بهتر است بدانید که مزاج شناسی در واقع علمی بسیار وسیع است که در درمان بسیاری از بیماری ها و تشخیص آن ها در طب سنتی اهمیت بالایی دارد و به همین خاطر لازم است تا هر فردی مزاج خود را به صورت کامل بشناسد زیرا که مزاج بر روی تمامی جنبه های زندگی ما تاثیر خواهد گذاشت.
چگونگی تشخیص مزاج
توجه داشته باشید یکی از موضوعات مطرح در طب سنتی و اسلامی که معمولا در طب جدید مغفول مانده است موضوع مزاج و طبع است. به طور کلی بر اساس طب سنتی جهان طبیعت بر اساس چهار پایه عنصر اصلی شامل آتش، هوا، آب و خاک آفریده شده که این چهان عنصر نیز به چهار خلط اربعه،دم،بلغم و سودا تبدیل می شوند و هر کدام تاثیر خاصی در بدن افراد خواهند داشت. به طور کلی تمامی افراد مانند رنگ پوست خود با یک مزاج اصلی متولد خواهند شد و در طول سال های زندگی خود طبع اصلی هیچ گونه تغییری نخواهد کرد و شاید با تغییراتی در آب و هوا و شرایط اقلیمی،عادات غذایی،حالت های روحی و روانی و عوامل بیماری زا این طبع کمی تغییر کند ولی اصل مزاج باقی می ماند و به همین منظور لازم است که هر فردی مزاج اصلی خود را بشناسد تا بتواند بیماری های خود را تشخیص و سپس درمان نماید.
به طور کلی بر اساس طب سنتی نه نوع مزاج کلی وجود دارند:
مزاج معتدل
مزاج گرم
مزاج تر
مزاج سرد
مزاج خشک
مزاج گرم و تر
مزاج گرم و خشک
مزاج سرد و تر
مزاج سرد و خشک
راه های شناسایی مزاج افراد:
توجه داشته باشید که برای شناسایی مزاج علائم مختلفی در کتاب های طبی بیان شده که می توانید در این روند از آن ها استفاده نمایید و به همین منظور در ادامه به بیان برخی از آن ها پرداخته ایم:
واکنش افراد نسبت به خوراکی ها:
بهتر است بدانید افرادی که دارای مزاج گرم هستند با خوردن گرمیجات دچار مشکل و ناراحتی خواهند شد و در مقابل نیز افرادی که مزاجی سرد دارند با خوردن همان گرمیجات شرایط بهتری پیدا خواهند کرد و به راحتی می توان گفت که گرمی ها برای این افراد سازگار تر عمل خواهند کرد.
واکنش افراد نسبت به آب و هوا:
در مورد آب و هوا هم می توان گفت افرادی که دارای مزاجی گرم می باشند تمایل بیشتری به هوای خنک و فصل سرد دارند و در مقابل از ویژگی افراد سرد مزاج می توان به این اشاره کرد که آن ها در آب و هوای گرم راحتی بیشتری دارند و در فصول گرم نیز راحتی بیشتری خواهند داشت.
واکنش افراد نسبت به خواب و بیداری:
بهتر است بدانید که برقراری اعتدال در روند خواب و بیداری در واقع نشانه اعدال مزاج مخصوصا اعدال در مغز است و افرادی که دارای مزاج سرد هستند به خواب بیشتری نیاز دارند و در مقابل نیز افرادی با مزاج گرم به خواب کمتری احتیاج پیدا می کنند.
واکنش افراد نسبت به حالات نفسانی:
توجه داشته باشید که علائمی مانند قدرت و بلندی صدا،سرعت و پیوستگی صدا،زود عصبانی شدن و سرعت حرکت از نشانه های حرارت مزاج به شمار می آیند. به طور کلی افراد گرم و خشک از حرارت زیادی برخوردار هستند و اغلب تندخو و زود عصبانی می شوند. در واقع این افراد بیقرار،تند و تیز و پرکار و فعال می باشد و از حافظه خوبی نیز برخوردار می باشند.
واکنش افراد نسبت به روش های کار:
بهتر است بدانید افرادی که دارای مزاج گرم هستند کارهای خود را با سرعت بیشتری انجام خواهند داد و این در حالی است که افرادی با مزاج سرد در انجام کارهای خود کندتر خواهند بود. به طور کلی از ویژگی های مزاج گرم می توان به تند حرف زدن آن ها اشاره نمود و در مقابل افراد سرد مزاج به ندرت پیش خواهد آمد که حرف زدنشان را بشنوید.
تاثیر مزاج در احساس گرما و سرما
- سودایی ها تنها در فصول سرد سال به لباس گرم احتیاج دارند و در باقی فصلها احساس سردی نمی کنند.
- بلغمی ها در همه فصول به ویژه در زمستان نیاز به گرم شدن دارند.
- صفراوی ها در همه فصل ها و به ویژه در تابستان دمای بدن آنها بالا است.
- افراد دموی اگرچه در فصول گرم سال حرارت بدنشان بالا است اما در پاییز و زمستان نیاز به لباس گرم دارند.
تاثیرات مزاج بر ازدواج
بهتر ست قبل از ازدواج از مزاج یکدیگر شناخت داشته باشید؛ توصیه می شود افراد دموی که تمایل زیادی به معاشرت و رفت و آمد زیادی دارند از ازدواج با افراد سودایی که اغلب گوشه گیری را می پسندند، اجتناب کنند.
همچنین افراد صفراوی که عجول هستند، بهتر می باشد تا با اشخاص مشابه خود ازدواج نکنند و با فردی ازدواج کنند که مزاج سر و خشک یا گرم و تر دارد.
بلغمی ها در همه مسائل معمولا آرام هستند و بهتر است از ازدواج با فرد صفراوی خودداری کنند تا مدام دعوا نکنند، افراد دموی نیز گزینه مناسبی برای سودایی های دوراندیش هستند، زیرا به خوبی می توانند شرایط یکدیگر را درک کنند.
تاثیر مزاج در بارداری و مراقبت های آن
اگر مزاج رحم سرد شود، تخمک گذاری انجام نشده و امکان دارد فرآیند باروری دچار اختلال شود، همچنین طبع زیاد از حد گرم رحم می تواند موجب از بین رفتن نطفه شود.
از این رو تلاش کنید تا قبل از بارداری، طبع تان را با استفاده از تغذیه مناسب، متعادل سازید، از دیدگاه طب سنتی؛ غذا هایی که مادر قبل و یا به هنگام قصد بارداری مصرف می کند، تاثیر مستقیم بر تعیین جنسیت جنین و خصوصیات وی خواهد داشت.
تجربه ثابت کرده که مصرف غذاهای گرم و مقوی موجب پسر شدن نوزاد و غذاهایی با طبع سرد موجب گرایش جنسیت به دختر می شود، غذاهای فست فود دارای طبع سرد بوده و موجب بروز سوء مزاج سرد رحم و ناباروری خواهند شد.
به طور کلی مصرف منظم کربوهیدرات، پروتئین، مواد معدنی در قبل، حین و بعد از بارداری ضرورت زیادی دارد زیرا در مردان موجب افزایش تعداد و سلامت اسپرم ها می شود، همچنین میوه هایی با طبع گرم مثل موز، خرما و انبه گزینه مناسبی برای این منظور هستند. 
بهترین تست مزاج شناسی:
توجه داشته باشید که تست های تشخیص مزاج فراوانی در دنیا برای تشخیص مزاج وجود دارند و تستی که در ادامه قرار است انجام دهید یکی از بهترین تست های تشخیص مزاج محسوب می شود و می توانید با خواندن سوالات و پاسخ به آن ها مزاج خود را بهتر بشناسید. به طور کلی این آزمون به شما کمک خواهد کرد تا به شناخت دقیقی از طبع خود برسید و بدانید چرا برخی از مواقع با خوردن غذاها جوش می زنید و یا وقتی که کفشی می پوشید احساس راحتی یا ناراحتی در آن دارید. به همین منظور در ادامه به بیان یک تست برای تشخیص مزاج پرداخته ایم که می توانید از آن در این روند استفاده نمایید:
(توجه داشته باشید که این تست از تشخیص مزاج برای افراد سفید پوست ارائه شده است).
۱. رنگ پوستتان چه رنگی است؟
الف: سیاه با گرایش به کبودی
ب: سفید مایل به آبی
ج: سفید متمایل به سبز
د: رنگ سفید که با فشار انگشت رنگ سرخ آن کم رنگ می شود.
پاسخ:
اگر رنگ پوستتان سیاه با گرایش به کبودی است و پاسختان گزینه الف می باشد بهتر است بدانید که طبع شما سرد و خشک است اما اگر دارای پوستی سفید مایل به آبی می باشید شما دارای مزاج سرد و تر هستید. همچنین اگر گزینه ج را انتخاب کرده اید بایستی بدانید که دارای مزاجی مخلوط می باشید ولی اگر پوستتان با فشار انگشت سرخی آن کمتر خواهد شد دارای مزاجی گرم و خشک می باشید.
۲. شکل مفاصلتان چگونه است؟
الف: مفاصلتان برجسته است و نمایان می باشد.
ب: مفاصلتان برجستگی ندارد و کاملا صاف است.
پاسخ:
توجه داشته باشید که اگر گزینه الف را انتخاب کرده اید شما دارای مزاجی گرم و خشک می باشید و اما اگر گزینه ب را انتخاب کرده اید دارای مزاج سرد و تر هستید.
۳. آیا رگ های دست و بدنتان دیده می شود؟
الف: بله
ب: خیر
پاسخ:
بهتر است بدانید که اگر جواب شما بله است دارای مزاجی گرم و خشک می باشید اما اگر گزینه خیر را انتخاب کرده اید دارای مزاج سرد و تر می باشید.
۴. کف دستتان شبیه به کدام اشکال هندسی می باشد؟
الف: مربع
ب: مستطیل و کشیده با انگشتانی بلند و دراز
ج: مستطیلی شکل عمود بر انگشتان دست
پاسخ:
توجه داشته باشید که اگر کف دستتان مربع شکل باشد شما دارای مزاجی معتدل می باشید اما اگر گزینه ب را انتخاب کرده اید دارای طبعی گرم و خشک می باشید. در آخر هم اگر گزینه ج را انتخاب کرده مزاج شما سرد و خشک خواهد بود.
۵. اگر کفش شما طبی نباشد و معمولی باشد وضعیت پایتان چگونه خواهد بود؟
الف: پایتان را خواهد زد.
ب: راحت هستید.
پاسخ:
توجه داشته باشید که اگر در این تست تشخیصی، کفش پایتان را می زند شما دارای پاهای پهنی هستید و دارای مزاجی گرم و خشک می باشید ولی اگر کفش پایتان را اذیت نمی کند پایتان باریک و استخوانی است و دارای مزاجی سرد و خشک می باشید.
۶. با انگست وسط و شست خود یک حلقه دور مچ ایجاد ایجاد کنید و حالا وضعیت قرار گرفتن انگشتان کدام حالت می باشد؟
الف: انگشتانتان به یکدیگر می رسند و روی هم قرار می گیرند.
ب: انگشتانتان به هم می رسند و کنار یکدیگر قرار می گیرند.
ج: انگشتانتان به هم نمی رسند.
پاسخ:
اگر وضعیت قرارگیری انگشتانتان حالت الف باشد شما دارای مزاجی سرد و خشک می باشید و از استخوان بندی ریزی برخوردار هستید. اما اگر انگشتانتان مماس یکدیگر باشند طبع شما معتدل خواهد بود و از استخوان بندی معمولی برخوردار هستید. همچنین اگر انتخابتان گزینه ج باشد شما دارای مزاجی گرم و تر می باشید و از استخوان بندی درشتی برخوردار می باشید.
۸. موهای بدن و سرتان چگونه است؟
الف: پرپشت، کلفت و تیره و صاف
ب: پرپشت، کلفت و تیره و مجعد
ج: پرپشت، کلفت اما لخت و روشن
د: کم پشت، نرم و نازک و شکننده
پاسخ:
اگر دارای موهایی پرپشت، کلف و تیره و صاف هستید از طبع گرم و خشکی برخوردار می باشید. اگر موهای پرپشت، کلفت و مجعدی دارید دارای مزاجی گرم و تر می باشید. همچنین اگر دارای موهای پرپشت و کلفت اما لخت هستید دارای مزاجی سرد و خشک می باشید ولی اگر دارای موهایی کم پشت و شکننده می باشید از مزجی سرد و تر برخوردار هستید.
۹. هر حرفی را می زنید یا از گفتن بسیاری از حرف ها شرم دارید؟
الف: هر حرفی را می زنم.
ب: از گفتن اغلب حرف ها شرم دارم.
پاسخ:
توجه داشته باشید که اگر اهل خجالت کشیدن نیستید دارای مزاجی گرم و خشک می باشید اما اگر از به زبان آوردن اغلب حرف ها شرم دارید دارای مزاجی سرد و تر می باشید.
۱۰. هر روز عصبانی هستید یا خیر؟
الف: بله
ب: خیر
پاسخ:
بهتر است بدانید که انتخاب گزینه اول نشانه مزاجی گرم و خشک و گزینه ب نشانه داشتن مزاج سرد و تر می باشد.
۷. بدن خود را بلرزانید چه حالتی به شما دست می دهد؟
الف: بدنتان می لرزد و لایه های چربی آن بسیار زیاد است.
ب: بدنتان هیچ لرزشی ندارد و در واقع شل نیست.
پاسخ:
توجه داشته باشید که اگر بدنتان لرزان است شما دارای مزاجی گرم و تر می باشید ولی اگر بدنتان هیچ گونه لرزشی ندارد شما از مزاج گرم و خشکی برخوردار هستید.
۱۱. عصبانیت شما طولانی است یا زودگذر؟
الف: عصبانیتم بسیار طولانی است.
ب: فروکش کرده و پشیمان خواهم شد.
پاسخ:
بهتر است بدانید که اگر عصبانیتی طولانی مدت دارید از مزاجی گرم و خشک برخوردار هستید ولی اگر انتخابتان گزینه ب می باشد شما دارای طبعی گرم و تر می باشید.
۱۲. گرمیجاتی مانند شیرینی را ترجیح می دهید تا خوردن سردی مانند خیار؟
الف: خوردن گرمی ها مانند شیرینی
ب: خوردن سردی ها مانند خیار
پاسخ:
توجه داشته باشید که اگر انتخابتان گزینه الف است و غذاهای گرم مزاج را بیشتر می پسندید شما دارای مزاجی سرد و تر می باشید ولی اگر دوست دارید خیار بخورید دارای مزاجی گرم و خشک می باشید.
در پایان امیدواریم این مطلب در رابطه با تشخیص مزاج برای شما سودمند بوده باشد.
منبع : آرگا
