بیماری های مختلفی وجود دارند که باعث مشکلات در ریه می شوند و نفس کشیدن را با مشکل مواجه می نمایند، یکی از انواع بیماری های ریه که شاید خطرناک ترین نوع این بیماری ها باشد مشکلی به نام آمبلی ریه می باشد، این بیماری در صورت عدم رسیدگی به موقع ممکن است باعث مرگ بیمار شود.
علایم بیماری آمبولی ریه
آمبولی ریه، مسدود شدن یکی از شریان های ریوی در ریه ها می باشد. در اکثر موارد این مشکل به وسیله لخته های خونی به وجود می آید که از سمت پاها به ریه حرکت می نمایند و یا ندرتا از دیگر بخش های بدن (ترومبوز ورید عمقی) منتقل می گردند. به خاطر اینکه لخته های خونی باعث مسدود شدن جریان خون به سمت ریه ها می شوند، بیماری آمبولی ریوی ممکن است باعث تهدید زندگی شود، اما درمان سریع این مشکل احتمال مرگ را شدیدا کاهش می دهد. انجام اقداماتی برای پیشگیری از لخته شدن خون در پاها به حفاظت فرد در مقابل آمبولی ریوی کمک می کند. در ادامه با مهمترین نشانه ای این بیماری آشنا می شویم.
نشانه ها:
-
درد یا قرمزی در پاها:
بعضی از افراد بیمار در ابتدا لخته خون را در پاهای خود حس می کنند. درد، تورم و قرمزی در پوست از علایم وجود لخته خون در پا می باشند. این عارضه با عنوان ترومبوز سیاهرقی عمقی شناخته می شود. لخته ایجاد شده در پا می تواند جدا شود و با عبور از بدن به ریه ها وارد شود و باعث ایجاد آمبولی ریه گردد. در صورتی که دردهای منقبض کننده ماهیچه، قرمزی در پوست و یا حس گرما در پای خود احساس کردید حتما با پزشک مشورت نمایید.
-
تنگی نفس:
در بعضی از بیماران اولین نشانه از آمبولی ریه بعد از ورود لخته خون به ریه دیده می شود که شایعترین آن تنگی نفس می باشد. پیدایش این علایم به طور معمول سریع می باشد و بیمار ممکن است حال عمومی خوبی داشته باشد بعد از چند ساعت ناگهان با تنگی نفس رو به رو شود.
-
سینه درد:
درد در سینه یکی دیگر از نشانه های آمبولی ریه می باشد. وقتی که قسمتی از عملکرد ریه دچار مشکل می شود و در معرض خطر قرار می گیرد، اکسیزن کمتری به قلب می رسد که باعث ایجاد درد می شود. این درد ممکن است تیز و آزار دهنده شود و با هر نفس عمیق بیشتر گردد. در صورتی که با کشیدن نفس عمیق دچار درد سینه می شوید حتما به پزشک مراجعه نمایید.
-
سرفه خونی:
از نشانه های ترسناک آمبولی ریه سرفه ای است که با خلط و خون همراه باشد. این مورد نسبت به نشانه ای دیگر مثل تنگی نفس کمتر پیش می آید، اما در صورت بروز چنین مشکلی حتما باید به آن توجه شود چون ممکن است از نشانه ای بیماری ریه به ویژه سرطان ریه باشد. اگر دچار چنین مشکلی شدید بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید.
-
سبکی سر:
از دیگر علایم آمبولی ریه سبکی سر یا همان غش و سرگیجه می باشد. افراد عادی اگر احساس سرگیجه یا غش کنند به سرعت بهبود می یابند، اما اگر این موضوع از نشانه های آمبولی ریه باشد مطمئنا به غش می انجامد. در تحقیق انجام شده در این مورد مشخص شد ۱۷ درصد از بیمارانی که دچار حملات غش می شده اند یک لخته خونی در ریه داشته اند.
-
نگرانی به خاطر بروز اتفاق قریب الوقوع:
حس اضطراب یا ترس نیز امکان دارد یکی از علایم بیماری آمبولی ریه باشد. به خاطر اینکه اضطراب به علائم جسمانی مثل تپش قلب منجر می شود، ممکن است با این موارد نیز رو به رو شوید. نشانه هایی که به نظرتان درست نیستند را نادیده نگیرید و به دنبال کمک باشید.
-
بدون علایم:
حدود نیمی از بیماران آمبولی ریه هیچ نوع نشانه ای را تجربه نمی کنند و امکان دارد زمانی به بیماری خود پی ببرند که خیلی دیر شده باشد. خیلی از بیماری ها وجود دارند که نشانه ی خاصی ندارند.
از دیگر علایم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شنیدن صدای رال (کراکل) ریوی
- شنیدن صدای دوم قلب، تندی ضربان قلب
- تب اندک ولی بیشتر از ۳۷/۸ درجه
- تعریق شدید (دیافورز)
- شنیدن صدای گالوپ s3 یا s4
- تورم و درد در اندام زیرین
- شنیدن صدای سوفل قلبی
- سیانوز
عوامل تشدید کننده بیماری
برخی از عوامل تشدید کننده بیماری آمبولی ریه شامل موارد زیر می شود:
- داشتن سن بالای ۶۰ سال
- داشتن هر نوع بیماری یا آسیب که نیاز به استراحت طولانی در بستر داشته باشد.
- نشستن در حالتی ثابت برای مدت طولانی در مسافرت با هواپیما
- داشتن جراحی در گذشته
- نارسانی احتقانی در قلب
- مشکل اختلالات در ریتم قلب
- مشکل پرخونی پلی سیتمی
- کم خونی همولیتیک
- شکستگی استخوان
- چاقی
- مصرف دخانیات
- بارداری
- مصرف قرص های ضد بارداری به خصوص در خانم های سیگاری
- داشتن فشار خون بالا
- سرطان به ویژه داشتن سرطان پانکراس
- وجود کاتترهای ورید مرکزی
پیشگیری از بیماری آمبولی ریه
برای پیشگیری از بروز این مشکل موارد زیر را مورد توجه قرار داده و انجام و در صورت نیاز انجام دهید:
- از استراحت بیش از حد در بستر بیماری خودداری نمایید، و در دوره نقاهت از جوراب کشی استفاده کنید یعنی هم در بستر و هم در زمان برخواستن از بستر استفاده نمایید.
- بعد از جراحی خیلی زود اندام های زیرین خود را حرکت دهید و راه بروید.
- عدم مصرف دخانیات به خصوص در خانم های بالای ۳۵ ساله که قرص ضد بارداری مصرف می نمایند.
- دوری از جراحی های غیر ضروری
- در طی سفر بین ۱ تا ۲ ساعت نشستن حتما کمی راه بروید و بیاستید.
- مصرف یک عدد قرص آسپرین در طول روز می تواند نقش زیادی در پیشگیری داشته باشد.
- انجام غواصی به روش درست.
روش هایی برای تشخیص آمبولی ریه
برای تشخیص این مشکل روش های مختلفی وجود دارد که با آنها آشنا می شویم:
- انجام آزمایش خون
- عکس برداری با اشعه ایکس از قفسه سینه
- انجام سونوگرافی
- سی تی اسکن اسپیرال
- آنژیوگرام ریه
- انجام
- MRI
روش های درمان آمبولی ریه
درمان فرد بیمار برای آمبولی ریه به اندازه و مکان قرار گیری لخته خون وابسته است.روش های مختلفی برای درمان آمبولی ریه وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم:
-
استفاده از داروها:
در مواردی که مشکل خفیف باشد و سریع درمان شود، پزشک ممکن است استفاده از دارو را پیشنهاد دهد، برخی از داروها باعث باز شدن لخته های کوچک خون می شوند. برخی از داروهای رقیق کننده خون و ضد انعقاد مثل هپارین و وارفارین باعث پیشگیری از لخته های جدید در خون می شوند و باعث نجات زندگی در شرایط اورژانسی می شوند، برخی دیگر از داروهای مورد استفاده حل کنندگان لخته یا ترومبولیتیک ها هستند که باعث از بین رفتن لخته در زمان سریع تری می شوند و به طور کلی در مواقع اضطراری استفاده می شوند زیرا عوارض جانبی آن ها ممکن است مشکلات خطرناک خونریزی را به همراه داشته باشد.
-
انجام جراحی آمبولی ریه:
در برخی موارد ممکن است برای از بین بردن لخته های خونی به خصوص آن هایی که جریان خون را به ریه ها و یا قلب محدود می نمایند، نیاز به جراحی وجود داشته باشد. جراحی هایی که ممکن است پزشک برای درمان پیشنهاد دهد شامل فیلتر رگ، حذف لخته و جراحی باز می شود.
منبع : آرگا
