نحوه نوشتن وصیت نامه قانونی و دارای اعتبار و نکاتی که باید رعایت کنید

برخی از  افراد حادثه مرگ را از خود دور می بینند و گمان می کنند که هیچ گاه این اتفاق برایشان نمی افتد. حتی در برخی موارد نیز در افراد دیده شده که با وجود جنگ و یا حتی بیماری های سخت دست به نوشتن وصیت  نامه ای برای خود نمی زنند.

از نگاه برخی خداشناسان و افراد اهل دین، این جهان محل گذر و عبور است و هیچ کس در آن به جاودانگی زندگی نکرده است. میان مرگ و زندگی فاصله ای بسیار اندک وجود دارد، طوری که در گوشه ای جهان نوزادی قدم بر زندگی می گذارد، و در جای دیگر از زندگی فردی از میان خانواده می رود. اگر ایمان قپی باشد و آدمی مرگ را پله ای برای زندگی بهتر ببیند، اوضاع به خوبی پیش می رود و دیگر ترسی در این باره سر باز نمی کند.

مرگ قدمی دیگر برای رسیدن به جهانی نیکوتر است که با حکم فرمایی خدا، زشتی معنایی ندارد. پس طبیعی است که پا گذاشتن در برهه ای از زندگی به نوشتن وصیت نامه و سخنانی بعد از مرگ خود بپردازید. در ادامه این مطلب با ما همراه شوید تا نحوه نوشتن وصیت نامه را به شما آموزش دهیم.

آشنایی با واژه وصیت نامه

وصیت نامه نوسی را می توان  جزئی از فرهنگ ملیت ها دانست که از گذشته های دور در بین افراد وجود داشته است. این عمل که از گذشته تا به امروز نسل به نسل منتقل شده است؛ شاید در نگاه اول ظاهری غم انگیز و دلهره آور داشته باشد، اما واقعیت این است که در نگاه دیگر دارای مزایای چشم گیری می باشد. طبیعی است، فردی که به فکر نوشتن وصیت نامه باشد، سعی می کند از خود خاطرات خوشی را بر جای بگذارد.

در این زمان دیگر همانند قبل به ویژگی‌های این زندگی کوتاه فکر نمی‌کند، و نگاه عمیق و همه جانبه نسبت به هر چیزی در این عالم هستی دارد. در این زمان او می داند هیچ تداومی در زندگی وجود ندارد، و هیچ جاودانگی در جان آدم وجود ندارد، سعی می‌کند با پندهایی هرچند کوچک دیگر کسانی که بعد از او به زندگی ادامه می دهند را آگاه کند، و یا نقش هایی که در زندگی موثر دانسته، برای آنها بازگو کند. در ادامه نحوه نوشتن وصیت نامه را مطالعه خواهید کرد.

آشنایی با زمان مناسب نوشتن وصیت نامه

طبیعی است که هیچ فردی از زمان مرگ خود هیچ خبری نداشته باشد. هیچ کس نمی داند تا چه ساعت و روزی در این کره خاکی زندگی می کند و به نفس کشیدن ادامه می‌دهد. عدم درک ما در این زندگی موجب می شود تا همیشه در بیم و هراس مرگ باشیم. به گفته پیامبر اکرم صلی الا علیه بهتر است همیشه به حساب‌هایتان رسیدگی کنید، بیش از آنکه به حساب شما رسیدگی شود. برای آشنایی با نحوه نوشتن وصیت نامه در ابتدا به بررسی اعمال حساب خود از ابعاد و جنبه های گوناگونی اعم از عبادی و اجتماعی نگاه کنید.

منظور از بیان اعمال عبادی، حق هایی است که خدا بر گردن فرد گذاشته است. به این حق بعد از مرگ متوفی با یک سوم از دارایی هایش رسیدگی می‌شود، و باید قبل از مرگ در نوشتن وصیت‌نامه تعداد نماز و روزه های قضا شده و کفاره های پرداخت نشده اش را اعلام کند، تا بعد از مرگ به آن رسیدگی شود. این مورد از اساسی ترین های نحوه نوشتن وصیت‌نامه به شمار می رود.

همچنین منظور از اعمال اجتماعی بدهی‌ های فرد وصیت کننده می باشد. و باید قبل از مرگ مهریه همسر، حق الناس، خمس و اماناتی را که از مردم را بر گردن دارد ذکر کند. وصیت کننده می تواند مطالبات و طلب های خود را نیز در این وصیت نامه ذکر کند، زیرا مطالبات به نوعی از حقوق بازماندگان خواهد بود، با قید کردن این موارد در وصیت نامه بعد از مرگ متوفی باید به آنها رسیدگی می‌شود.

معرفی انواعی از وصیت نامه ها

علاوه بر آشنایی با نحوه نوشتن وصیت نامه بد نیست که با انواعی از آنها نیز آشنا شوید. برای اینکه بتوانید بر طبق قانون و امور حسبی به وصیت نامه شما در دادگاه رسیدگی شود، باید وصیت نامه یکی از مواردی باشد، که در ادامه ذکر می شود.

• وصیت نامه رسمی

در این مورد از آشنایی با نحوه ووشتن وصیت نامه قابل به ذکر است که در دفتر اسناد رسمی تهیه و تنظیم می‌شود، ورثه و بازماندگان نمی‌توانند هیچ گونه اعتراضی نسبت به آن داشته باشند.

• وصیت نامه خود نوشت

این مورد از نحوه نوشتن وصیت نامه به این صورت است که به دست خود فرد نوشته می شود، و دارای تاریخ روز، ماه، و سال می باشد. همچنین در انتها به امضاء وصیت کننده نیاز دارد. در این وصیت نامه ورثه و بازماندگان  می‌توانند اعتراض خود را نسبت به وصیت نامه در دادگاه اعلام کنند.

• وصیت نامه سری

این نحوه نوشتن وصیت نامه نیز به گونه ای است که به دست خط خود وصیت کننده و شخص دیگری می باشد، که در نهایت با امضای وصیت کننده به پایان می‌رسد. این وصیت را بعد از تنظیم به عنوان امانت دفترخانه رسمی و اداره ثبت اسناد به عنوان امانت داده می‌شود. لازم به ذکر است که فرد که سواد ندارد و نمی‌تواند وصیت نامه  سری تنظیم کند، و افرادی که قدرت تکلم ندارند، باید وصیت خود را به صورت خطی بنویسند و امضا کنند و سپس بعد از تحویل دادن به مسئول دفتر رسمی جلوی برگ و بر روی پاکت نامه بنویسند که این برگ وصیت نامه به من تعلق دارد.

بعد از آن مسئول دفتر بر روی پاکت یادداشت می کند که عبارت فوق در حضور خود او بر روی پاکت نوشته شده است. همچنین ورثه  و بازماندگان می‌تواند بعد از بازگشت وصیت نامه سری برای آن اعتراضات خود را بیان کنند.

نکاتی که در رابطه با نوشتن وصیت نامه باید رعایت کنید

بعد از یادگیری نحوه نوشتن وصیت نامه باید نکاتی را در مورد آن رعایت کنید، که در ادامه مطالعه خواهید کرد.

• موضوعی که در مورد وصیت نامه وجود دارد برای همه مکلفین اعم از زن و مرد قابل استفاده می باشد. و در این موضوع در بین آنان هیچ تفاوتی وجود ندارد.
• وصیت کردن برای افرادی که دین و امانتی از مردم نزد خود داشته باشند یا واجباتی مانند نماز، روزه، حج و کفاره برعهده داشته باشند، واجب است. قابل به ذکر است که اگر رفع تمامی این مشکلات برای شما سخت باشد، باید حتما تمامی این موارد و بدهکاری ها و طلبکاری ها را بر وصیت نامه خود ذکر نمایید.
• برای تهیه و تنظیم وصیت نامه حتما باید به عالم دینی که به مسائل وصیت نامه آشنایی کامل دارد، مراجعه کنید.
• همچنین وصی  انسان باید فردی مورد موثق و قابل اطمینان باشد، که بدانید بعد از مرگ به وصیت شما حتما عمل خواهد کرد
• در طی سال ها وصیت نامه خود را مورد تجدید نظر قرار دهید و اگر مواردی از آن نیازمند تغییر و اصلاح بود، به راحتی انجام پذیرد.
• در این مورد بهتر است به سخنان امیرالمومنین که در نهج‌البلاغه بیان کرده است، فکر کنید؛ به این صورت که خودتان وصی خود باشید و آنچه از کارهای خیر که دوست دارید بعد از مرگ برای شما انجام دهند، خودتان در زمان زندگی برای خود انجام دهید.
• در هنگام نوشتن وصیت نامه حتما از چند نفر مورد اطمینان به عنوان شاهد کمک بگیرید.
• در این باره انسان فقط نسبت به نحوه هزینه کردن یک سوم از دارایی خود بعد از مرگ اختیار دارد، و بیش از آن از اختیارش بیرون می باشد. همچنین چگونگی تقسیم دو سوم باقیمانده آن به گونه ای است که خداوند فرموده است. بنابراین هیچ کس نمی‌تواند وصیت کند که مثل پسر و دختر ارث یکسان داشته باشند، و یا بیش از آنچه خداوند مقدر فرمودند به یکی از وارثات فقط پرداخت شود. مگر آنکه همه وارثان بالغ و رسیده باشند و به این نحوه که تقسیم در زمان حیات و بعد از مرگ وصیت کننده راضی باشند و اجازه کامل دهند. همچنین محروم کردن برخی از وارثان هیچ معنایی ندارد و بی‌تأثیر می باشد.

• تمامی افراد می‌توانند یک سوم اموالشان را برای انجام کارهای خیر بعد از مرگ خود وصیت کند. اما قابل به ذکر است که این وصیت یک سوم برای امور خیریه در صورتی مناسب می باشد، که وارثان نیازمند نباشند. اما در صورتی که آن ها حقیقت نیازمند باشند، بهتر است که کمتر از یک سوم و به طور مثال یک چهارم و یا یک پنجم به امور خیریه وصیت شود.
• مناسب باشد که در وصیت به یک سوم بخش معینی از دارایی تعین شود، تا به اندازه همان یک سوم از بخش برداشته شود. مثلاً قید کنید که از خانه یا مغازه یا حتی پول فقط یک سوم برداشته شود. زیرا وصیت به یک سوم برای همه دارایی ها برای تمامی وارثان موجب زحمت می باشد.
• وصیت کردن و یا پرداخت مقداری از ثلث برای خویشاوندانی که نیازمند می‌باشند و وارث نیستند، مستحب است. همچنین در قرآن کریم و روایت تاکید فراوانی بر این موضوع شده است.
• امکان تغییر در وصیت نامه تا آخرین لحظه زندگی ممکن می باشد. بنابراین هرگاه انسان بخواهد از حد خود تغییر در روش های دیگری آن را بنویسد، امکان پذیر است.
• برای جلوگیری از بروز مشکلات مالی بهتر است، وضعیت خود را در دفتر اسناد رسمی به ثبت برسانید‌.
• در مورد مهریه همسر بعد از مرگ متوفی باید طبق مرجع تقلید در این موضوع باشد. که باید به نرخ روز و تورم ها محاسبه و پرداخت شود. در این رابطه بهتر است از مرجع تقلید خود سوال کنید، و طبق آن پیش بروید.
• نایب گرفتن در حج واجب بعد از مرگ در صورتی مناسب می باشد، که بر اساس آن مستقر شده باشد. اما در مورد کسانی که در همان سال مرگ ثبت نام کرده باشند  و قبل از اینکه نوبت به آنها برسد، از دنیا بروند با توجه به فتوای مختلفی از مرجع تقلید باید هر کسی حکم مسئله را از مرجع تقلید خود سوال کند و طبق آن پیش برود.
• در حین آشنایی با نحوه نوشتن وصیت نامه بهتر است که وصیت نامه نهایی را در چند نسخه کپی داشته باشید، تا در صورت مفقودی و یا گم شدگی نسخه دیگری از آن برای بازماندگان و وارثان وجود داشته باشد، اا در بین آنها اختلاف مشکلی پیش نیاید.
• در وصیت نامه های خود حتماً نام مرجع تقلید را ذکر نمایید، و طبق گفته ای که آنها بیان کرده‌اند، پیش بروید چون ممکن است در بین آن مشکلی پیش بیاید که با ذکر نمودن نام مرجع تقلید می تواند با مراجعه به آن تمام این مشکلات را حل کنند.
• همچنین بعد از مرگ بهتر می باشد که هر چه سریع تر وصیت نامه اعمال شود، و صبر کردن در این مورد از نظر شرعی جایز نمی باشد.

• برای گرفتن نایب در حج و یا قضای نماز و روزه با دفتر مرجع تقلید ارتباط برقرار کنید. زیرا نایب باید شرایط خاصی را دارا باشد و هر کسی نمی تواند در این امور نیابت کند. به ویژه در نیابت حج که امری مهم می باشد.
• کسانی که فرزند صغیر دارا می باشد اگر برای مراسم بعد از مرگ خود همانند مراسم شب اول، هفتم و چهلم وصیت به برداشتن ثلث نکند بازماندگان نمی توانند از بهم صغیر برای انجام این مراسم هزینه کنند. در این صورت تنها می‌توان از اموال متوفی برای انجام غسل کردن و تهیه قبر مطابق با شان میت هزینه کنند.
• به طور طبیعی مردی که از دنیا می‌رود با حکم اسلام پدر یعنی پدر بزرگ پدری فرزندان صغیرش را به عنوان قیم و سرپرست در نظر می گیرد‌. همین طور پدر و پدربزرگ اما اگر در قید حیات نباشد در صورتی که سرپرست برای فرزندان صغیر خود تعیین نکنند، تعیین سرپرست باید توسط حاکم شرع صورت پذیرد.
• در این رابطه قابل به ذکر است که فرزندانی نیازمند قیام و سرپرست نمی باشند که بالغ و رشید باشند.
• در این رابطه بهتر می باشد که در وصیت نامه  از وصیت کردن به اعمالی که موجب زحمت بازماندگان می شود، همانند انتقال جنازه به جای دیگر و یا چگونگی برگزاری مراسم مناسب و امثال این چنین مواردی که گفته شد، دوری شود.

منبع : آرگا