به طور کلی شیر پس از حیوان ببر دومین حیوان نیرومند در میان گربه سانان می باشد که به خاطر بدن بزرگ و چالاکی که دارد به عنوان سلطان جنگل شناخته می شود. این حیوان در واقع به صورت گروهی شکار می کند و جالب است بدانید که نر ها وظیفه محافظت از گروه و پاسبانی از قلمرو زیست گاهشان را بر عهده دارند و شکار بر عهده شیر های ماده است.
آشنایی با حیوان شیر
بهتر است بدانید که شیر در واقع گونه ای پستاندار گوشت خوار از دسته پلنگ مانندها و خانواده گربه سانان است که با بدنی بزرگ که وزنش در میان نر ها گاهی به ۲۵۰ کیلوگرم می رسد و می توان آن را دومین عضو بزرگ جثه پس از ببر ها دانست. این حیوان در واقع به خاطر بدن بزرگ و هیبتی که دارند در میان تمامی حیوانات لغب سلطان جنگل را به خود گرفته و اگرچه اغلب در مناطق گرم دشت آفریقا زندگی می کنند و تنها تعداد کمی از آن در جنگل گچرات هند یافت می شوند. آن ها در واقع طعمه های گوناگونی را به عنوان خوراک اختیار می کنند که شامل بیشتر جفت سم سانان بومی آفریقا و به ندرت جانداران بزرگی از جمله فیل و زرافه می شوند. با وجود اینکه درگذشته شیر ها در سایر نقاط جهان از جمله آفریقا، جنوب آسیا و خاورمیانه به فراوانی یافت می شدند ولی در حال حاضر تنها تعداد کمی از آن ها در آفریقا و آسیا باقی مانده اند که جمعیت آن ها روز به روز به سوی کمتر شدن می رود که به همین منظور اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت وضعیت بقای گونه شیر ها را در رده حیوانات آسیب پذیر طبقه بندی کرده است.
شیر ها در واقع ساختار احتماعی مشخصی ندارند و در جامعه ای برابر و بدون رده بندی زندگی می کنند. آن ها اغلب به صورت گروهی شکار می روند و شکار طعمه را بر دوش ماده ها می گذارند. جالب است بدانید که قلمرو شیر ها می تواند تا حدود ۲۶۰ کیلومتر مربع را کامل پوشش دهد. به این جانور با ابهت در واقع از گذشته تا کنون در فرهنگ و ادبیات ملل گوناگون بدان توجه شده است و نگاره های غار در لاسکو فرانسه نخستین نقاشی های یافت شده از شیر در جهان محسوب می شوند که مربوط به ۱۷۰۰۰ هزار سال پیش هستند.
ویزگی های ظاهری:
جالب است بدانید که طول بدن یک شیر آفریقایی از نوک سر تا هیگاه حدودا به ۱.۰ الی ۲ متر می رسد و دم آن نیز از ۶۷ تا ۱۰۰ سانتی متر طول خواهد داشت. به طور معمول وزن یک شیر تقریبا بین ۱۲۰ تا ۱۹۱ کیلوگرم متفاوت می باشد ولی شیر های آسیایی به مراتب از جثه بزرگ تری برخوردار می باشند زیرا وزن اینگونه شیر ها ۱۲۰ الی ۲۲۶ کیلوگرم بوده و طول بدنشان نیز از ۲ الی ۲.۸ متر متفاوت می باشد. همچنین طول دم این نوع جاندار نیز می تواند از ۶۰ تا ۹ سانتی متر متغیر باشد. به طور کلی شیر های نر عموما بزرگ جثه تر از شیر های ماده بوده و دارای یالی پرپشت و متمایز کننده دور گردن خود هستند. کارکرد یال ها در واقع این است که شیر نر را در نگاه نوع ماده قدرتمند و جذاب ساخته و به مراتب توجه او را به خود جلب خواهد کرد. همچنین که این یال ها در طول مبارزه شیرهای نر بر سر قلمرو یا حق جفت گیری از گردن شیر محافطت خواهد کرد.
زیستگاه:
توجه داشته باشید که شیر های آفریقایی در واقع در آنگولا، بوتسوانا، جمهوری آفریقای مرکزی، تانزانیا، جنوب سودان و دیگر بخش های زیر صحرای آفریقا زندگی می کنند و فضای زندگی آن ها را می توان شامل چمنزار ها، دشت های باز و صحراها دانست. آن ها در سرزمینی به وسعت ۲۵۹ کیلومتر مربع پرسه زده و شکار خود را انجام خواهند داد. همچنین شیر های آسیایی نیز در پارک ملی جنگل جیر در هندوستان یافت می شوند و این پارک در واقع دارای یک پناهگاه وحشی به وسعت ۱.۴۱۲ کیلومتر زمین است و شامل یک جنگل برگ ریز، چمنزا، تپه های صخره ای و بوته زار است.
رژیم غذایی:
بهتر است بدانید که شیر های آفریقایی معمولا حیوانات غول پیکری را که در چمنزار ها زندگی می کنند از جمله انواع گوزن ها به ویژه گوزن های یالدار و گورخر را برای غذا شکار می کنند. همچنین شیر کوهی و آسیایی نیز صید های بسیار غول پیکری دارند که از آن ها می توان به بز های کوهی، نیاگاو و چیتال اشاره کرد.
تولید مثل:
توجه داشته باشید که شیر های نر و ماده معمولا در سن ۳ الی ۴ سالگی آماده جفت گیری می شوند و طول مدت بارداری آن ها حدود ۴ ماه است. شیر ماده باید به دور از اعضای دسته بچه های خود را دنیا بیاورد و در ۶ هفته اول توله های خود را پنهان می سازد. توله شیرها هنگام تولد تنها دارای ۱.۵ کیلوگرم وزن هستند و وابستگی زیادی نسبت به مادرشان دارند. جالب است بدانید که تمامی شیر های ماده دسته به صورت همزمان با شیر های نر گروه عمل جفت گیری را انجام می دهند و پس از ۶ هفته از تولد توله ها تمامی شیر های ماده گله از توله های خود یا دیگری به خوبی مراقبت می کنند.
خطر انقراض شیر ها:
توجه داشته باشید که حیوان شیر در دو قرن اخیر همواره با تهدیداتی از جمله شکار، از دست دادن زیستگاه و بیماری هایی که از طریق سگ های اهلی در مناطق روستایی نزدیک به زیستگاه آن ها مورد تهدید قرار داشته اند. به طور کلی شیر های آفریقایی در حال حاضر در لیست جانوران در معرض انقراض و آسیب پذیر حیات وحش قرار گرفته و تعداد آن ها روز به روز درحال کاهش است. در واقع جمعیت کنونی شیر های آفریقایی حدود ۳۰۰۰۰ الی ۱۰۰۰۰۰ قلاده تخمین زده می شود. در دو دهه اخیر جمعیت این شیرها تقریبا نصف شده است که مهم ترین عامل آن کشته شده توسط دامدارانی بوده که احشام آن ها توسط شیر ها صید می شوند.
شکارچیان غیر قانونی که اغلب به منظور تفریح شیر ها را شکار می کنند و همچنین از دست رفتن زیستگاه شیر ها می تواند از عوامل مهم در زمینه کاهش جمعیت این جاندار باشد. توجه داشته باشید که شیر های آسیایی در واقع در شرایط بسیار خطرناکی زندگی می کنند زیرا زیستگاه این دسته از پستانداران امروزه به وسعت زیادی توسط انسان مورد تهدید قرار گرفته و به همین ترتیب تعداد این نوع از شیر ها اکنون تنها به حدود ۳۵۰ قلاده رسید که تنها ۱۷۵ قلاده آن ها شیر های بالغ هستند.
منبع : آرگا
