کاشت برگ بو و راهنمای رشد بهتر این گیاه

برگ بو یا غار درختی همیشه سبز و خوشبو است که خاستگاهش منطقه مدیترانه بوده و به صورت درختچه و درختهایی به ارتفاع تا ۱۰ متر وجود دارد. در کل مدیترانه از این گیاه برای معطر نمودن غذا استفاده می‌شود. در ضمن از برگ بو جهت تزئین باغ ها نیز بهره می برند ولی کاربرد اصلی آن در آشپزی به عنوان گیاه دارویی می باشد. فصل شکوفایی آن اواخر بهار و اوایل تابستان است. در قدیم الایام از برگهای درخت تاجی تهیه می کردند و به عنوان جایزه به برندگان بازی ها اهدا می نمودند. در ادامه مطلب با شرایط مورد نیاز برای کاشت برگ بو بیشتر آشنا خواهید شد.

آشنایی با شرایط مورد نیاز برای کاشت برگ بو

شروع کاشت برگ بو در ایران طبق مدارک موجود به دوره قاجاریه برمی گردد که ناصرالدین شاه نهال های آن را برای کاشت در کاخ گلستان از اروپا به ایران آورد. از آن پس کاشت این درخت در تهران، نواحی شمالی و دیگر مناطق ایران گسترش یافت. درخت برگ بو مقاومت خوبی داشته و در اکثر مزارع و زمین ها با تنوع آب و هوایی مختلف رشد خواهد کرد اما نسبت به سرمای زیاد حساس می باشد. اواخر فصل زمستان موقع مناسبی جهت جابجایی و کاشت درخت خواهد بود.

برگ بوی گلدانی حدود ۲۰ سال عمر خواهد کرد و اگر در فضای باز کاشته شود به راحتی عمر آن به ۵۰ سال نیز خواهد رسید. به این ترتیب گیاه با ارزشی از لحاظ کاشت و نگهداری می باشد که هم زینتی بوده و هم برگهای آن مصرف دارویی دارد و می تواند آن را به صورت گلدانی یا در فضای بار مورد کشت قرار داد. بهتر است برای کاشت از نهالهای جوان بهره برد چون جابجایی راحتتری داشته و کشت آن موفقیت آمیزتر خواهد بود.

گیاهشناسی برگ بو

برگ بو با نام علمی با نام علمی Laurus nobilis درختی همیشه سبز و دو پایه است که ارتفاع آن در مناطق معتدل به ۸ متر و در نواحی گرم به حدود ۲۰ متر نیز می‌رسد. برگهای بیضی شکل آن با لبه های دندانه دار و مضرس به طور منفرد بر روی شاخه‌ها قرار گرفته اند. سطح برگها، در قسمت رویی سبز تیره و براق، و در قسمت زیرین کمرنگتر می باشد. این برگها معطر بوده و با له شدن بوی بیشتری از خود پخش می سازند.

گلها در برگ بو چندتایی و به صورت خوشه زرد رنگ هستند.  ساقه برگ بو به طور راست و مستقیمی رشد می کند. میوه این درخت سته تقریبا کروی به رنگ ارغوانی بوده که دارای یک دانه است و در فروردین یا اردیبهشت باردهی دارد. قسمت گوشتی میوه حاوی روغن سبز رنگ و معطری به نام لوریه می باشد.

به طور کلی بخش  مورد استفاده برگ بو، میوه و برگهای آن است. از برگها در طب قدیم برای رفع نزله بهره می بردند اما امروزه بیشتر به عنوان چاشنی غذاها و معطر نمودن برخی کنسروها مورد استفاده قرار می گیرد. اسانس میوه و برگها در درمان بواسیر، پیچ خوردگی مفاصل، دردهای رماتیسمی و… کاربرد دارد. ضمنا برگ بو دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد قارچی نیز می باشد.

شرایط مورد نیاز برای کاشت برگ بو

خاک با زهکش مناسب

درخت برگ بو در خاکهای مختلفی قابلیت کشت دارد در صورتی که دارای زهکش مناسب باشد. اما بهترین رشد را در خاکهای ماسه ای یا صخره ای خواهد داشت. این گیاه در خاستگاهش مدیترانه قادر است به درخت بسیار مرتفعی تبدیل گردد. کشت گلدانی برگ بو امر راحتی بوده و افراد زیادی آن را در گلدان مورد پرورش و نگهداری قرار می دهند به این ترتیب خاک گلدان باید مخلوط مساوی از خاک گلدان و خاک کاکتوس باشد. توجه کنید تعویض گلدان ابتدای بهار انجام شود و بهتر است سالی یکبار انجام شود. در ضمن نوع گلدانی برگ بو به کودهای کامل یک مرتبه در  هر ۵-۴ هفته نیاز دارد.

آبیاری متعادل

در نمونه های گلدانی آبیاری بیش از حد سبب پوسیدگی و آسیب به ریشه ها می شود. به این ترتیب هنگامی به آبیاری بپردازید که سطح خاک گلدان تا حدودی خشک شده است. در ضمن توجه داشته باشید یکی از دلایل زرد شدن و ریزش برگها خشکی بیش از حد است. به این ترتیب سعی کنید آبیاری متعادلی داشته باشید نه خاک خیلی خشک شود و نه خیلی غرقابی تا رطوبت کافی را فراهم کنید.

درجه حرارت مناسب

برگ بو قادر است در زمستان تا دمای منفی ۵ درجه سانتی گراد را نیز تحمل کند. در درمای پایین تر از این اگر در محلی باشد که از کوران بادهای سرد محافظت شود نیز از بین نمی رود ولی احتمال آسیب دیدن ساقه های جوان به ویژه نوک ساقه ها وجود دارد که باید در ایتدای بهار ساقه های خشک و آسیب دیده را کوتاه نمود. در ضمن ریشه ها نیز در گلدان به سرما حساس بوده و بهتر است قبل از شروع سرما بدنه گلدان را با لایه های محافظتی بپوشانید. درکل توصیه می شود گلدان ها را در درجه حرارت پایین تر از ۵- درجه سانتی گراد به مکانی محافظت شده انتقال دهید.

مکان کاشت آفتابگیر

این گاه برای رشد به مکانی آفتابگیر و نسبتا خشک نیاز دارد. به این مفهوم که در شرایط آفتاب کامل تا نیمه سایه رشد بهتری دارد. در ماههای سرد سال گلدان ها را در خانه در محل پنجره ای بزرگ و آفتابگیر قرار دهید تا هم به رشد خود ادامه دهد و هم زیبایی و جذابت خود را در تمام سال حفظ کند. می توان گفت بهترین رشد را در شرایطی که حداقل بخشی از سال تحت آفتاب کامل باشد دارد.

هرس در دو مقطع زمانی

ابتدا توصیه می شود درختی را که سالهاست هرس نشده را به یکباره هرس نکنید و چنانچه قصد تغییر شکل ظاهری گیاه را دارید آن را به طور تدریجی و طی چند سال انجام دهید. به طور کلی هرس گیاه را می توان در دو مقطع زمانی اوایل بهار و اواسط تابستان انجام داد. اوایل بهار هرس سنگین تر و چنانچه لازم شد در نیمه تابستان به هرس تکمیلی بپردازید. برای اینکه با انجام هرس بتوانید برگ بویی با یک تنه و تاج کروی شکل تربیت کنید حدودا ۴ سال باید صبر کنید.

آفات و بیماری ها

این گیاه به طور کلی در مقابل آفات و بیماری ها مقاوم می باشد اما چنانچه شرایط محیطی و تغذیه ای آن نامناسب باشد با برخی آفات مانند کنه، شته و شپشکهای گیاهی روبرو شود.

تکثیر نمودن برگ بو

درخت برگ بو را می توان به روشهای خوابانیدن، کاشت بذر و قلمه تکثیر نمود. که در اینجا با دو روش آن آشنا می شوید

تکثیر از راه بذر

در این روش بذرها را در فصل پاییز در خاک قرار داده تا در زمستان رطوبت لازم را دریافت کرده و در بهار جوانه بزنند. برای کشت بذور از ترکیب ماسه + کوکوپیت + خاک برگ بهره بگیرد.

تکثیر از راه قلمه

تکثیر از طریق قلمه مشکل بوده اما انجام پذیر می باشد. قلمه هایی به طول ۱۰ سانت از درختی با شرایط مناسب جدا نموده و بهتر است قلمه نیمه چوبی باشد. این قلمه ها را در فصل بهار تا پاییز تهیه نمایید. به طوری که در بخش پایین قلمه تکه ای از چوبهای قدیمی تر نیز همراهش باشد(قلمه پاشنه دار). سپس قلمه ها را در خاک قرار دهید برگهای اضافی قلمه را جدا نموده ولی چند برگ در بخش بالایی آن نگه دارید تا به ریشه زایی کمک کند. از هورمونهای ریشه زا نیز می توانید بهره ببرید. قبل از کاشت خاک را خوب آبیاری کرده تا محیط مرطوبی برای قلمه ها فراهم شود.

برای حفظ رطوبت خاک از نایلون بهره بگیرد ولی امکان تهویه خاک نیز وجود داشته باشد. حدود ۷ الی ۸ ماه طول می کشد تا قلمه ها ریشه دار شوند. توصیه می شود چون قلمه ها به سختی ریشه دار می شوند از نهال های آماده در مراکز تولید نهال برای کاشت و پرورش برگ بو استفاده کنید. برای کشت در فضای باز گودالی به اندازه حجم ریشه ایجاد کنید سپس کف آن مقداری کود حیوانی پوسیده ریخته و ریشه نهال را در خاک طوری قرار دهید که طوقه در سطح زمین باشد. بعد اطراف ریشه را خاک بریزید و متراکم نموده و در نهایت آبیاری کنید.

برای کاشت درون گلدان متناسب با حجم ریشه گلدان را انتخاب کنید همچنین کف آن روزنه برای خروج اب اضافی داشته باشد. سپس مقداری کمپوست ریخته بعد گیاه را درون گلدان قرار داده و بقیه گلدان را با مخلوطی از خاک ماسه و کود برگ پر نمایید و در نهایت آبیاری کنید.

برداشت برگ بو

محصول اصلی برگ بو در واقع همان برگ های معطر گیاه است که در فصل گلدهی عطر و بوی زیادی دارد، از این رو در این فصل و در زمان صبح بهترین موقع برای برداشت برگهای گیاه می باشد، سپس برگ ها را در زیر سایه و در لایه های نازک پهن می کنند تا خشک شوند، توجه داشته باشید که برای خشک کردن برگهای بو نباید از نور خورشید استفاده شود، زیرا در این صورت رنگ آنها قهوه ای شده و قسمت اعظمی از عطر و اسانس خود را از دست می دهند.

نکاتی در مورد برگ بو

برگ های گیاه اصلی ترین محصول گیاه است.

برگ های خشک شده گیاه را می توان تا یک سال در غذا های مختلف مانند انواع خورشت ها و سوپ ها مورد استفاده قرار داد.

برگ ها یا پودر خشک شده آن را می توانید در داخل ظروف شیشه ای سربسته نگهداری کنید.

برخی از افراد برگ های خشک شده بو را در ظرف های سربسته و در فریزر نگهداری می کنند تا خواص و عطر آن به مدت بیشتری حفظ شود.

امروزه در انواع کنسرو ها از عطر و طعم برگ بو استفاده می کنند.

نکات لازم برای جلوگیری از عوارض زیاده روی در مصرف برگ بو

برگ های تازه گیاه طعم و تلخ نامطلوبی دارند، بنابراین به منظور استفاده از برگ های بو باید آنها را خشک کنید.

همچنین برگ های بو خشک شده را در ابتدا باید خورد کرده و بعد مورد استفاده قرار دهید تا هضم آنها در دستگاه گوارش آسان تر باشد، زیرا گاهی می توانند موجب ایجاد مشکلات گوارشی همچون مشکلات روده شوند.

روغن و اسانس برگ بو

اسانس و روغن برگ بو جزو محصولات ثانویه گیاه بوده که طرفداران زیادی دارند، از این رو در میوه برگ بو روغن زیادی وجود دارد که می توان آن را به روش درست استخراج کرد، از این روغن در طب سنتی استفاده فراوانی می شود.

در صورت تمایل برای آشنایی با خواص برگ بو کلیک کنید.

منبع : آرگا