در دوره حکومت ساسانیات سکه های برنزی و مسی ضرب می شده اند که با عنوان پشیز نام گرفتند و با نام پول از آن استفاده می شده اند. مقدار ارزش پشیز برابر با پاپسی یا فلوس بود. بشیر در آن دوران با اسامی دیگری مانند فلس، قاز، پاپسی یا پول سیاه نیز شناخته می شده است.
دینار
دینار یکی دیگر از واحدهای پول ایران در گذشته می باشد که البته امروزه نیز واحد پول برخی از کشورها می باشد. دینار در گذشته به سکه ای از جنس طلا گفته می شده است که در دوره ساسانیان از آن به منظور تشریفات استفاده می نموده اند. همچنین این موضوع عنوان شده است که در آغاز نام دینار دنار بوده که در حال حاضر در زبان عربی وارد شده و به دینار تبدیل گشته است.
محمودی
واحد پول بعدی در تاریخچه ایران محمودی می باشد که واحد پول حکومت غزنویان به فرماندهی سلطان محمود غزنوی می باشد. نام محمودی نیز برگرفته از سلطان محمود در آن دوره بوده است. در دوره حکومت غزنویان از محمودی به عنوان پول استفاده می کردند و با استفاده از محمودی مبادلات مختلف انجام می شده است.
چاو
بعد ها با حمله کردن مغول ها به ایران و تصرف حکومت ایرانی ها، نام پول رسمی در کشور تغییر یافت و چاو نام گرفت. چاو در واقع اولین اسکناس کاغذی در ایران محسوب می شود که در دوره مغول ها انتشار یافت و مورد استفاده قرار گرفت.
صنار
گفته شده است که کلمه صنار در واقع مخفف صد دینار می باشد که به دلیل تکرار یافتن زیاد به شکل صنار در آمده است. صنار به سکه های مسی که ارزش برابر با صد دینار داشتند در دوره صفویان از آن به عنوان پول استفاده می شده است.
عباسی
مانند محمودی واحد پول عباسی هم چون در دوره حکومت صفویان مورد استفاده قرار گرفت به نام شاه عباس صفوی، عباسی نام گرفت. عباسی به سکه هایی از جنس نقره و مس گفته می شد که با عنوان پول مورد استفاده قرار می گرفتند. ارزش این پول چندان زیاد نبود، در آن دوره به سکه های طلا اشرفی گفته می شد که ارزش داشتند.
نادری
نادری همانطور که از نامش مشخص است در دوره نادر شاه افشار رواج داشت و به دلیل نام نادر شاه به آن نادری می گفتند. در آن دوره مردم با این پول معاملات خود را انجام می دادند.
پاپاسی
پاپاسی واحدی از پول ایران بود که در اصطلاح عامیانه مردم به پول های کم ارزش و خرد می گفتند. ارزش پاپاسی تقریبا برابر پشیر یا حتی کمتر از آن بود و در دوره ای از آن با عنوان واحد پول ایران استفاده می شده است.
شاهی
در دوره قاجاریه شکلی از واحد شمارش پول وجود داشته که دارای ارزشی برابر با پنجاه دینار در آن زمان بوده است. همچنین سکه های شاهی از جنس طلا نیز بودند که دارای ارزش برابر دو ریال در آن دوره بوده اند.
قران
تاریخچه پول ایران در دوره حکومت قاجاریان نشان می دهد که واحد پول در آن دوره قران بوده است. این طور به نظر می رسد که قران از نام سلطان صاحب قران که بقب ناصرالدین شاه می باشد، گرفته شده است. باید بدانید که ارزش هر قران برابر با هزار دینار در آن زمان می باشد.
تومان
تومان واحد پولی بود که در زبان عامیانه تومن نامیده می شد، این واحد پولی در دوره قاجار رواج داشت. باید بدانید که هر تومان برابر با ۱۰ ریال می باشد. در حال حاضر هم به عنوان واحد شمارش پول البته به شکب غیر رسمی از آن استفاده می گردد. کلمه تومان به معنی ۱۰ هزار می باشد. در دوره امپراتوری مغول ها فردی را که دارای ۱۰ هزار سرباز بود، امیر تومان می نامیدند.
ریال
و در آخر واحد پولی ریال که از دوره پهلوی ارزش یک دهم تومان را دارد و دارای ارزش کمی باشد با عنوان واحد پول ایران انتخاب شد. این پول در حال حاضر با عنوان واحد رسمی پول کشور شناخته می شود. ولی در بین مردم از تومان استفاده می شود. همانطور که می دانیم در معاملات بین المللی از علامت IRR به منظور نمایش ریال ایران استفاده می گردد.
در طی حکومت های به روی کار آمده در ایران پول ها و سکه های مختلفی به وجود آمده و مورد استفاده قرار گرفته اند که هر کدام بعد از مدتی از بین رفته و جای خود را به واحد پولی دیگری داده اند.
در آخر باید بدانید که واحد پولی در هر کشور با عنوان اعتبار کلی آن کشور و وسیله ای رایج و متداول برای انجام امور تجاری و داد و ستد استفاده می گردد و هر کشور با واحد پولی خود به انجام مبادلات مختلف می پردازد.
پس از مطالعه این مطلب، اگر علاقمندید با تاریخچه پرچم ایران و تاریخچه طلا سازی در ایران آشنا شوید به شما پیشنهاد می کنیم بر روی لینک ها کلیک نمایید.
منبع : آرگا
