دلایل دیر حرف زدن کودک دلایل مختلفی دارد، که گاه با مشکلی ساده و گاه با مشکلی پیچیده خود را نشان می دهد. با مراجعه به پزشک در موارد حاد و یا اقدامات صحیح از طرف خودتان می توانید به رفع این مشکل بپردازید.
دیر حرف زدن و یا دیر زبان باز کردن کودک به حالتی گفته می شود که کودک تا سن ۳ سالگی به اندازه کودکان هم سن خود قادر به حرف زدن نباشد و یا این میزان از ۹۰ درصد هم سن و سالان خود کمتر باشد. عوامل بسیاری در دیر به حرف آمدن کودک موثر است که بی توجهی به آنها در بزرگسالی می تواند مشکلات متعددی برای والدین و خود کودک به وجود بیاورد.
روند طبیعی حرف زدن کودک
قبل از ۱۲ ماهگی:
کودکان تا قبل از ۱۲ ماهگی برای ارتباط با محیط پیرامون خود از انواع صدا ها کمک می گیرند. کودکان ابتدا با خارج سازی انواع صداها از گلوی خود و سپس با بزرگ شدن روز افزون قادر به کنار هم قرار دادن این آوا و کلمات هستند که در نهایت به ساخت کلمه ای همانند ماما و بابا منجر می شوند. تا قبل از ۱۲ ماهگی چگونگی واکنش کودک به صداهای اطراف بسیار مهم است، اگر کودکی واکنشی نسبت به صدا های اطراف خود نداد احتمال وجود مشکلات شنوایی در کودک وجود دارد.
از ۱۲ تا ۱۵ ماهگی:
در سنین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی کودک شما باید قادر به کنار هم قرار دادن آواها و صدا ها باشد، در این زمان گفتن کلماتی چون ماما و بابا از دهان کودک امری طبیعی است و همچنین گفتن کلمه توپ از سری کلماتی است کودک قادر به تلفظ آن می باشد.
۱۸ تا ۲۴ ماهگی:
دامنه لغات کودک ۱۸ ماهه باید چیزی حدود ۱۸ تا ۲۰ کلمه باشد. همچنین کودک تا سن ۲ سالگی باید قدرت تلفظ ۵۰ کلمه را داشته باشد. در این زمان چیزی که شما باید به کودک خود آموزش دهید این است که کلمات را کنار یک دیگر قرار دهد و سعی بر ساختن جمله ای کند. اگر کودک شما بتواند دستوراتی که به او می دهید انجام دهد از عارضه دیر حرف زدن کودک در امان مانده است.
۲ تا ۳ سالگی:
در این سن در صحبت و تکلم کودک تحولی بزرگ رخ می دهد. در این سن کودک قادر به بازگویی کلمات و فهمیدن فرق بین آن ها می شود. در این زمان است که کودک تفاوت بین جمله های ( آن را روی میز قرار بده) ( آن را زیر تخت قرار بده) و یا کلماتی همچون ( کوچک ) و ( بزرگ ) را درک می کند.
نشانه هایی از وجود مشکل
- اگر در مورد حرف زدن و یا نحوه تلفظ کلمات کودک خود نگران هستید، در صورت بروز هر یک از مشکلات زیر با پزشک مشورت کنید.
- کودک در برابر صدا های پیرامون واکنش نشان نمی دهد.
- در ماه های اول قادر به رساندن منظور خود با صدا و آوا نیست.
- از ایما و اشاره بسیار استفاده می کند.
- در قبل از ۲ سالگی از تقلید دیگران مشکل دارد.
- بعد از ۲ سالگی تنها به قادر به تقلید دیگران است، و خود کلمه ای قادر به بازگویی نیست.
- صدایش نا متعارف همانند گوش خراش، خشن، تو دماغی است.
درمان دیر حرف زدن کودکان
از دید متخصصان و مشاوران مربوط به این رشته، دیر حرف زدن کودک بیشتر دلیل ژنتیکی دارد تا اکتسابی، با انجام روش هایی که در ادامه مطلب گفته می شود می توان در این روند نقش به سزایی انجام داد.
۱- گفتار درمانی:
متخصصان گفتار درمانی با انجام یک سری آزمایش و بررسی ها در کودکتان به شما مشکل دار بودن و نبودن کودک را اطلاع می دهند. اگر نتایج این آزمایشات مبنی بر مشکل دار بودن کودک شما بود، از شما می خواهند تا با بردن کودک به جلسات گفتار درمانی، روند دیر حرف زدن کودک را درمان و با معرفی چند نکات و تمرین و در منزل به شما در انجام این امر کمک خواهند کرد.
۲- وجود والدین:
وقتی که در شنوایی و حرف زدن کودک مشکلی باشد والدین آن را سریع متوجه می شوند و با انجام چند راهکار می توانند اضطراب و استرس کودک را کاهش دهند، تا کودک به دیر حرف زدن و یا تلفظ غلط کلمات دچار نشوند. والدین با کتاب خواندن برای کودک، زیاد حرف زدن با او، متوجه کردن کودک از صداهای اطراف، همچنین با محبت و در آغوش گرفتن کودک، بوسیدن او در لحظات هیجانی می توانند این کار را به خوبی انجام دهند.
۵ علت شایع در دیر صحبت کردن کودکان
علت هایی که در ادامه بیان می شود بازگو کننده تمامی مشکلات دیر حرف زدن کودک نمی باشد. در دیر حرف زدن کودک و تلفظ غلط او علت های بسیاری وجود دارد که ما فقط به بیان ۵ علت شایع و اساسی آن پرداخته ایم.
۱- وجود مشکل در آناتومی گفتار:
علت های زیادی در دیر حرف زدن کودک تاثیر گذار است. اولین مورد آن مشکل در سیستم حرف زدن کودک ( آناتومی ) می باشد. به طور مثال کوتاهی بند زبان، شکاف در سقف دهان، لب شکری که موجب تلفظ غلط کلمات می شود. همچنین وجود مشکل در مغز این کودکان از دیگر علت های دیر حرف زدن کودک در این زمینه می باشد.
۲- وجود مشکل در مغز:
کودکانی که مشکل تاخیر در حرف زدن را دارند ممکن است از نظر مغزی دچار عقب ماندگی ذهنی باشند و یا ارتباط بین مفز و گفتار آن ها ضعیف باشد. این کودکان در هنگام تلفظ آوا و ارتباط با زبان و فک خود دچار مشکل هستند، مشکل در شنوایی نیز از دیگر عوامل دیر حرف زدن کودک می باشد.
۳- مشکل در شنیداری:
اگر کودکی به مشکل تاخیر در گفتار دچار شد، در ابتدا باید از سلامت شنیداری کودک اطمینان پیدا کرد و سپس دیگر عوامل را مورد آزمایش قرار داد. این کودکان به دلیل نقص در شنیدار از بیان درست آوا و کلمات عاجز هستند و بهتر است که به مراکز آسیب شناسی گفتار و زبان برای درمان مراجعه کنید.
۴- اختلالات پزشکی:
اگر کودک شما دارای یک اختلال پزشکی و همچنین به مشکل دیر حرف زدن نیز دچار است به مراکز آسیب شناسی گفتار و درمان باید مراجعه کنید. وجود هر یک از علائم؛ اوتیسم، کم شنوایی، فلج مغزی، عقب ماندگی ذهنی، آبراکسی کودکی، وجود شکاف در کام و دهان، می تواند نشان از این مشکل باشد.
۵- مشکلات محیطی:
محیط پیرامونی که کودک در آن وجود دارد در دیر حرف زدن کودک نیز موثر است. کودکانی که بدون حرف زدن و فقط با گریه و ایما و اشاره منظور خود را به والدین می رسانند از دیگر مشکلات گفتاری رنج می برند. برای رفع و عدم ایجاد این مشکلات در کودکان با آن ها بسیار حرف بزنید، کمتر اجازه استفاده از تلفن همراه و تلویزیون را به آن ها دهید، کتاب داستان برای آن ها زیاد بخوانید و بیشتر در معرض اماکن عمومی همانند پارک آن ها را قرار دهید، همچنین تشویق شما به حرف زدن کودک می تواند نقش اساسی در این رابطهانجام دهد.
نشانه های وجود مشکل در گفتار کودک
اگر شما جز والدینی هستید که از مشکل دار بودن کودک خود در این امر می ترسید، نشانه هایی که در ادامه گفته ایم را مورد بررسی قرار دهید و در زمان مشاهده هر نوع مشکل به پزشک مراجعه کنید.
- کودک شما تا ۱۲ ماهگی از اشاره و ایما هایی همچون تکان دادن دست در هنگام سلام و خداحافظی استفاده نمی کند.
- کودک تا ۱۸ ماهگی برای بیان نیاز و خواسته های خود از ایما و اشاره استفاده می کند.
- کودک شما تا ۱۸ ماهگی قادر به تقلید و تولید صدا و آوا نیست.
- همچنین کودک قادر به فهم درخواست و حرف های شما نمی باشد.
نکته:
کودکانی که تا قبل از ۱۲ ماهگی نسبت به صداهای پیرامون و حرف های شما واکنشی نشان نمی دهند، ممکن است به مشکل شنوایی دچار باشند.
وجود مشکل در کودکان بالای ۲ سال
- کودک شما قادر به تقلید و بیان درست کلمات نیست و یا به اصطلاحی به صورت آگاهانه این عمل را انجام نمی دهد.
- کودک فقط کلمات تکراری تقلید و قادر به بیان کلمات جدید برای ارتباط بیشتر نیست.
- کودک قادر به فهم ساده دستورات نیست و آن ها را به درستی انجام نمی دهد.
- کودک شما تن صدای گوش خراش و یا تو دماغی دارد. اگر کودک صداهای نا متعارف از خود نشان دهد از دیگر عوامل مشکل دیر حرف زدن کودک به شمار می آید.
نکته:
اگر کودک شما نسبت به سنش قادر به فهم کلمات و تلفظ آن ها نیست باید توجه بیشتری به او کنید. کودکان باید تا ۲ سالگی نصف کلمات و در ۳ سالگی حدود سه چهارم کلمات را متوجه و قادر به انجام آن ها باشد. در ۴ سالگی به غیر از والدین باید دیگر افراد نیز متوجه حرف زدن کودک شوند.
نقش اساسی والدین در درمان تکلم کودک
والدین به دلیل ارتباط بیشتر با کودک نقش موثری در عدم ایجاد این مشکل در کودکان دارند. ما در ادامه برای شما راهکارهایی را بیان کرده ایم تا با انجام آن ها علاوه بر تقویت هوش کودک، بالا بردن قدرت تکلم، بیان صحیح خواسته ها و نیاز ها، از مشکل دیر حرف زدن کودک در امان باشید.
۱- زمان بیشتری را برای ارتباط با کودک اختصاص دهید:
والدین باید در دوران نوزادی و کودکی ارتباط بسیاری را با او بر قرار کنند. برای انجام این امر با کودک خود حرف بزنید، انواعی از شعر های کودکانه را انتخاب کنید و برای کودک خود بخوانید و از او بخواهید با صدا و حرکت دست و پا شما را تشویق کند.
۲- برای درمان دیر حرف زدن کودک برای او کتاب بخوانید:
کتاب خوانی برای کودک را از ۶ ماهگی آغاز کنید، کتاب هایی را انتخاب کنید که مناسب سن آن ها هستند. کودک را وادار به دیدن عکس های کتاب کنید و از او بخواهید اسامی عکس ها را با شما تکرار کند.
۳- از موقعیت هایی که در روز به وجود می آید، استفاده کنید:
شما در قبال کودک خود مسئول هستید، در طول روز در حین انجام کارهایتان با کودک ارتباط برقرار کنید. اسامی میوه و اشیا را به کودک خود آموزش دهید و او را وادار به تکرار این کلمات کنید. از او سوالاتی هر چند سخت کنید و در پاسخ گویی از جانب کودک صبر کنید، ذهن او را مشغول کنید تا به مشکل دیر حرف زدن و تلفظ غلط کلمات دچار نشود.
۴- در هنگام حرف زدن با او بازی کنید:
فرایند بازی برای کودک لذت بخش تر است. سعی کنید در هنگام بازی با او بازی کنید، او را در آغوش بگیرید و ارتباط چشمی را با او فراموش نکنید.
۵- با کودک بلند بلند حرف بزنید:
در حین انجام هر کاری با کودک خود حرف بزنید، در هنگام تمیز کاری خانه، لباس پوشیدن، غذا درست کردن، در تمامی کارها سعی کنید با کودک حرف بزنید و کاری را که می کنید برای او شرح دهید.
۶- حرف هایتان را با آهنگ و لحنی کودکانه بیان کنید:
کودکان حرف هایی که با زبان آهنگین و با ریتم بیان می شود بهتر به ذهن می سپارند. برای ارتباط بهتر با کودک خود حرف ها و دستورات خود را با ریتم و حالت های کودکانه بیان کنید.
۷- با کودک تمرین کنید:
تمرین مداوم و حرف زدن با کودک او را تشویق به حرف زدن و ارتباط کلامی با شما می کند. در حرف زدن کودک صبور باشید و به اجازه دهید تا کلمات را در ذهن خود مرور کند و در بازگویی کلمات نهایت تلاش خود را کند.
۸- با کودک درست حرف بزنید:
کلمات را با تلفظی صحیح و درست برای کودک تکرار کنید. برخی فکر می کنند که با بیان کلمات به صورت بچگانه و با لحن خودشان مشکل دیر حرف زدن کودک و یا تلفظ غلط آن ها را رفع می کنند، اما این طور نیست. شما باید کلمات را ساده و با تلفظی درست برای کودک بیان کنید.
۹- نوبتی حرف بزنید:
در بیان حرف ها و کلمات خود نوبت را رعایت کنید. در حرف زدن کودک صبور باشید و اجازه دهید حرف زدن او تمام شود و سپس حرف خود را بیان کنید.
منبع : آرگا
