اختلال شخصیت اجتنابی از جمله اختلالات شایعی است که نیمی از بیماران روانپزشکی، مبتلا به یکی از انواع آن می باشند. در این مقاله قصد داریم به تشخیص و درمان اختلال شخصیت دوری گزین یا اجتنابی بپردازیم، با ادامه مطلب همراه ما باشید.
اختلال شخصیت اجتنابی
شخصیت عبارت است از الگوهای رفتاری ثابت و مشخص که به وسیله آن، فرد با دیگران ارتباط برقرار می کند. شخصیت باعث می شود تا فرد بتواند دیگران را درک کند.
اختلال های شخصیت الگوهای سخت، غیر قابل انعطاف و ناسازگاری هستند که موجب ایجاد مشکل در روابط اجتماعی و فعالیت های فرد شده و استرس و اضطراب او را بیشتر می کند. تمام این الگوهای رفتاری بر جنبه های زندگی تاثیرگذار هستند و با انتظارات دیگران به شدت متفاوت است.
افراد مبتلا به شخصیت اجتنابی در روابط کاری خود مشکل دارند. آنها از موقعیت های اجتماعی دوری می کنند، احساس بی کفایتی دارند و به طرد شدن از سمت دیگران به شدت حساس هستند. این افراد به نظرات دیگران درباره خودشان بسیار اهمیت می دهند. احساس بی کفایتی در آنها سبب می شود از موقعیت های اجتماعی دوری کنند و اجتناب کردن باعث می شود در موقعیت های اجتماعی مهارت های لازم را کسب نکنند و در نتیجه احساس ناتوانی کنند.
آنها در موقعیت های مختلف اجتماعی از ترس اشتباه کردن، به لکنت افتادن، مورد تمسخر واقع شدن صحبت نمی کنند. آنها وقت زیادی را صرف آن می کنند که نشانه تایید یا رد کردن را در اطرافیان پیدا کنند.
تحقیقات نشان می دهد اختلال شخصیت اجتنابی ۱ درصد افراد جامعه را شامل می شود و بین مردان و زنان به یک نسبت دیده می شود. مانند دیگر اختلالات شخصیت شدت نشانه ها در دهه چهارم و پنجم زندگی با بالا رفتن سن کاهش می یابد.
اختلال شخصیت اجتنابی چه ویژگی هایی دارند؟
افراد دچار اختلال شخصیت اجتنابی با ویژگی هایی مثل فرار همیشگی از جمع، احساس حقارت و حساسیت بیش از حد نسبت به نظرات منفی و انتقادات دیگران شناخته می شوند. این شخصیت در حقیقت از هرگونه انتقاد و عدم پذیرش واهمه دارند و همیشه فکر می کنند که دیگران سعی بر تخریب عواطف او دارند. اطرافیان با دانستن طرز برخورد درست با افراد مبتلا به شخصیت اجتنابی می توانند به آنها برای ماندن در جمع های دوستانه کمک کنند.
عملکرد شخصیت دوری گزین در روابط کاری چگونه است؟
افرادی که اختلال شخصیت اجتنابی دارند از فعالیت های کاری پرهیز می کنند و پیشنهادات شغلی را به علت ترس از شکست، انتقاد و یا ناامید کردن دیگران رد می کنند. آنها از موقعیت های اجتماعی نیز به دلیل احساس عدم کفایت، عزت نفس پایین اجتناب می کنند. ذهن این افراد مدام درگیر ضعف های درونی و ناتوانی های خودشان است و تنها زمانی با دیگران ارتباط برقرار می کنند که اطمینان داشته باشند طرد نمی شوند. طرد شدن و از دست دادن برای آن بسیار مشکل است که آنها تنهایی را بر ریسک ارتباط برقرار کردن و طرد شدن ترجیح می دهند.
معمولا این افراد مشاغل حاشیه ای را انتخاب می کنند و سالهای متمادی بدون هیچگونه پیشرفت و موفقیتی به کار خود ادامه می دهند.
چگونه شخصیت اجتنابی را تشخیص دهیم؟
از ملاک های تشخیص اختلال دوری گزین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترس و هراس شدید از طرد شدن و انتقاد در موقعیت های اجتماعی
- نداشتن اعتماد به نفس
- بیش از حد توجه کردن به نظرات دیگران در مورد خودشان
- از روابط دوستانه و صمیمی اجتناب می کنند چون از مسخره شدن یا شرمنده شدن واهمه دارند.
- تمایلی به معاشرت و رفت و آمد با دیگران ندارد.
- ریسک پذیر نیستند و از موقعیت های جدید در زندگی دوری می کنند زیرا در غیر این صورت بسیار آشفته حال و پریشان می شوند.
- مشکلات را بیش از اندازه واقعی آن می بینند و در آن اغراق می کنند.
- از قرار گرفتن در محیط های جدید دوری می کنند، زیرا خود را فردی بی کفایت تصور می کنند.
- توانایی تصمیم گیری شخصی را ندارند زیرا از خجالت زده شدن می ترسند.
ممکن است رفتار اجتنابی در کودکی و نوجوانی دیده شود ولی تشخیص اختلال شخصیت دوری گزین در دوران کودکی امکان پذیر نمی باشد، زیرا خجالت، ترس یا حساس بودن نسبت به انتقاد دیگران اغلب قسمتی از دوران کودکی و نوجوانی است.
اختلال شخصیت دوری گزین با چه اختلالات دیگری مرتبط است؟
اختلال شخصیت اجتنابی ممکن است با سایر اختلالات دیگر ترکیب شوند، از جمله اختلالات دیگری که معمولا با اختلال شخصیت دوری گزین در ارتباط می باشد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلال شخصیت وابسته: در این نوع اختلال، افراد سعی می کنند در تصمیم گیری های خود به شدت به اطرافیان وابسته اند.
- هراس یا فوبیای اجتماعی: در هراس یا فوبیای اجتماعی، فرد در موقعیت های اجتماعی دچار ترس و اضطراب شدید می شود.
- اختلال شخصیت مرزی: این افراد در عواطف و تفکراتشان دچار مشکلات زیادی می شوند.
همچنین علاوه بر اختلالات نام برده شده، فرد دوری گزین ممکن است دچار افسردگی و اضطراب نیز باشد.
روش های درمان این اختلال
تشخیص و درمان این نوع اختلال بر عهده روانپزشک یا روانشناس می باشد. اگر چه اختلالات شخصیت، درمان قطعی و بهبودی همیشگی ندارند اما روان درمانی در این زمینه تاثیر زیادی دارد و می توان تا حد زیادی آن را کنترل کرد به گونه ای که فرد بتواند زندگی خود را ادامه دهد.
درمان اصلی این اختلال از طریق روان درمانی صورت می گیرد و در صورت نیاز دارو درمانی هم مورد استفاده قرار می گیرد. روان درمانی وقتی به عنوان گزینه درمانی مطرح می شود که درمانگر در مرحله اول اعتماد بیمار را جلب کند، تا بتواند ترس های خود را کنار بگذارد و دید منفی که به خود دارد را تغییر دهد. یکی از روش های درمانی موثر برای درمان اختلال شخصیت اجتنابی گروه درمانی می باشد. در طی گروه درمانی شخصیت اجتنابی متوجه می شود که حساسیت بیش از حد او، چه تاثیراتی مخربی بر خود و اطرافیانش دارد.
به یاد داشته باشید هرگونه اختلال شخصیت و از جمله اختلال شخصیت دوری گزین الگویی پایدار و فراگیر است و بر تمام جنبه های زندگی تاثیر می گذارد. علاوه بر این تغییر در اختلال شخصیت حتی با جلسات منظم درمانی فرآیندی بسیار طولانی می باشد و تغییر تنها در محدوده شخصی رخ می دهد.
منبع : آرگا
